Tết Trung thu tại Trung Quốc: Nguồn gốc, ý nghĩa và những phong tục đặc sắc

Truyền thuyết về Tết Trung thu tại Trung Quốc

Theo Mytour.vn, trong kho tàng truyền thuyết cổ đại của Trung Hoa, câu chuyện về nguồn gốc Tết Trung thu có nhiều huyền thoại kỳ bí. Trong số đó, truyền thuyết nổi tiếng nhất là về Hằng Nga và Hậu Nghệ. Chuyện kể rằng, Hậu Nghệ là một cung thủ vĩ đại, đã bắn hạ chín trong mười mặt trời đang thiêu đốt thế giới, cứu sống muôn loài khỏi đại nạn. Nhờ công lao lớn lao này, ông được ban tặng một viên thuốc trường sinh bất tử. Tuy nhiên, Hậu Nghệ đã không uống viên thuốc mà giữ lại cho vợ mình, Hằng Nga.

Vào một ngày, khi Hậu Nghệ vắng nhà, một kẻ xấu đã lẻn vào và định chiếm đoạt viên thuốc. Để bảo vệ báu vật, Hằng Nga đành phải uống nó và ngay lập tức bay lên trời, cuối cùng quyết định ở lại trên mặt trăng để có thể dõi theo người chồng yêu dấu. Khi Hậu Nghệ trở về và nghe tin, ông vô cùng đau buồn, bèn dâng những món ăn yêu thích của Hằng Nga lên bàn thờ để tưởng nhớ nàng. Từ đó, vào ngày rằm tháng 8 hàng năm, người dân Trung Quốc cúng bánh Trung thu lên mặt trăng như một cách tôn vinh nữ thần Hằng Nga. Đây chính là khởi nguồn của Tết Trung thu - ngày lễ biểu trưng cho tình yêu, sự đoàn viên và những hy sinh cao cả.

Tết Trung thu gắn liền với truyền thuyết về Hằng Nga và Hậu Nghệ. Ảnh: Trung tâm tiếng Trung SOFL

Lịch sử và ý nghĩa của ngày Tết Trung thu trong văn hóa Trung Quốc

“Trung thu” có nghĩa là vào giữa mùa thu, là thời điểm giao mùa giữa hè và đông. Chính vì vậy, Tết Trung thu còn được gọi là Tết Đoàn viên, khi mọi người trong gia đình tụ họp, cùng thưởng thức bánh Trung thu, ngắm trăng sáng và chia sẻ những khoảnh khắc ấm cúng bên nhau. Bên cạnh tên gọi này, lễ hội còn mang nhiều tên khác như: Tết Hoa Đăng, Tết Trông Trăng, Tết Thiếu Nhi hay Lễ Cúng Trăng.

Từ thời nhà Chu, nghi thức cúng Nguyệt thần vào dịp Trung thu đã được tổ chức. Đến thời nhà Đường, tập tục ngắm trăng, vui chơi dưới trăng đã trở nên phổ biến trong dân gian. Vào thời Nam Tống, người Trung Quốc bắt đầu làm bánh Trung thu để tặng nhau hoặc chèo thuyền trôi theo dòng nước để thưởng thức ánh trăng. Vào thời Minh và Thanh, Tết Trung thu càng thêm phong phú với các hoạt động như thắp hương, đốt đèn lồng, thả đèn trời hay múa rồng lửa. Dù một số phong tục đã dần phai nhạt theo thời gian, nhưng những truyền thống đẹp như cúng gia tiên, ngắm trăng, thưởng thức bánh Trung thu vẫn được giữ gìn qua bao thế hệ tại Trung Quốc.

Vào dịp Tết Đoàn viên, người dân Trung Quốc thường bày bánh Trung thu và những loại trái cây may mắn như đào, quýt, thanh long trên bàn thờ tổ tiên. Không gian nhà cửa cũng được trang hoàng bằng những chiếc đèn lồng rực rỡ sắc màu, tạo nên không khí ấm cúng và trang nghiêm. Đặc biệt, các khu phố, chợ đêm và tiệm bánh kẹo đều được trang trí lộng lẫy với vô số đèn lồng, cổng chào và tiểu cảnh đầy màu sắc, mang lại bầu không khí lễ hội sôi động.

Tết Trung thu mang một ý nghĩa sâu sắc, là phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa Trung Quốc, thể hiện tinh thần đoàn kết, sự trân trọng thiên nhiên và tình cảm gia đình thiêng liêng.

