10 loại phô mai kinh điển nhất thế giới: Mùi hương 'khó đỡ', hương vị đáng giá

Khám phá thế giới phô mai 'nặng mùi' - Nơi mùi hương trở thành thử thách

1.1 Sự khác biệt giữa phô mai có mùi đặc trưng và phô mai ôi thiu

Phô mai có mùi mạnh không có nghĩa là đã hư hỏng. Mùi đặc trưng của chúng xuất phát từ quá trình lên men tự nhiên, đặc biệt ở nhóm phô mai rửa vỏ. Khác với phô mai hỏng có mùi chua khó chịu hay nấm mốc bất thường, phô mai 'thối' có mùi nồng nhưng ổn định, dễ nhận diện và an toàn khi sử dụng.

Khác với quan niệm thông thường, phô mai có mùi mạnh không có nghĩa là đã bị hư. Ảnh: Stacker

1.2 Nguyên nhân nào khiến phô mai có mùi đặc biệt?

Hầu hết các loại phô mai có mùi đặc trưng đều được xử lý bề mặt bằng rượu, nước muối, bia hoặc nước trái cây lên men, tạo môi trường cho vi khuẩn Brevibacterium linens phát triển. Chính loại vi khuẩn này tạo ra các mùi đặc trưng như amoniac, lưu huỳnh hay thậm chí mùi cơ thể, khiến nhiều người ngần ngại nhưng lại là điểm hấp dẫn với các gourmet.

1.3 Mùi hương có tương quan với hương vị? Những ngộ nhận thường gặp

Các chuyên gia du lịch và ẩm thực chia sẻ một nghịch lý thú vị: mùi càng hăng chưa chắc vị đã càng đậm. Nhiều loại phô mai 'khó ngửi' lại sở hữu hương vị dịu nhẹ, béo ngậy, hoàn toàn trái ngược với mùi hương ban đầu. Điều này lý giải vì sao nhiều thực khách sau cú sốc đầu tiên lại nghiện những loại phô mai đặc biệt này.

Đừng để mùi hương đánh lừa - nhiều phô mai 'thối' lại có vị thơm ngon bất ngờ. Ảnh: Thrillist

Danh sách 10 loại phô mai có mùi mạnh nhất hành tinh

2.1 Vieux Boulogne (Pháp)

Huyền thoại phô mai Vieux Boulogne xuất xứ từ thị trấn Boulogne-sur-Mer phía Bắc nước Pháp. Loại phô mai được xếp hạng nặng mùi nhất hành tinh này có vỏ được xử lý bằng bia nâu lên men, tạo môi trường lý tưởng cho vi khuẩn Brevibacterium linens phát triển. Mùi hương cực mạnh khiến nhiều người e dè, nhưng phần nhân bên trong lại mềm mịn, béo ngậy với hậu vị ngọt dịu, được giới sành ăn đánh giá cao. Cách thưởng thức chuẩn nhất là dùng kèm bánh mì giòn và bia đen thủ công.

Vieux Boulogne - loại phô mai nổi tiếng với mùi đặc trưng của Pháp. Ảnh: Taste of France

2.2 Époisses de Bourgogne (Pháp)

Đến từ vùng Bourgogne, Époisses được xem như báu vật trong làng phô mai Pháp. Quy trình rửa vỏ bằng rượu Marc de Bourgogne tạo nên màu cam đậm và mùi hương cực mạnh, từng bị cấm trên các phương tiện công cộng ở Paris. Khi thưởng thức, phô mai có kết cấu mềm như bơ, vị béo ngậy thường được phối hợp hoàn hảo với bánh quy giòn và rượu vang trắng có độ axit cao để cân bằng hương vị.

Époisses có kết cấu mềm mịn như bơ tan chảy. Ảnh: Fromagerie Antony

2.3 Limburger (Đức/Bỉ)

Có nguồn gốc từ Bỉ nhưng Limburger lại được ưa chuộng hơn tại Đức và Mỹ. Đặc trưng của loại phô mai này là mùi hương đặc biệt... tương tự mùi cơ thể người, xuất phát từ vi khuẩn B. linens - cùng loại vi khuẩn gây mùi hôi chân. Khi đạt độ chín, vỏ phô mai chuyển sang màu cam đỏ với phần nhân dẻo mềm và vị chua dịu. Ở Đức, người ta thường thưởng thức Limburger kèm hành tây sống, bánh mì đen và bia lạnh - một bữa sáng truyền thống đặc trưng của vùng Trung Âu.

