Người Việt Nam trẻ tuổi nhất đạt Huy chương Vàng Olympic Toán quốc tế khi mới 15 tuổi, và đã được phong chức Giáo sư hạng nhất tại Pháp khi chỉ mới 37 tuổi.

Ông là một trong những người quan trọng góp phần xây dựng và phát triển "thương hiệu Toán Việt Nam" trên trường quốc tế.

Học sinh Việt Nam trẻ nhất giành HCV Olympic Toán quốc tế

GS Nguyễn Tiến Dũng, sinh năm 1970 tại Hà Nội, đã giành huy chương vàng tại kỳ thi Olympic Toán quốc tế diễn ra tại Phần Lan vào năm 1985. Với thành tích này, ông trở thành thí sinh Việt Nam trẻ tuổi nhất đạt huy chương vàng trong lịch sử cho đến nay. Khi đó, ông mới chỉ 15 tuổi và đang học lớp chuyên Toán A0 tại Đại học Tổng hợp (nay là Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Hà Nội).

Ông Nguyễn Tiến Dũng đã chia sẻ về một thời thơ ấu đầy khó khăn khi cả gia đình 4 người phải sống trong một căn phòng nhỏ chỉ vỏn vẹn 9m2. Với bố mẹ đều là giáo viên cấp 2, rất coi trọng việc học, ông được gia đình định hướng học lớp chuyên Toán ngay từ khi còn nhỏ và đạt được thành tích nổi bật trong các kỳ thi học sinh giỏi, trong đó có giải Nhất Toán toàn quốc ở cuối cấp 2.

“Thành tích đó không phải do tôi quá thông minh, mà chủ yếu là nhờ vào sự đam mê học hỏi toán học, môi trường học tập tốt với các thầy cô xuất sắc, bạn bè của bố mẹ tôi, và một gia đình có nhiều sách Toán,” Nguyễn Tiến Dũng chia sẻ.

Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng đã nhận được lời khen ngợi từ Giáo sư toán học Nguyễn Văn Mậu về khả năng giải toán xuất sắc vượt trội so với các bạn cùng trang lứa. Từ những năm lớp 10-11, ông đã tự học các sách toán cao cấp về lý thuyết số, giải tích, đại số và đã giành vị trí đầu trong kỳ thi tuyển chọn đội tuyển IMO.

Nhờ vào huy chương giành được tại IMO năm 1985, Nguyễn Tiến Dũng và các thành viên trong đội tuyển được đặc cách tốt nghiệp THPT. Sau đó, vào năm 1986, ông tiếp tục theo học tại khoa Toán - Cơ của Đại học Tổng hợp Lomonosov. Đến năm cuối đại học, ông đã có 4 bài báo khoa học được đăng trên các tạp chí toán học uy tín của Liên Xô cũ.

Con đường nghiên cứu đầy thành tựu

Sau khi tốt nghiệp, ông Nguyễn Tiến Dũng bắt đầu công tác tại Trung tâm Quốc tế Vật lý lý thuyết ở Trieste, Italy. Năm 1994, ông bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ Toán học tại Đại học Strasbourg (Pháp) khi mới 24 tuổi.

Đến năm 2001, ông trở thành giáo sư tại Đại học Tổng hợp Toulouse (Pháp). Chỉ sau 6 năm, vào năm 2007, ông được Ủy ban Quốc gia về Đại học của Pháp (CNU) phong hàm Giáo sư hạng nhất khi mới 37 tuổi. Sau đó, vào năm 2015, ông tiếp tục được phong hàm Giáo sư hạng đặc biệt. Ông cũng từng giữ chức Viện trưởng Viện Toán Cơ bản thuộc Viện Toán Toulouse.

Năm 2000, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng bắt đầu trở thành chuyên gia trong lĩnh vực toán học nhỏ nhưng quan trọng, gọi là “hình học Poisson”. Ông tham gia vào các hội đồng khoa học và hội đồng tư vấn cho nhiều hội nghị quốc tế trong lĩnh vực này. Ngoài ra, ông còn nghiên cứu các lĩnh vực toán học khác như hình học vi phân, hình học simpletic, lý thuyết ergodic, hệ động lực, vật lý toán, phương pháp toán học trong tài chính và lý thuyết độ phức tạp.

Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng đã công bố hơn 50 bài báo khoa học trên các tạp chí danh tiếng như Ann. of Math., Ann. Sci. École Norm. Sup., Lett. Math. Phys… và là đồng tác giả của nhiều cuốn sách chuyên khảo. Đồng nghiệp đều ngưỡng mộ ông vì khả năng làm việc nhanh chóng và hiệu quả. Ông có thể dịch một cuốn sách dài khoảng 200 trang chỉ trong một buổi tối, và hoàn thành 5 bài báo khoa học trong 6 tháng, có bài lên đến gần 50 trang.

Năm 2019, giáo sư Nguyễn Tiến Dũng sáng lập một công ty chuyên về trí tuệ nhân tạo, với các ứng dụng trong việc xử lý tự động thông tin, tín hiệu và hình ảnh trong nhiều lĩnh vực như thiên văn học, y tế (chẩn đoán bệnh về da, bệnh hô hấp), nông nghiệp…

Hằng năm, Giáo sư Nguyễn Tiến Dũng vẫn về Việt Nam để công tác, giảng dạy, trao đổi học thuật và hỗ trợ đồng nghiệp trong nghiên cứu, học tập. “Việt Nam mãi mãi là quê hương của tôi, gia đình tôi vẫn ở Việt Nam và tôi luôn duy trì mối quan hệ với mọi người ở đây,” ông chia sẻ.

Mới đây, giáo sư Nguyễn Tiến Dũng đã về Việt Nam tham dự lễ kỷ niệm 50 năm Ngày Việt Nam tham gia kỳ thi Toán quốc tế (IMO) vào tháng 8/2024. Tại đây, ông đã có bài giảng tại Viện Nghiên cứu Cao cấp về Toán với chủ đề: “AI trở thành nhà toán học như thế nào?”.

Theo HSGS, Giáo dục Thời đại…