Tết Trung thu là một phần không thể thiếu trong bản sắc văn hóa Trung Quốc. Ảnh: Parcel Up

Những phong tục đón Tết Trung thu ở Trung Quốc

Vào đêm rằm tháng 8, các gia đình quây quần bên mâm cơm đoàn viên, cùng nhau thưởng thức trăng sáng, rước đèn, xem múa lân và ăn bánh Trung thu. Ngoài ra, còn có những hoạt động mang đậm dấu ấn truyền thống như lễ tế trăng, thả đèn hoa đăng, thưởng thức rượu và giải câu đố.

Tùy theo mỗi vùng miền, phong tục đón Trung thu có những điểm khác biệt, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú và đa dạng.

Trung Quốc có nhiều phong tục đón Tết Trung thu mang đậm truyền thống. Ảnh: Lửa Việt Tours

3.1 Sum vầy trong ngày Tết Trung thu

Đối với người Hoa, Tết Trung thu không chỉ là một lễ hội mà còn là thời khắc thiêng liêng của sự đoàn tụ. Đây là dịp hiếm hoi trong năm để gia đình sum vầy, bất kể khoảng cách xa xôi, ai cũng cố gắng quay về. Một bữa cơm ấm cúng, những câu chuyện thân thương, ánh đèn lồng lung linh bên vầng trăng tròn – tất cả tạo nên những khoảnh khắc không thể nào quên.

Sau bữa cơm, cả gia đình cùng nhau thưởng thức ánh trăng, nhâm nhi bánh Trung thu dưới ánh sáng dịu dàng của đêm rằm. Mọi người tin rằng khoảnh khắc trăng tròn không chỉ là lúc đẹp nhất mà còn mang ý nghĩa của sự viên mãn, trọn vẹn.

3.2 Rước đèn và múa rồng lửa

Một trong những đặc trưng nổi bật của Tết Trung thu Trung Quốc mà Mytour Go ấn tượng nhất chính là những màn rước đèn lồng sáng rực và múa rồng lửa đầy sôi động. Người ta tin rằng rồng lửa mang lại may mắn, xua đuổi vận xui. Cùng với đó là những chiếc đèn lồng đỏ tươi treo trước cửa nhà, giăng khắp các con phố, biến đêm hội thành một biển ánh sáng huyền bí.

Màn múa lân, sư, rồng hòa cùng tiếng trống dồn dập trong không khí nhộn nhịp của đám đông khiến Trung thu thêm phần náo nhiệt và vui tươi.

Màn múa rồng lửa tạo nên không khí sôi động và náo nhiệt, lan tỏa khắp các con phố Trung Hoa. Ảnh: Hong Kong Tourism Board

3.3 Bánh Trung thu – Biểu tượng của sự viên mãn

Từ xa xưa, bánh Trung thu được dùng để dâng cúng thần mặt trăng. Theo thời gian, nó dần trở thành món ăn không thể thiếu trong ngày lễ này. Chiếc bánh tròn, với những họa tiết tinh xảo, tượng trưng cho sự viên mãn và đoàn tụ.

Nghệ nhân Trung Hoa đã dành cả tâm huyết để tạo ra những chiếc bánh tinh tế, từ lớp vỏ mỏng, vàng ươm đến nhân bánh thơm ngon, dẻo ngọt. Các loại nhân như thập cẩm, đậu xanh, hạt sen hay trứng muối – mỗi loại đều mang đến hương vị đặc biệt, quyến rũ.

Không chỉ hấp dẫn về hương vị, chiếc bánh Trung thu còn được một số nghệ nhân Trung Hoa nâng tầm thành những tác phẩm nghệ thuật với các hình chạm khắc tinh xảo như hình ảnh Hằng Nga, trăng tròn hoặc các cảnh thần thoại.

Những chiếc bánh Trung thu mang đậm tâm huyết của các nghệ nhân Trung Hoa. Ảnh: Trung tâm tiếng Trung toàn cầu H&C

3.4 Thưởng trăng – Nét đẹp cổ truyền từ xa xưa

Phong tục ngắm trăng đã có từ thời cổ đại ở Trung Hoa. Trong thời kỳ nhà Chu, người dân lập bàn thờ cúng thần mặt trăng với các loại bánh trái, hoa quả. Đến thời Đường và Tống, việc thưởng nguyệt đã trở thành một thú vui tao nhã, phổ biến trong dịp lễ hội này.

Vào đêm rằm tháng Tám, người dân Trung Hoa thường tụ tập ngoài đường, lên mái nhà hay ra bờ sông để chiêm ngưỡng vầng trăng. Họ tin rằng khoảnh khắc trăng tròn, sáng rực rỡ nhất trong năm là biểu tượng của sự viên mãn và hạnh phúc.

