(Mytour) Với những nghi lễ tang lễ, con người thể hiện lòng tôn kính và tiếc thương người đã khuất. Trong văn hóa Á Đông, tình cảm gia đình và mối quan hệ huyết thống được coi trọng, vì thế các nghi thức trong tang ma luôn được thực hiện rất nghiêm túc. Từ đó, sự tích khăn tang cũng ra đời. Câu chuyện về lý do con gái phải che mặt khi đưa tang cha mẹ đã khiến không ít người cảm động.
Ý nghĩa sự tích khăn tang
Ngày xưa, có một gia đình phú hộ sinh được năm cô con gái. Mặc dù giàu có nhưng vì không có con trai, họ dành hết tình thương yêu cho các cô gái. Khi các cô trưởng thành, mỗi người đều lập gia đình và sống riêng.
Vì các cô con gái đều lấy chồng xa, nên vợ chồng phú hộ cảm thấy rất nhớ con. Một hôm, bà mẹ nói với chồng:
– Sắp tới, ông giúp tôi trông nhà để tôi có thể thăm các con một lượt, sau đó tôi sẽ quay lại để ông đi…
– Đúng vậy – ông trả lời – nhưng bà phải đi nhanh để đừng làm tôi phải chờ đợi lâu!
– Không được, tôi tính ở lại với mỗi đứa con ít nhất một tháng, năm đứa tức là năm tháng, thêm vài ba chục ngày đi lại, tổng cộng mất gần nửa năm rồi ông ạ!
– Thôi được, vậy bà cứ đi đi. Nhưng bà nhớ đừng để mấy đứa con quá quấn quýt rồi làm tôi phải đợi chờ mỏi mòn.
Sau vài tháng, người vợ cùng con hầu trở về, khuôn mặt bà buồn bã. Thấy vậy, ông vội vã hỏi:
– Tại sao bà lại trở về nhanh vậy? Có gặp khó khăn gì trên đường không mà mặt bà trông buồn thế?
Bà phú hộ trả lời:
– Không có gì đâu, tôi vẫn bình an, các con đều khỏe mạnh cả. Tôi về sớm vì muốn ông đỡ phải trông ngóng. Ông hãy thử đi một chuyến xem sao.
Vì thấy vợ nói không rõ ràng, ông phú hộ không hiểu gì cả, cuối cùng đành chuẩn bị hành lý để ra đi.
Ông đến thăm nhà người con gái đầu. Chàng rể tiếp đón rất chu đáo khiến ông hài lòng, nhưng con gái ông lại không như vậy, chỉ nói chuyện xã giao một lúc rồi lại quay vào công việc của mình.
Khi chồng cô ra đồng làm việc, con gái ông lại lo việc bếp núc, khiến cha con không có cơ hội trò chuyện.
Đến gần trưa, bụng ông bắt đầu cồn cào đói, định bảo con gái dọn cơm cho mình như ngày trước, nhưng ông lại nghĩ thầm: “Để xem nó sẽ đối xử với cha thế nào?”. Ông nhận thấy con gái chỉ dọn cơm khi chồng về. Dù chàng rể đã về nhưng còn bận công việc, ông đành phải chờ. Khi đã quá trưa, con gái mới gọi chồng:
– Mình ơi, để đó ăn cơm đi, cho ông già ăn với!
Lời nói của con gái khiến ông cảm thấy khó chịu. Những chiều hôm sau cũng vậy, ông nhận ra rằng con gái chỉ quan tâm chăm sóc chồng mình, chứ không phải cha. Ông tự nhủ: “Thì ra giờ nó coi cha chẳng là gì. Nếu chồng nó không ăn, chắc tôi cũng phải nhịn đói”. Sau vài ngày, ông nhận thấy con gái không còn ân cần như trước, liền từ giã vợ chồng nó để đến thăm nhà các con khác.
Trong lúc đi, ông lẩm bẩm: “Chắc chắn những đứa con sau cũng khác chứ, không thể đứa nào cũng như vậy được. Vợ chồng tôi sẽ trông cậy vào chúng nó, mong rằng chúng sẽ thay nhau chăm sóc khi chúng tôi già yếu!”
Khi đến nơi, ông thấy con gái thứ hai cũng không khác gì con gái đầu. Khi nghe tin bố đến thăm, cô tiếp đãi ông qua loa, rồi lại vội vàng quay lại với công việc nhà chồng, chẳng để tâm đến ông chút nào.
Ông lần lượt thăm đủ cả năm cô con gái, nhưng chẳng đứa nào thay đổi. Tất cả đều mải mê với công việc của riêng mình, chẳng đứa nào dành thời gian quan tâm chăm sóc đến ông như trước đây. Cuối cùng, ông thở dài:
– Con gái khi đã về nhà chồng thì không còn là con của mình nữa. Nó đặt chồng lên trên cả bố mẹ mình.
