Buzz
Trong thế giới game hiện đại, một trải nghiệm mượt mà, không giật lag luôn là yêu cầu tối thiểu đối với game thủ. FPS chính là yếu tố quan trọng quyết định sự sắc nét và mượt mà của hình ảnh trong game. Vậy FPS là gì? FPS bao nhiêu là đủ để có một trải nghiệm tuyệt vời? Làm thế nào để đo được chỉ số FPS trên thiết bị của bạn? Tìm hiểu chi tiết trong bài viết này.
FPS là gì?
FPS (Frames Per Second) hay còn gọi là “khung hình mỗi giây” là chỉ số đo lường số lượng khung hình mà GPU (card đồ họa) có thể xử lý và hiển thị trên màn hình mỗi giây. Nói chung, FPS càng cao, hình ảnh hiển thị càng mượt mà, giảm hiện tượng giật, lag hoặc xé hình khi chơi game hay xem video.
Ví dụ, nếu một game chạy ở 60 FPS, có nghĩa là trong mỗi giây, màn hình sẽ hiển thị 60 khung hình liên tục, mang lại cảm giác chuyển động mượt mà hơn so với 30 FPS hay 24 FPS.
FPS có ảnh hưởng lớn đối với các trò chơi yêu cầu tốc độ phản xạ nhanh như game bắn súng FPS, đua xe, hay game hành động. Chỉ số FPS cao giúp game thủ dễ dàng nhận diện chuyển động của đối thủ, từ đó tăng khả năng chiến thắng.
Các mức FPS phổ biến
Trên thực tế, không phải trò chơi nào cũng yêu cầu FPS cao. Tùy vào thể loại game, cấu hình phần cứng và màn hình, bạn có thể chọn mức FPS phù hợp. Dưới đây là các mức FPS thường gặp và ý nghĩa của từng mức.
Mức 16 FPS
Đây là mức FPS rất thấp, thường gặp trên các thiết bị có cấu hình yếu hoặc khi chơi các game quá nặng so với khả năng xử lý của máy. 16 FPS gây ra hiện tượng giật lag, độ trễ và phản hồi chậm, làm cho trải nghiệm game trở nên không thể chấp nhận. Mức này chỉ phù hợp với các tác vụ đơn giản như xem ảnh tĩnh.
Mức 24 FPS
Mức 24 FPS là tiêu chuẩn trong ngành điện ảnh, thường được dùng trong các bộ phim truyện. Mặc dù chưa thật sự mượt mà, nhưng nó vẫn đủ để mắt người nhìn cảm nhận được chuyển động liên tục. Tuy nhiên, khi chơi game, mức FPS này chỉ ở mức đủ chấp nhận, không phù hợp với các tựa game yêu cầu tốc độ cao.
Mức 30 FPS
Đây là mức tối thiểu được xem là “có thể chơi được” đối với nhiều máy console và máy tính tầm trung. Game ở mức 30 FPS có thể chạy mượt mà trong các tựa game chiến thuật, nhập vai hay phiêu lưu. Tuy nhiên, đối với các game hành động nhanh, mức này vẫn thiếu sự ổn định và dễ gây khó chịu khi so với các mức FPS cao hơn.
Mức 60 FPS
Mức phổ biến nhất và được xem là tiêu chuẩn lý tưởng hiện nay cho trải nghiệm chơi game mượt mà. 60 FPS giúp hiển thị chuyển động chân thực, giảm giật lag rõ rệt và phù hợp với mọi thể loại game, kể cả các game bắn súng, đối kháng hay MOBA. Hầu hết game thủ chuyên nghiệp đều ưu tiên mức FPS này trở lên.
Mức 120 FPS
Đây là mức FPS cao, phù hợp với các màn hình có tần số quét 120Hz trở lên. Game chạy ở 120 FPS mang đến trải nghiệm mượt mà tuyệt đối, chuyển động tự nhiên và gần như không có độ trễ hình ảnh. Tuy nhiên, để đạt được 120 FPS, thiết bị cần có cấu hình mạnh mẽ và card đồ họa cao cấp. Mức này thường dành cho game thủ thi đấu chuyên nghiệp hoặc người dùng yêu cầu hiệu suất tối đa.
FPS bao nhiêu là lý tưởng khi chơi game?
Sau khi tìm hiểu về FPS, chúng ta sẽ nhận ra rằng không có con số nào là “tốt nhất” tuyệt đối, bởi mức FPS lý tưởng còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như:
- Thể loại game: Game nhập vai, chiến thuật có thể chơi tốt với 30 FPS, trong khi game bắn súng yêu cầu ít nhất 60 FPS trở lên.
- Tần số quét màn hình: Nếu màn hình của bạn chỉ hỗ trợ 60Hz thì mức FPS tối đa mà bạn có thể cảm nhận là 60, nên việc nâng FPS lên 120 hay 144 sẽ không mang lại sự khác biệt rõ rệt.
