Phật dạy rằng trong cuộc đời có 4 kiểu người mà chúng ta tuyệt đối không nên gây tổn hại, nếu không muốn đánh mất phước báu, vì nhân quả luôn hiện hữu trước mắt.

(Mytour) Phật dạy có 4 kiểu người mà ta không nên làm hại, vì theo nguyên lý “gieo nhân nào gặt quả nấy”, hành động gây hại người khác sẽ khiến cái ác quay lại với bản thân, tổn hại phúc báo đã có.

Một trong những nguyên lý quan trọng trong giáo lý Phật giáo chính là nhân quả báo ứng, tức là có luân hồi thì luôn có nhân quả, hai yếu tố này liên tục tác động lẫn nhau.

Theo lời Phật dạy: “Phụ tác bất thiện, tử bất đại thọ, tử tác bất thiện, phụ bất đại thọ. Thiện tự hoạch phước, ác tự thọ ương”.

Có nghĩa là: Nếu cha làm điều sai trái, con không thể thay cha gánh chịu, và nếu con làm điều sai trái, cha cũng không thể thay con chịu trách nhiệm. Làm điều tốt sẽ tự nhận được phước lành, làm điều xấu sẽ tự chuốc lấy họa.

Có câu rằng: "Những điều tốt và xấu cuối cùng đều có hồi đáp, chỉ khác nhau về thời gian, có thể là nhanh hay chậm mà thôi."

Theo nguyên lý nhân quả, Quả hay Nghiệp là kết quả từ những hành động, suy nghĩ mà con người tạo ra trong kiếp trước hoặc kiếp này. Quả này sẽ tiếp tục tạo nhân cho Quả khác, một vòng luân hồi không ngừng, như bóng với hình, mãi mãi là cuộc trao đổi vay mượn giữa các kiếp.

Con người không thể đổ lỗi cho hoàn cảnh khó khăn để biện minh cho việc sa ngã của mình. Làm việc thiện hay ác, tạo nghiệp thiện hay nghiệp ác đều do chính bản thân mình quyết định, quả báo ra sao là kết quả của chính những việc mình đã làm, không phải do Thần Phật nào can thiệp.

Nếu muốn biết nhân quả trong kiếp trước của một người, chỉ cần nhìn vào vị trí xã hội của họ trong kiếp hiện tại. Còn muốn biết nhân quả trong đời sau của họ, hãy quan sát tâm tính và hành động của họ trong chính kiếp này.

Khi sống trong thế giới này, giữa bao cuộc sống bon chen, chúng ta đôi khi lạc lối trong các mối quan hệ, va chạm với người khác, khiến mình và người bị tổn thương. Những hành động sai lầm đó cứ kéo dài như một vòng xoáy không dứt.

Tuy nhiên, theo giáo lý Phật giáo về nhân quả, nếu cố tình làm hại người khác là một hành động sai trái. Nếu không may bạn hãm hại những kiểu người dưới đây, thì sai lầm ấy sẽ nhân lên vô vàn lần, khiến phước báu bị mất và cuộc đời bạn khó lòng như ý muốn.

Kinh Phật có chép lại rằng khi Đức Phật Thích Ca Mâu Ni còn sống, người em họ của Ngài là Đề Bà Đạt Đa là một người ác với hành động xấu xa, độc ác trong nhiều việc làm của mình.

Trước khi quyết định xuất gia, Đề Bà Đạt Đa đã có sự ganh tỵ với Đức Phật từ khi còn nhỏ, cụ thể là với Thái tử Tất Đạt Đa. Khi thấy Thái tử với những tướng mạo sáng ngời, tài năng vượt trội và đức hạnh tuyệt vời, Đề Bà Đạt Đa cảm thấy không hài lòng và đã tìm đủ mọi cách để tranh giành ngôi vị với thái tử.

Sau khi gia nhập Tăng đoàn, Đề Bà Đạt Đa đã nhiều lần phản đối Đức Phật để giành quyền lãnh đạo, thậm chí ông ta còn có ý định hại Đức Phật và làm rối loạn sự hòa hợp trong Tăng đoàn.

