Thông tin Hà Nội có nhiệt độ lên tới 61 độ C khiến nhiều người thắc mắc: Tại sao dự báo thời tiết chỉ cho thấy nhiệt độ cao nhất là 40 độ C, trong khi thực tế đo được tận 61 độ ngoài trời?

Nếu con số 61 độ C là chính xác, thì Hà Nội sẽ vượt qua cả mức nhiệt cao nhất từng ghi nhận tại Thung lũng Chết năm 1913 và kỷ lục tại sa mạc Sahara vào năm 1992.

Hiện tại, Hà Nội và các tỉnh Bắc Bộ, Trung Bộ đang phải chịu đợt nắng nóng cực kỳ gay gắt. Tuy nhiên, điều này càng được thổi phồng trên mạng xã hội, tạo ra cuộc tranh cãi sôi nổi giữa các Fanpage và người dùng Facebook.

Dự báo từ VTV, Fanpage chính thức của Trung Tâm Thời Tiết - Ban Thời sự, Đài Truyền hình Việt Nam cho biết nhiệt độ cao nhất tại Hà Nội trong đợt nóng lần này là 40,6 độ C, còn tại Tương Dương, Nghệ An là 41,1 độ C.

Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn nhiều so với mức nhiệt "sốc" đang được chia sẻ mạnh mẽ trên một số Fanpage tích xanh vào cùng thời điểm.

Các Fanpage như VOV Giao thông, Hà Nội News và Hà Nội 24H lại đưa tin rằng nhiệt độ ngoài trời ở thủ đô đã chạm mốc 61 độ C, con số đủ để chiên trứng trong vòng 15 phút và còn vượt qua cả mức nhiệt kỷ lục tại sa mạc Sahara (57,7 độ C năm 1992) và Thung lũng Chết (56,7 độ C năm 1913).

Điều thú vị là thông tin "Hà Nội nóng 61 độ" lại được "xác thực" bằng một bức ảnh duy nhất, được đăng tải bởi VOV Giao thông. Bức ảnh này là từ một bác tài, người đã sử dụng chiếc nhiệt kế gia dụng Xiaomi Mi Temperature and Humidity Monitor 2 để đo nhiệt độ tại Đường Lê Đức Thọ, Hà Nội vào lúc 12 giờ 23 phút ngày 2/6.

Nhiệt kế chỉ báo 61,0 độ C.

Chỉ trong vòng chưa đến một ngày, bức ảnh này đã thu hút hơn 115.000 lượt cảm xúc, 20.000 bình luận và hơn 6.600 lượt chia sẻ, đủ để thấy sự "sốc" của thông tin "Hà Nội nóng 61 độ".

Tuy nhiên, liệu nhiệt độ ở Hà Nội có thể thật sự đạt đến 61 độ C, vượt qua cả mức kỷ lục tại sa mạc Sahara và Thung lũng Chết trong lịch sử?

Câu trả lời ngắn gọn từ các chuyên gia khí tượng là: "Không".

"Khi các bác giật tít kiểu này, dân tình sẽ hoảng loạn thôi. Nhiệt kế không sai, mà vấn đề là người dùng không chỉ rõ vị trí đặt nhiệt kế", theo quản trị viên Fanpage Dự báo thời tiết VTV.

"Làm nghề lâu năm, tôi chắc chắn nhiệt kế này được đặt trên mặt đường hoặc bê tông. Những vật liệu này hấp thụ nhiệt cực kỳ mạnh, vì vậy nhiệt kế mới đo được nhiệt độ cao như vậy.

Cách đo này chủ yếu dành cho ngành giao thông. Nếu muốn phản ánh cái nóng ngoài trời, chúng ta cần dùng phương pháp đo khác."

Phương pháp đo khác được nhắc đến ở đây là đo nhiệt độ khí quyển bằng lều khí tượng, phương pháp đã được Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) chuẩn hóa và khuyến cáo áp dụng cho các trạm khí tượng toàn cầu, nhằm đảm bảo độ chính xác và nhất quán.

Theo phương pháp này, nhiệt kế cần phải được cách ly hoàn toàn khỏi các nguồn nhiệt khác, chẳng hạn như bức xạ trực tiếp từ Mặt Trời, nhiệt phản xạ từ mặt bê tông, nhựa đường hoặc các nguồn nhiệt nhân tạo như động cơ hay nhà máy.

Để thực hiện điều này, WMO yêu cầu nhiệt độ phải được đo trong lều khí tượng, một hộp che chắn thời tiết giúp tạo bóng râm và có khe thoáng cho không khí lưu thông, đồng thời ngăn nước mưa xâm nhập.

Lều khí tượng này phải được đặt ở khu vực mở, không bị che khuất bởi cây cối, tòa nhà hay các vật cản khác có thể ảnh hưởng đến sự lưu thông không khí.

Ngoài ra, lều khí tượng phải được đặt cách mặt đất từ 1,25-2 mét, trên mặt cỏ hoặc đất tự nhiên.

Nhiệt độ đo được trong các điều kiện chuẩn hóa của Tổ chức Khí tượng Thế giới là mức nhiệt bạn thường xuyên thấy trên các bản tin dự báo thời tiết, trong các ứng dụng điện thoại hoặc từ các cơ quan dự báo chính thức.

Tóm lại, thông tin về việc Hà Nội nóng 61 độ C đang được lan truyền trên mạng xã hội rất dễ dẫn đến sự hiểu nhầm. Mức nhiệt này không phải là con số chuẩn hóa theo đúng phương pháp đo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO).

Bạn hoàn toàn có thể dùng một nhiệt kế gia dụng để đo nhiệt độ trên mặt đường nhựa hoặc bê tông vào một ngày hè ở Hà Nội, nơi nhiệt độ có thể lên đến 61 độ C, thậm chí còn cao hơn.

Thực tế, thiết bị Xiaomi Mi Temperature and Humidity Monitor 2 trong bức ảnh được lan truyền có dải nhiệt độ tin cậy từ 0 đến 60 độ C như nhà sản xuất công bố.

Điều này có nghĩa là nhiệt độ thực tế trên mặt đường Lê Đức Thọ vào 12 giờ trưa có thể còn cao hơn con số 61 độ mà thiết bị đã đo được.

Tuy nhiên, rõ ràng đây không phải là phương pháp đo nhiệt độ chính xác mà chúng ta nên áp dụng.

Nếu muốn biết nhiệt độ thực tế trong một ngày ở một thành phố nào đó, tốt nhất chúng ta vẫn nên theo dõi các bản tin dự báo thời tiết từ những tổ chức khí tượng uy tín.

Bởi vì phép đo của họ đã được chuẩn hóa, thực hiện bằng thiết bị đáng tin cậy và mang lại kết quả chính xác. Trừ khi bạn là người làm nghề vá xe trên đường Lê Đức Thọ, thì bạn mới cần quan tâm đến nhiệt độ của mặt đường nhựa vào lúc 12 giờ trưa, được đo bằng một chiếc nhiệt kế gia dụng.