Buzz
Lý do tại sao phi công phải lặp lại từ 'Mayday' ba lần khi có sự cố xảy ra? Và tại sao từ này lại được chọn thay vì một tín hiệu khẩn cấp khác?
Nếu bạn đã từng xem các bộ phim về hàng không, chắc chắn bạn không ít lần nghe thấy cụm từ 'Mayday! Mayday! Mayday!' vang lên qua sóng radio mỗi khi máy bay gặp tình huống nguy hiểm. Đây là tín hiệu cấp cứu quốc tế trong ngành hàng không, báo hiệu rằng máy bay đang gặp sự cố nghiêm trọng và cần sự trợ giúp khẩn cấp. Tuy nhiên, tại sao phi công lại phải lặp lại 'Mayday' ba lần? Và tại sao tín hiệu này lại được chọn thay vì một tín hiệu khác?
Tại sao phi công lại phải lặp lại 'Mayday' ba lần?
Từ 'Mayday' xuất phát từ tiếng Pháp, được hình thành từ cụm từ 'm'aider', mang nghĩa 'giúp tôi'. Thuật ngữ này đã được chọn làm tín hiệu cấp cứu trong ngành hàng không từ những năm 1920 khi số lượng máy bay gia tăng mạnh mẽ, yêu cầu phải có một hệ thống liên lạc khẩn cấp chuẩn hóa trên toàn cầu.
Frederick Stanley Mockford, một nhân viên điều hành radio tại sân bay Croydon (London), là người đã sáng tạo ra cụm từ này. Vì Croydon thường xuyên tiếp nhận các chuyến bay từ Pháp, ông đã chọn từ này vì nó dễ nhận diện đối với phi công nói tiếng Anh lẫn tiếng Pháp.
Có nhiều người sẽ thắc mắc: Tại sao không sử dụng SOS, tín hiệu mà chúng ta đã quen thuộc với trên biển? Câu trả lời là: SOS rất hiệu quả với mã Morse, nhưng khi truyền đạt qua sóng thoại, các ký tự trong từ SOS dễ bị nhầm lẫn do tín hiệu radio bị nhiễu. Trong khi đó, 'Mayday' có âm thanh rõ ràng, dễ nhận diện, giúp giảm thiểu nguy cơ sai sót trong tình huống khẩn cấp.
Phi công không chỉ gọi 'Mayday' một lần mà phải lặp lại ba lần liên tiếp để đảm bảo tín hiệu rõ ràng, tránh bị nhầm lẫn với các cuộc trao đổi thông thường trên sóng radio.
Trên thực tế, các tần số khẩn cấp của ngành hàng không như 121.5 MHz và 243 MHz thường xuyên có nhiều tín hiệu khác nhau. Việc lặp lại 'Mayday' giúp kiểm soát không lưu (ATC) ngay lập tức nhận biết đó là tình huống khẩn cấp thực sự, không bị lẫn vào các cuộc liên lạc dày đặc.
Không phải lúc nào cũng là tình huống máy bay rơi tự do hay mất động cơ giữa không trung. Nếu sự cố không đe dọa tính mạng ngay lập tức, phi công sẽ sử dụng tín hiệu 'Pan-Pan' thay vì 'Mayday'.
Mayday được sử dụng khi tình huống nguy hiểm đe dọa tính mạng, yêu cầu cứu hộ khẩn cấp. Trong khi đó, Pan-Pan được dùng khi xảy ra sự cố nghiêm trọng nhưng không đe dọa đến tính mạng, như hỏng động cơ nhưng vẫn còn động cơ khác hoạt động, hoặc khi một hành khách gặp vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Ngoài ra, kiểm soát không lưu cũng có thể gửi tín hiệu 'Securité' để cảnh báo phi công về các nguy hiểm xung quanh như bão lớn, gió mạnh hoặc chướng ngại vật trên đường bay.
Khi nào 'Mayday' đã cứu sống hàng trăm người?
Hệ thống liên lạc khẩn cấp này không chỉ mang tính biểu tượng mà thực sự đã cứu sống nhiều mạng người.
Một trong những sự kiện gây chú ý nhất trong lịch sử hàng không là vụ tai nạn của chuyến bay United Airlines 232 vào năm 1989. Máy bay gặp sự cố khi động cơ đuôi phát nổ, làm mất toàn bộ hệ thống điều khiển thủy lực, buộc phi công phải phát tín hiệu "Mayday" để xin hạ cánh khẩn cấp tại Sioux Falls, Iowa. Nhờ sự ứng phó nhanh chóng của đội cứu hộ, chỉ có 111 trong tổng số 296 hành khách và phi hành đoàn thiệt mạng, phần còn lại đều sống sót.
Một ví dụ khác về việc hạ cánh khẩn cấp là chuyến bay US Airways 1549 vào năm 2009. Sau khi gặp phải sự cố khi một đàn ngỗng trời va phải cả hai động cơ, cơ trưởng Chesley "Sully" Sullenberger đã lập tức phát tín hiệu "Mayday", giúp các lực lượng cứu hộ sẵn sàng hành động khi máy bay hạ cánh an toàn xuống sông Hudson. Kết quả: Tất cả 155 hành khách và phi hành đoàn đều được cứu sống.