Limburger nổi tiếng với mùi hương đặc trưng như mùi cơ thể. Ảnh: Chef's Mandala

2.4 Stinking Bishop (Anh)

Xuất xứ từ Gloucestershire, loại phô mai này trở nên nổi tiếng sau khi xuất hiện trong bộ phim hoạt hình Wallace & Gromit. Quá trình rửa vỏ bằng rượu lê Stinking Bishop tạo nên mùi hương trái cây lên men cực kỳ đậm đặc. Tuy nhiên, phần nhân bên trong lại mềm mịn, thơm ngon và dễ ăn. Cách thưởng thức phổ biến là nướng phô mai trên bánh mì hoặc kết hợp cùng lê chín ngọt.

Stinking Bishop gây ấn tượng với mùi hương trái cây lên men nồng nặc. Ảnh: Cheeseworks

2.5. Muenster (Pháp)

Đặc sản vùng Alsace này nổi tiếng với mùi hương đặc trưng khó lẫn. Quá trình ủ trong hầm đá tự nhiên và rửa vỏ bằng nước muối giúp phô mai Munster phát triển hương vị độc đáo. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận được độ mềm mịn, vị béo ngậy hoàn hảo để nấu chảy cùng khoai tây hoặc kết hợp với giấm balsamic. Đừng để mùi hương ban đầu đánh lừa - hậu vị của nó vô cùng tinh tế và đậm đà.

Munster sở hữu kết cấu mềm mại và vị béo đặc trưng. Ảnh: The Spruce Eats

2.6 Roquefort (Pháp)

Roquefort - niềm tự hào của nước Pháp với những vân mốc xanh đặc trưng, được chế biến từ sữa cừu và ủ trong các hang động tự nhiên ở Roquefort-sur-Soulzon. Nhờ sự phát triển của nấm Penicillium roqueforti, phô mai có mùi mốc đậm cùng hương đất đặc trưng. Khi thưởng thức, bạn sẽ cảm nhận vị mặn đậm đà, kết cấu giòn tan cùng hậu vị cay nồng nhẹ. Loại phô mai này thường được phục vụ cùng lê tươi, mật ong và rượu Sauternes ngọt ngào.

Roquefort - biểu tượng phô mai mốc xanh nổi tiếng của Pháp. Ảnh: New England Cheesemaking Supply

2.7 Camembert de Normandie (Pháp)

Xuất xứ từ vùng Normandie, Camembert nổi tiếng với lớp vỏ trắng mịn từ nấm Penicillium camemberti. Khi đạt độ chín hoàn hảo, phô mai tỏa ra mùi amoniac đặc trưng. Tuy nhiên, phần nhân bên trong lại vô cùng mềm mịn, béo ngậy với vị ngọt nhẹ và hương sữa tươi. Cách thưởng thức hoàn hảo nhất là kết hợp với bánh mì nướng phết mật ong hoặc các loại trái cây sấy khô.

Camembert de Normandie nổi bật với lớp vỏ trắng mịn đặc trưng. Ảnh: Dairy products of France

2.8 Pho mát Pont-l'Évêque (Pháp)

Xuất hiện từ thế kỷ 12 tại vùng Calvados, Normandie, Pont-l'Évêque là một trong những loại phô mai cổ xưa nhất còn tồn tại. Phô mai này có mùi hương nồng đặc trưng nhưng không quá gắt như Époisses. Kết cấu mềm mịn cùng vị dịu nhẹ khiến nó trở thành món ăn hoàn hảo khi kết hợp với bánh mì đen giòn và các loại trái cây tươi như táo, nho để tạo nên sự hài hòa vị giác.

Pont-l'Évêque có kết cấu mềm mại và hương vị dịu nhẹ đặc trưng. Ảnh: Les produits laitiers

2.9 Taleggio (Ý)

Xuất xứ từ vùng Lombardy nước Ý, Taleggio là loại phô mai rửa vỏ truyền thống với mùi hương đặc trưng không quá gắt. Vỏ phô mai màu hồng cam bao bọc phần nhân mềm mịn, vị béo ngậy pha chút ngọt dịu. Đây là nguyên liệu hoàn hảo để làm topping cho pizza, risotto hoặc dùng kèm với các loại trái cây sấy khô.

Taleggio - phô mai rửa vỏ truyền thống của Ý. Ảnh: Mercato Italiano

2.10 Casu Marzu (Ý)

Casu Marzu - loại phô mai gây sốc nhất thế giới và là đặc sản độc đáo của đảo Sardinia, Ý. Được làm từ phô mai Pecorino để ruồi Piophila casei đẻ trứng, ấu trùng sẽ phân hủy chất béo tạo nên kết cấu kem mịn đặc biệt. Dù sở hữu mùi hương cực mạnh, chua và nồng nặc, hương vị béo ngậy của nó lại khiến thực khách khó quên. Mặc dù bị cấm bán chính thức, nhiều tín đồ ẩm thực vẫn không ngừng săn lùng để trải nghiệm cảm giác 'thử thách vị giác' đỉnh cao này.