Suy nghĩ như vậy, ông quyết định quay về nhà. Ông nhận ra thời gian thăm các con đi đi về về còn ngắn hơn cả vợ ông.
Về đến nhà, ông gọi vợ lại để cùng bàn bạc:
– Con gái có cũng như không, giờ chẳng thể hy vọng chúng giúp đỡ khi mình già yếu. Giờ bà để tôi đi tìm một đứa con nuôi, để sau này khi mắt mờ chân yếu, nó có thể chăm sóc chúng ta. Bà nghĩ sao?
Vợ phú hộ trả lời:
– Thôi ông ạ, đừng làm thế nữa. Con cái ruột thịt mà còn không màng đến thì con nuôi có thể làm được gì đâu.
Phú ông đáp lại:
– Cuộc đời có người tốt người xấu, đâu phải ai cũng giống ai, bà đừng lo.
– Được rồi, ông cứ đi đi, tìm một đứa con ngoan để phụng dưỡng, mọi việc ở nhà cứ để tôi lo.

Phú hộ giả vờ làm một ông già nghèo khổ rồi bắt đầu lên đường, đi từ làng này đến làng khác, đâu đâu cũng nghe ông rao:
– Ai muốn mua cha không? Ai muốn mua cha thì ra mà mua! Mua ta về làm cha chỉ cần năm quan tiền thôi…
Mọi người nghe ông già rao như vậy thì nghĩ ông điên. Có người còn trêu đùa bảo:
– Mua ông già này về để nuôi à? Rồi khi ông ấy trăm tuổi mà chết, chẳng những không có gì thừa kế mà còn phải lo hậu sự nữa sao? Thà nuôi một người hầu còn hơn.
Dù bị nhiều người chế nhạo và cười cợt, phú ông vẫn không bỏ cuộc, tiếp tục đi từ xóm này sang ấp khác, miệng vẫn rao đều đặn:
– Ai mua cha không này?
Lúc đó, tại một làng khác, có đôi vợ chồng nông dân nghèo nghe vậy, người chồng bảo vợ:
– Chúng ta mồ côi cha mẹ từ nhỏ, chưa từng được biết tình cha con, lại không có con cái, thật buồn. Thôi thì ta mua ông già này về, khuya sớm nói chuyện cho vui.
Thấy vợ đồng ý, anh chàng vội vàng chạy ra đón ông lão vào nhà và nói:
– Ông định bán giá bao nhiêu?
– Năm quan, không giảm giá.
Anh chồng liền trả lời:
– Thật tình mà nói, nhà tôi nghèo quá, muốn mua ông nhưng không đủ tiền. Ông cứ ngồi đây, để tôi bảo vợ tôi đi vay thử xem.
Phú hộ ngồi đợi khá lâu, thấy vợ anh chồng chạy đi một chút rồi quay lại, nhưng số tiền vay được cộng với tiền nhà cũng chỉ có hai quan. Anh chồng liền nói:
– Thôi ông thông cảm, hai ngày nữa mời ông trở lại, chúng tôi sẽ đủ tiền.
Hai ngày sau, vợ chồng anh nông phu mang tiền ra đưa cho ông, mời ông vào nhà với lời thăm hỏi “cha cha, con con” rất thân mật. Phú hộ thấy vợ anh ta tóc tai sao lại không giống trước, bèn hỏi:
– Con ơi, sao tóc của vợ con lại cắt ngắn thế này?
Anh chồng ngập ngừng đáp:
– Con không dám giấu cha, nhà con quá nghèo, không đủ tiền mua. Nếu không mua thì chẳng có cơ hội nào tốt hơn, vì vậy vợ con phải cắt tóc đi bán để có đủ số tiền năm quan đó.
Kể từ khi nhận cha nuôi, vợ chồng anh nông phu luôn tận tâm chăm sóc ông không biết mệt. Phú ông vẫn không tiết lộ gốc gác của mình, ngày ngày ăn ngon, ngủ kỹ, thỉnh thoảng lại kêu đau đầu mỏi lưng, bảo vợ chồng họ phải xoa bóp hoặc đi tìm thầy thuốc.
Mặc dù vậy, vợ chồng anh vẫn chăm lo từng bữa ăn, không để mọi thứ bị lơi là. Tuy nhiên, chỉ sau vài tháng, cuộc sống của họ lại càng trở nên khó khăn hơn.

Hai vợ chồng không ngừng làm việc vất vả để nuôi cha nuôi, có khi phải nhịn đói để dành cơm cho ông già.