- Cấu hình máy tính: Nếu máy tính của bạn không đủ mạnh, việc tăng FPS lên cao sẽ gây nóng máy, giảm hiệu suất và dễ gây crash game.
Tuy nhiên, theo đánh giá chung:
- 30 FPS: Chấp nhận được, ổn với các game nhẹ nhàng.
- 60 FPS: Mượt mà, tốt, là tiêu chuẩn cho đa số các game.
- 120 FPS trở lên: Tuyệt vời, phù hợp với các game cạnh tranh, yêu cầu phản xạ nhanh chóng.
Cách đo chỉ số FPS như thế nào?
Sau khi đã nắm rõ về FPS, bạn có thể kiểm tra chỉ số FPS trên máy khi chơi game bằng những công cụ dưới đây.
Dùng phần mềm MSI Afterburner: Phần mềm miễn phí này thường được dùng để giám sát hiệu suất của CPU, GPU, RAM và đặc biệt là hiển thị FPS trong khi chơi game. Bạn chỉ cần tải về, cài đặt và bật mục “On-Screen Display” để xem FPS ngay trong game.
Dùng Xbox Game Bar (Windows 10 trở lên): Nhấn Windows + G để mở Xbox Game Bar, sau đó chọn tab “Performance” -> “FPS”. Sau vài giây hiệu chuẩn, bạn sẽ thấy chỉ số FPS của game mình đang chơi.
Sử dụng phần mềm Fraps: Fraps là một công cụ cũ nhưng vẫn rất hiệu quả trong việc hiển thị FPS ở góc màn hình khi chơi game. Mặc dù không còn được cập nhật nhiều, nhưng Fraps vẫn hoạt động tốt với các game cũ.
Tính năng tích hợp trong game: Nhiều game hiện đại đã tích hợp tính năng hiển thị FPS trong phần “Settings” hoặc “Developer Console”. Bạn chỉ cần bật tính năng này để theo dõi chỉ số FPS trong suốt quá trình chơi.
Những yếu tố ảnh hưởng đến FPS là gì?
Để nâng cao trải nghiệm chơi game và khắc phục hiện tượng giật, lag, điều quan trọng là bạn phải nắm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số FPS (Frames Per Second). Dưới đây là những nguyên nhân chủ yếu tác động đến FPS:
Cấu hình phần cứng: CPU, GPU, RAM
Phần cứng trong một hệ thống máy tính là yếu tố quyết định đến hiệu suất và tốc độ hiển thị khung hình. Việc hiểu đúng FPS là gì sẽ giúp bạn nhận thức được tầm quan trọng của phần cứng trong việc cải thiện trải nghiệm chơi game.
- GPU (Card đồ họa): Là thành phần chủ yếu chịu trách nhiệm xử lý hình ảnh và hiển thị lên màn hình. Một GPU mạnh mẽ sẽ xử lý được nhiều khung hình hơn mỗi giây, từ đó nâng cao FPS. Ngược lại, nếu GPU yếu hoặc đã lỗi thời, không thể xử lý hiệu ứng đồ họa phức tạp, FPS sẽ bị giảm sút.
- CPU (Bộ xử lý trung tâm): Dù không trực tiếp xử lý đồ họa, CPU lại quyết định phần lớn các tác vụ như logic game, AI, vật lý… Một CPU yếu có thể tạo ra nghẽn cổ chai (bottleneck), khiến GPU không thể phát huy hết khả năng, từ đó giảm FPS.
- RAM: Bộ nhớ RAM giúp lưu trữ dữ liệu tạm thời khi chơi game. Nếu dung lượng RAM ít hoặc tốc độ RAM thấp, game sẽ phải truy xuất dữ liệu từ ổ cứng, làm giảm hiệu suất và giảm FPS.
Lưu ý: FPS sẽ chỉ ổn định khi toàn bộ phần cứng trong hệ thống hoạt động đồng bộ và đáp ứng đúng yêu cầu cấu hình của game.
Độ phân giải và thiết lập đồ họa trong game
Một trong những lý do phổ biến làm giảm FPS là khi thiết lập đồ họa quá cao hoặc độ phân giải vượt quá khả năng xử lý của máy. Điều này có thể khiến trải nghiệm chơi game trở nên giật lag, dù bạn đã có cấu hình máy tính tốt.
Độ phân giải (Resolution): Khi chơi game ở độ phân giải cao như Full HD (1920×1080), 2K (2560×1440) hay 4K (3840×2160), GPU cần xử lý một số lượng điểm ảnh lớn hơn nhiều so với độ phân giải thấp. Điều này có thể làm giảm FPS đáng kể nếu GPU không đủ mạnh để xử lý các tác vụ này.
Chất lượng đồ họa (Graphics Settings): Các cài đặt đồ họa cao như “Ultra” hay “High” bật nhiều hiệu ứng đẹp mắt như ánh sáng động, đổ bóng, phản xạ nước, nhưng chúng tiêu tốn rất nhiều tài nguyên. Việc giảm các tùy chọn như “Shadow Quality”, “Anti-Aliasing” hay “Texture Detail” có thể giúp cải thiện FPS mà không làm giảm quá nhiều chất lượng hình ảnh.