Thế nhưng, Đức Phật đã đối xử với ông như thế nào? Trong Kinh Pháp Hoa, Đức Phật đã tiên đoán rằng Đề Bà Đạt Đa sẽ đạt được Phật quả trong tương lai. Lý do là vì Đề Bà Đạt Đa đã giúp Đức Phật nhanh chóng thành tựu sáu pháp ba la mật, mười lực, bốn vô úy, mười tám pháp độc nhất và những công đức vĩ đại khác, nhờ đó mà Đức Phật đạt được giác ngộ vô thượng.

Vậy nên, người ác không phải lúc nào cũng là kẻ xấu, đôi khi những thử thách từ người ác lại giúp chúng ta trở nên mạnh mẽ và trưởng thành hơn trong cuộc sống đầy chông gai này.

Người ác giống như nước trong, họ giúp chúng ta rửa sạch tâm hồn và làm sáng tỏ Phật tánh bên trong mỗi người. Nếu bạn luôn mang trong lòng sự oán hận, mong muốn trả thù, hay chỉ tìm kiếm sự thoả mãn từ lòng thù địch, thì bạn đang rơi vào con đường của một 'kẻ ác', và từ đó, nghiệp xấu sẽ tiếp tục bám theo bạn.

Có thể trong quá khứ, ta đã từng đối xử với người khác bằng thái độ như vậy, và hôm nay, khi nhân duyên hội tụ, họ quay lại báo đáp ta. Ta cần nhận thức rằng phải chấp nhận điều này, không nên so đo, và chính sự thừa nhận này sẽ giúp hóa giải ân oán giữa chúng ta.

Do đó, người học Phật cần ghi nhớ rằng, muốn hành Bồ Tát đạo thì tuyệt đối không được kết oán thù với bất kỳ chúng sanh nào. Chúng ta chỉ có thể hóa giải oán thù, không nên tạo thêm oán nghiệp. Dù gặp phải bất kỳ tai ương hay khổ nạn nào, chúng ta cũng nên chấp nhận. Không chỉ không nghĩ đến việc báo thù, mà trong tâm cũng không có một ý niệm oán hận. Phật gọi đó là hiện tượng nhẫn nhục Ba La Mật viên mãn.

Vậy nếu người khác không có lý do gì mà đến hãm hại ta, thì chẳng phải đó là cơ hội để ta thành tựu nhẫn nhục Ba La Mật hay sao? Nếu bạn hiểu được đạo lý này, bạn không chỉ không mang lòng oán hận mà còn biết ơn họ, vì chính họ đã tạo cơ hội cho ta thực hành nhẫn nhục.

Nếu không có những kẻ ác và những nghịch cảnh trong đời, thì đâu có nơi nào cho ta thực hành nhẫn nhục Ba La Mật? Hiểu rõ đạo lý này, nhận thức được chân lý của sự việc, thì những người này chính là những thiện tri thức lớn của ta, là những ân nhân vĩ đại. Vậy làm sao ta có thể dùng tâm ác để đối xử với họ?

Người thiện lương, hay còn gọi là 'nghiệp tốt', là những người có phẩm hạnh đạo đức ngay thẳng, tích lũy nhiều phúc đức, và họ có thể chỉ cho ta những điều đúng đắn, sống tốt đời đẹp đạo. Họ có thể là người giúp đỡ ta trong những lúc quan trọng của cuộc đời.

Chắc hẳn chúng ta đã từng gặp những người thiện lương như vậy, có thể là những người cố vấn, những lãnh đạo luôn bên cạnh hỗ trợ, hay những người bạn luôn giúp đỡ nhau trong mọi hoàn cảnh.

Từ góc nhìn của Phật giáo, những người tốt xung quanh bạn là kết quả của những gốc rễ tốt đẹp trong chính bạn, họ sẽ đến với bạn một cách tự nhiên và không thể tìm kiếm được.

Khi làm tổn hại đến người thiện lương, tức là bạn đang làm tổn hại đến nghiệp tốt, tương đương với việc gây tổn hại đến thiện căn, trí tuệ và sự sống của chính người đó.

Kinh Tứ Thập Nhị Chương có ghi lại rằng: “Người ác làm hại người hiền, giống như người ngước mặt lên trời phun nước miếng, nước miếng không thể tới trời mà lại rơi xuống chính mình; hoặc như người đứng ngược gió mà tung bụi, bụi không bay đi đâu mà lại rơi trở lại, làm bẩn chính mình; người hiền không thể bị hại, kẻo những tai họa sẽ tiêu diệt chính kẻ ác”.