Suốt nửa năm qua, tình hình không thay đổi, nợ nần chồng chất, trong khi gạo tiền đã cạn kiệt. Tuy vậy, vợ chồng họ vẫn không tỏ ra mệt mỏi, luôn cố gắng làm vui lòng người cha già.
Một buổi sáng, khi hai vợ chồng thức dậy, họ thấy người cha nuôi đang chuẩn bị hành lý, ông nói với họ:
– Các con hãy dỡ bỏ ngôi nhà này rồi theo ta đi!
Vợ chồng anh nông phu nhìn nhau ngạc nhiên, tưởng ông già đã mất trí, nhưng rồi họ lại thấy ông phú hộ khăng khăng thúc giục:
– Là con cái thì phải vâng lời cha mẹ, đừng bao giờ trái ý. Cha đã bảo các con theo cha kiếm sống, thì cứ làm theo. Còn ngôi nhà này đã quá cũ, đừng tiếc nữa.
Nghe vậy, vợ chồng anh nông phu hiểu rằng ông thật sự nghiêm túc, không dám cãi lại, đành thu xếp vài món đồ rồi đốt nhà đi.
Theo ông già, họ thấy ông ban ngày đi xin ăn, tối đến lại vào nhà người lạ xin ngủ nhờ, vợ chồng anh vẫn vâng lời, không hề do dự.

Ba người đi như vậy suốt năm ngày, đến khi họ đứng trước một ngôi nhà mái ngói, tường vôi, ông mới mỉm cười và nói với họ:
– Các con, đây chính là nhà của chúng ta rồi!
Bà phú hộ bước ra đón chồng, ông mỉm cười và nói với vợ:
– Đây mới chính là con của chúng ta, bà ạ!
Lúc này, vợ chồng anh nông phu mới ngạc nhiên, nhận ra rằng cha mẹ nuôi của họ là một gia đình giàu có.
Phú hộ bảo anh nông phu lấy tên theo họ của ông. Từ đó, hai vợ chồng sống một cuộc đời sung túc.
Chẳng lâu sau, phú hộ mắc bệnh nặng. Biết mình không còn lâu nữa, ông làm một bản di chúc để phần lớn gia tài lại cho đứa con nuôi, rồi gọi vợ đến dặn dò:
– Khi tôi qua đời, bà nhớ đừng cho năm đứa con gái biết chuyện này nhé!
Ông tiếp tục nói:
– Nếu chúng nghe ai mách bảo và về đây, tôi có thể sẽ trỗi dậy từ mộ để dọa cho chúng sợ. Về việc để tang, con trai thì cứ theo tục, cắt tóc, đội mũ, quấn rơm trên đầu để thể hiện lòng hiếu thảo là được, nhưng con dâu thì bà bảo nó không cần cắt tóc, vì tôi không bao giờ quên được việc nó đã hy sinh mái tóc dài để mua cha, vì vậy nó chỉ cần đội khăn tang là đủ.
– Nếu chúng nghe ai mách bảo và về đây, tôi có thể sẽ trỗi dậy từ mộ để dọa cho chúng sợ. Về việc để tang, con trai thì cứ theo tục, cắt tóc, đội mũ, quấn rơm trên đầu để thể hiện lòng hiếu thảo là được, nhưng con dâu thì bà bảo nó không cần cắt tóc, vì tôi không bao giờ quên được việc nó đã hy sinh mái tóc dài để mua cha, vì vậy nó chỉ cần đội khăn tang là đủ.

Tuy nhiên, khi xong xuôi lễ khâm liệm cho chồng, bà phú hộ vì nặng lòng đã âm thầm sai người báo tin cho năm đứa con gái biết. Khi chúng về đến, bà đón ở cổng, kể lại những lời ông dặn dò và bảo chúng không nên vào trong nhà, tránh làm thêm chuyện không hay.
Năm đứa con gái rất hối hận, nhưng chuyện đã rồi thì biết làm sao? Khi linh cữu của cha được đưa đi, chúng nhất quyết phải đi theo tiễn. Dù bà đã cố khuyên ngăn, cuối cùng bà đành phải xé thêm khăn tang cho mỗi đứa một mảnh vải để chúng che mặt, hy vọng linh hồn cha chúng không nhận ra.
Từ đó, người ta bắt đầu làm theo cách để tang như gia đình này đã thực hiện:
“Con trai cắt tóc, đội mũ mấn, quấn dây lưng chuối như tục lệ xưa, còn con dâu thì không cần cắt tóc, chỉ đội khăn tang và không cần che mặt. Các con gái thì ngoài khăn tang còn có thêm một mảnh vải che mặt.”
Có thể bạn quan tâm:
- Sưu tầm -