Vào dịp Trung thu, người dân Trung Hoa thường tập trung ở các khu vực ngoài trời để thưởng thức ánh trăng. Ảnh: Trung tâm tiếng Trung SOFL

Thử thách trí tuệ qua những câu đố trên đèn lồng

Một hoạt động thú vị trong dịp Trung thu ở Trung Quốc là trò giải đố trên đèn lồng. Những chiếc đèn lồng sáng rực, treo đầy các câu đố thử thách. Người tham gia không chỉ thưởng thức trà, bánh mà còn cùng nhau suy nghĩ và trao đổi để tìm ra lời giải.

Truyền thống này không chỉ nâng cao trí tuệ mà còn tạo cơ hội giao lưu, đặc biệt là với những cặp đôi đang tìm hiểu nhau. Nhiều câu chuyện tình yêu lãng mạn đã bắt đầu từ những cuộc thi giải đố trong đêm Trung thu.

Những chiếc đèn lồng rực rỡ mang theo câu đố được treo ở khắp nơi. Ảnh: Chinlingo

3.6 Tế trăng – Lời cầu nguyện cho những điều tốt đẹp

Từ rất lâu, người Trung Hoa đã có phong tục tế thần mặt trăng. Một câu chuyện cổ kể về một cô gái xứ Tề, nhờ sự thành kính khi cầu nguyệt mà được vua yêu mến và trở thành Hoàng hậu, từ đó truyền cảm hứng cho những thế hệ sau.

Vào đêm rằm tháng Tám, các thiếu nữ Trung Hoa thường thành tâm cầu nguyện mặt trăng, mong được ban cho vẻ đẹp thanh thoát, dung nhan tươi sáng và một cuộc sống tràn đầy hạnh phúc.

3.7 Gửi gắm ước nguyện qua ánh sáng của đèn hoa đăng

Vào đêm Trung thu, người Trung Quốc còn có tục lệ thả đèn hoa đăng trên sông và đèn lồng Khổng Minh lên bầu trời. Những chiếc đèn giấy nhiều màu sắc, với hình dáng hoa sen, thuyền nhỏ hoặc hình trụ, được thắp sáng và nhẹ nhàng trôi trên mặt nước hoặc bay cao trong bóng tối.

Mỗi chiếc đèn mang theo một lời cầu nguyện về bình an, hạnh phúc và thành công. Người thả đèn hy vọng rằng ánh sáng lung linh ấy sẽ giúp ước vọng của họ bay xa và trở thành hiện thực.

Những chiếc đèn hoa đăng mang theo những ước vọng của người dân Trung Hoa, trôi nhẹ theo dòng nước. Ảnh: The World of Chinese

 Sự khác biệt giữa Tết Trung Thu ở Trung Quốc và Việt Nam

4.1 Phong tục rước đèn

Người Trung Quốc thường trang trí đèn lồng trước cửa nhà hoặc thả đèn hoa đăng trên sông để gửi gắm những ước mong tốt đẹp. Trong khi đó, ở Việt Nam, đèn lồng chủ yếu dành cho các em nhỏ vui chơi, với đủ loại hình sáng tạo như cá chép, ngôi sao, con lân… Khi đêm trăng tròn buông xuống, các em hớn hở cầm đèn đi khắp xóm, vừa rước đèn vừa phá cỗ trong không khí vui tươi, nhộn nhịp.

4.2 Hoạt động đặc trưng

Tại Trung Quốc, ngoài việc rước đèn, người dân còn tham gia vào trò chơi giải câu đố trên đèn lồng đầy hấp dẫn, thu hút cả người lớn và trẻ nhỏ. Múa lân và rồng lửa cũng là những hoạt động quen thuộc, mang ý nghĩa cầu bình an và tài lộc cho mọi nhà.

Ở Việt Nam, Trung Thu là dịp để mọi người trao tặng bánh trung thu, cùng nhau phá cỗ, rước đèn, thưởng thức múa lân và tận hưởng bầu không khí đoàn viên ấm áp.

4.3 Chiếc đèn lồng Trung thu

Ở Trung Quốc, đèn lồng đỏ rực rỡ xuất hiện khắp nơi vào dịp Trung Thu, là biểu tượng của sự may mắn, bình an và lời chúc về một gia đình con cháu đầy đủ. Trong khi đó, ở Việt Nam, trẻ em lại hào hứng rước đèn với đủ kiểu dáng sáng tạo, mang theo niềm vui, sự thịnh vượng và tình cảm gia đình đầm ấm.

Với Trung thu tại Việt Nam, hình ảnh chiếc đèn ông sao cùng vô số loại đèn sắc màu khác luôn gắn liền với những kỷ niệm đặc biệt. Ảnh: GRANDNUTRITION