Người tốt luôn được yêu quý bởi mọi người và nhận được sự bảo vệ từ đất trời, thiên ý và nhân tâm luôn che chở họ. Vì vậy, nếu vô tình làm hại người tốt, chúng ta sẽ phải đối mặt với hai hậu quả đáng sợ:

Một là, những người xung quanh yêu mến họ sẽ tức giận với chúng ta, thậm chí tìm cách trả thù thay cho họ. Hai là, sự giận dữ của đất trời sẽ khiến phúc khí của chúng ta nhanh chóng tiêu tan, kéo theo một chuỗi quả báo đau khổ không ngừng.

Nếu bạn cố tình làm tổn thương những người lương thiện và chân thành, bạn sẽ tự mời gọi sự phẫn nộ và tức giận về phía mình, và sớm muộn bạn cũng phải đối diện với quả báo. Vì vậy, hãy luôn biết tôn trọng người khác và giữ thái độ biết trước biết sau.

Phật dạy rằng, chúng ta hãy đối xử với người khác theo cách mà mình mong muốn được đối xử.

Nếu bạn mong muốn được tôn trọng, hãy bắt đầu bằng việc tôn trọng người khác trước. Nếu bạn mong muốn có tình cảm, hãy sống thật lòng và đừng giả dối. Nếu bạn mong muốn có tự do, đừng quá khắt khe với người khác.

Hãy trao đi những gì bạn muốn nhận lại, rồi sẽ đến lúc bạn nhận được những điều tốt đẹp vượt xa những gì bạn mong đợi.

Như người xưa thường nói, “máu luôn đặc hơn nước”, tình cảm gia đình luôn là một yếu tố vô cùng quan trọng đối với mỗi con người. Dù là mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái, hay giữa anh chị em, tình cảm dành cho nhau gần như luôn vô điều kiện và không đòi hỏi sự đền đáp.

Theo đạo Phật, vợ chồng, con cái là do duyên số, mang nghiệp và nợ với nhau, chứ không phải ngẫu nhiên mà có thể kết hôn. Một gia đình hạnh phúc và bền vững hay không phụ thuộc vào cách thức mà các thành viên trong gia đình đối xử với nhau, từ vợ chồng, con cái, đến cha mẹ và anh em.

Việc làm tổn hại đến người thân là trái với quy luật nhân quả theo Phật giáo, không thể tha thứ trong cả pháp luật thế gian và nguyên tắc Phật học. Nếu ngay cả người thân cũng có ý định làm hại, thì nghiệp sẽ chồng chất, phước đức sẽ tiêu tan, cuộc sống sẽ mãi chìm đắm trong khổ đau.

Trong kinh “Điềm lành lớn”, Đức Phật đã dạy: “Hiếu kính cha mẹ, nuôi dưỡng vợ (chồng) và con cái, làm nghề lương thiện, đó là điềm lành tối thượng.”

Đức Phật chỉ ra rằng, việc chăm sóc, yêu thương và nuôi dưỡng những người thân trong gia đình, xây dựng mối quan hệ tốt đẹp trong gia đình, cùng với nghề nghiệp ổn định, là nền tảng của hạnh phúc lớn lao, là điềm lành tối thượng.

Cha mẹ, những người đã sinh thành và nuôi dưỡng, là những người chúng ta phải mang ơn nhiều nhất. Hãy luôn ghi nhớ rằng cha mẹ là Phật sống ngay trong ngôi nhà của chúng ta. Đừng bao giờ làm tổn hại hay xúc phạm cha mẹ. Đối xử tốt với cha mẹ chính là một cách để tu dưỡng đạo đức và tích lũy phúc báo.

Mọi việc, mọi người trong gia đình (bao gồm cả những người ngoài gia đình, bề trên hay cấp dưới...) nếu làm điều gì gây tổn hại đến chúng ta, đều phải chịu hậu quả. Các mối quan hệ trong gia đình đều dựa trên bốn yếu tố: trả nợ, đòi nợ, trả ơn và báo oán.

Đức Phật chỉ rõ bản chất của sự thật, rằng con người được gắn kết với nhau qua bốn mối quan hệ này. Gia đình cũng vậy, và mối quan hệ giữa các thành viên trong cùng một họ cũng tuân theo nguyên lý này. Những ân tình, oán thù và nợ nần nhiều sẽ hình thành nên mối quan hệ cha con, anh em trong một gia đình, trong khi ân oán ít hơn có thể tạo ra những mối quan hệ thân thuộc, bạn bè. Do đó, tất cả mối quan hệ giữa người với người đều được quyết định bởi duyên phận.