Casu Marzu - món ăn gây tranh cãi bậc nhất nước Ý. Ảnh: TẠP CHÍ DU LỊCH TP. HỒ CHÍ MINH

Bí quyết thưởng thức phô mai có mùi đặc trưng đúng chuẩn

Việc thưởng thức phô mai có mùi đặc biệt là một nghệ thuật đòi hỏi sự chuẩn bị tỉ mỉ để có thể tận hưởng trọn vẹn hương vị mà không bị choáng ngợp bởi mùi hương ban đầu.

3.1 Cách phối hợp với rượu vang, bánh mì và hoa quả

Theo nghiên cứu từ Mytour.vn, các loại phô mai nặng mùi thường được phục vụ cùng rượu vang có vị chát nhẹ hoặc ngọt dịu để cân bằng độ béo và làm dịu mùi hương. Điển hình như Roquefort kết hợp hoàn hảo với Sauternes, trong khi Époisses lại hài hòa cùng rượu trắng Bourgogne. Những loại bánh mì giòn, bánh quy mặn hoặc trái cây tươi như lê, nho, táo cũng là lựa chọn lý tưởng để làm dịu vị và tăng trải nghiệm thưởng thức.

3.2 Bí quyết bảo quản và cách thưởng thức

Để tránh ảnh hưởng mùi trong tủ lạnh, nên bọc phô mai bằng giấy nến hoặc giấy sáp trước khi cho vào hộp đựng kín. Khi dùng, nên để phô mai ở nhiệt độ phòng từ 30-60 phút để hương vị đạt chuẩn mà không quá nồng. Cắt thành từng miếng nhỏ vừa ăn và thưởng thức chậm rãi để cảm nhận trọn vẹn các tầng hương vị phức tạp.

3.3 Lời khuyên cho người mới: Khởi đầu với những loại có mùi nhẹ nhàng

Đối với những ai lần đầu thử phô mai có mùi đặc trưng, nên bắt đầu bằng các loại nhẹ mùi như Taleggio, Pont-l'Évêque hoặc Munster non. Những loại này vẫn giữ được hương vị đậm đà nhưng không quá gắt mũi. Sau khi đã quen dần, bạn có thể chuyển sang thử các loại mạnh hơn như Époisses, Roquefort và cuối cùng là thử thách với Vieux Boulogne hay Casu Marzu nếu bạn thực sự dũng cảm.

Việc thưởng thức phô mai có mùi mạnh là một nghệ thuật ẩm thực đòi hỏi sự can đảm. Ảnh: Tasting Table

Vị trí của phô mai có mùi đặc biệt trong văn hóa và truyền thông đại chúng

Những loại phô mai có mùi đặc biệt không đơn thuần là thực phẩm mà còn mang giá trị văn hóa sâu sắc, gắn liền với truyền thống địa phương và những câu chuyện thú vị trong xã hội hiện đại.

Tại Pháp, các loại phô mai như Époisses hay Roquefort đã trở thành nguồn cảm hứng nghệ thuật, xuất hiện trong thơ ca, điện ảnh như biểu tượng của sự tinh tế và khác biệt. Ở Anh, Stinking Bishop bỗng trở nên nổi tiếng sau màn xuất hiện trong bộ phim hoạt hình Wallace & Gromit, nhanh chóng trở thành hiện tượng ẩm thực một thời.

Nhiều nước trên thế giới thường tổ chức các lễ hội phô mai địa phương, nơi những loại phô mai có mùi mạnh trở thành tâm điểm của các cuộc thi thử vị, triển lãm và bình chọn. Tại Mỹ và châu Âu, các cộng đồng yêu thích phô mai đặc biệt thường xuyên chia sẻ công thức chế biến, địa chỉ mua hàng và kinh nghiệm thưởng thức.

Giống như các món ăn có mùi đặc trưng của Việt Nam như sầu riêng hay mắm tôm, phản ứng với phô mai có mùi mạnh thường chia thành hai luồng ý kiến rõ rệt: hoặc yêu thích đến mê đắm, hoặc hoàn toàn không thể chấp nhận. Mùi hương đặc biệt của chúng có thể gây sốc ban đầu, nhưng nếu vượt qua được rào cản này, bạn sẽ khám phá được một thế giới hương vị phong phú và đầy bất ngờ.

Những loại phô mai có mùi đặc biệt đã trở thành biểu tượng văn hóa đặc trưng của nhiều vùng miền. Ảnh: Treehugger