Người tu hành là những người có tâm hồn thanh tịnh, giữ gìn giới luật và tập trung vào việc tu dưỡng bản thân. Kinh Phật dạy rằng người tu hành là người mang theo di sản của Như Lai, có trách nhiệm truyền bá giáo lý Phật đà và hướng dẫn chúng sinh, nếu họ làm điều ác, sẽ gặp quả báo ngay trong kiếp này.

Trong Kinh Phạm Thiên có đoạn mô tả bốn nhóm người đã vượt qua giới luật. Những người này đều là đệ tử của Đức Phật, bao gồm tu sĩ, tỳ kheo ni, ưu bà tắc và ưu bà di. Khi chứng kiến những hành động hoặc lời nói không đúng mực của người tu hành, ta chỉ nên coi đó là lời nhắc nhở và im lặng bỏ qua, không được phê phán hay có hành động gây tổn hại tới họ.

Mặc dù phần lớn những người tu hành đều là người bình thường, nhưng việc chê bai hay phỉ báng họ thực chất là chống lại Pháp, hủy hoại trí tuệ và mạng sống của con người, và hệ quả của nó không phải là điều nhỏ nhặt.

Người tu hành mà chúng ta nói đến ở đây là những người tu chân chính, không phân biệt tôn giáo, miễn là họ sống lương thiện, nhân hậu, và luôn sẵn lòng giúp đỡ người khác. Những người này thường xuyên được các đấng thần linh che chở và giám sát. Vì thế, nếu chúng ta vô tình hại họ hoặc xúc phạm họ, hậu quả sẽ là điều không thể tránh khỏi.

Dù trước đây họ có là người như thế nào, một khi họ đã bước vào con đường tu luyện chân chính của Phật giáo, họ đã được Phật bảo vệ. Vì vậy, không nên làm hại hay xúc phạm những người này, kẻo sẽ gặp phải quả báo không hay.

Phật pháp luôn khuyên chúng ta đối xử tốt với người khác, vì thực tế, việc đối xử tốt với người là một biểu hiện của trí tuệ vĩ đại. Khi ta đối tốt với người khác, ta cũng đang đối tốt với chính mình. Có một câu nói rằng: “Hạnh phúc không đến từ tài sản, quyền lực hay vẻ bề ngoài mà đến từ cách bạn sống và đối xử với mọi người xung quanh.” Vì vậy, khi sống cùng mọi người, đừng quên đối xử tốt với họ.

Trong cuộc sống, chúng ta sẽ gặp rất nhiều người. Nếu có duyên, có phận, ta sẽ cùng họ đi một đoạn đường, thậm chí là suốt cuộc đời. Nhưng nếu không, ta chỉ có thể đi cùng nhau một đoạn rồi mỗi người sẽ rẽ đi một hướng. Một số người, khi đi qua nhau, sẽ trở thành người xa lạ. Tuy nhiên, mỗi cuộc gặp gỡ, mỗi chặng đường, mỗi người đồng hành với ta trong một đoạn đường đều có ý nghĩa riêng đối với ta.

Gieo nhân nào thì gặt quả nấy, như trồng dưa thì sẽ có dưa, trồng đậu sẽ thu được đậu. Điều này cũng giống như khi ta làm việc ác, hậu quả sẽ không khác. Phật dạy rằng dù chúng ta có leo lên núi cao hay trốn xuống vực sâu, khi đủ nhân duyên, chúng ta không thể tránh khỏi quả báo. Vì đã hiểu sâu sắc về nhân quả, người học Phật luôn cẩn trọng và luôn quán xét suy nghĩ, lời nói và hành động của mình.

Kinh Phật dạy rằng: “Vì lòng từ bi trang nghiêm nên không làm hại tất cả chúng sinh.” Việc bảo vệ thân, khẩu, ý của mình và không có ý định làm hại chúng sinh là cách tích lũy công đức. Ngược lại, nếu ta sân hận và gây tổn hại cho chúng sinh, công đức và phước lành của ta sẽ bị tổn thương. Nếu thực sự tin vào đạo Phật, ta không nên làm hại bốn hạng người được nêu trong bài, kẻo nghiệp báo sẽ ngay lập tức xuất hiện.