Gợi ý: Bạn nên thử điều chỉnh các thiết lập đồ họa khác nhau để tìm ra sự cân bằng giữa chất lượng hình ảnh và tốc độ mượt mà khi chơi game.
Ổ cứng và hệ điều hành
Một hệ điều hành không được tối ưu hoặc ổ cứng gặp vấn đề có thể ảnh hưởng đến hiệu suất xử lý game, mặc dù chúng không tác động trực tiếp đến GPU.
- Ổ cứng (HDD/SSD): Khi ổ cứng đầy, bị phân mảnh (đối với HDD), hoặc có tốc độ chậm, thời gian tải dữ liệu sẽ lâu hơn, dẫn đến hiện tượng giật, lag khi tải map, texture, hay cutscene trong game. Việc sử dụng SSD thường giúp cải thiện rõ rệt tình trạng này.
- Hệ điều hành và ứng dụng nền: Windows bị lỗi, cài nhiều phần mềm không cần thiết, các chương trình tự động khởi động cùng hệ thống, hoặc virus có thể chiếm dụng CPU/RAM, làm giảm hiệu suất FPS khi chơi game.
Mẹo nhỏ: Dọn dẹp rác hệ thống, kiểm tra các ứng dụng khởi động cùng máy, và cài game trên SSD sẽ giúp FPS hoạt động mượt mà hơn.
Tản nhiệt và nhiệt độ máy
Khi máy tính hoạt động ở nhiệt độ cao, đặc biệt khi chơi các game đòi hỏi cấu hình mạnh, các linh kiện như CPU và GPU sẽ tự động giảm xung nhịp (thermal throttling) để tránh quá nhiệt, điều này làm giảm mạnh FPS và khiến hệ thống trở nên không ổn định. Do đó, việc hiểu rõ FPS là gì là rất quan trọng.
- Nguyên nhân gây quá nhiệt: Bụi bẩn bám vào quạt tản nhiệt, keo tản nhiệt cũ, luồng gió trong thùng máy không đủ hiệu quả,…
- Dấu hiệu: Máy quá nóng, quạt quay nhanh, FPS giảm đột ngột sau một thời gian chơi game.
Giải pháp: Thực hiện vệ sinh máy thường xuyên, thay keo tản nhiệt nếu cần thiết, sử dụng đế tản nhiệt cho laptop hoặc lắp thêm quạt case cho PC để giữ nhiệt độ ổn định.
Trình điều khiển (Driver) và cập nhật game
Việc cập nhật driver thường bị bỏ qua, nhưng lại có ảnh hưởng rất lớn đến hiệu suất chơi game:
- Driver GPU: Driver card màn hình lỗi thời có thể gây xung đột, thiếu tối ưu hoặc không tương thích với các game mới. Các nhà sản xuất như NVIDIA và AMD luôn phát hành driver cập nhật để tối ưu hiệu năng và sửa lỗi.
- Cập nhật game: Nhiều tựa game khi ra mắt chưa tối ưu hoàn hảo, dẫn đến FPS không ổn định hoặc thấp. Tuy nhiên, sau vài bản vá (patch), hiệu năng có thể cải thiện đáng kể.
Lời khuyên: Luôn cập nhật driver GPU từ trang chính thức (NVIDIA GeForce Experience, AMD Adrenalin) và giữ game của bạn ở phiên bản mới nhất để có trải nghiệm tốt nhất.
Cách nâng cao chỉ số FPS khi chơi game
Sau khi hiểu rõ FPS là gì, nếu cảm thấy FPS của máy chưa đủ mượt mà, bạn có thể thử các cách dưới đây để cải thiện hiệu suất:
- Giảm cài đặt đồ họa trong game: Tắt các hiệu ứng như Shadows, Anti-Aliasing, Motion Blur… hoặc hạ đồ họa từ “Ultra” xuống “Medium” sẽ giúp FPS tăng mạnh.
- Cập nhật driver GPU: Đảm bảo driver của card đồ họa luôn được cập nhật phiên bản mới nhất từ NVIDIA hoặc AMD để tận dụng hiệu năng tối đa.
- Tắt các ứng dụng nền: Những phần mềm như trình duyệt, diệt virus hay các ứng dụng nền có thể chiếm dụng tài nguyên hệ thống, gây giảm FPS.
- Tối ưu hóa hệ điều hành: Dọn dẹp rác hệ thống, cập nhật Windows và tắt các hiệu ứng không cần thiết cũng giúp cải thiện hiệu suất và FPS.
- Nâng cấp phần cứng: Nếu đã tối ưu mà FPS vẫn chưa đạt yêu cầu, bạn có thể cân nhắc nâng cấp RAM, SSD hoặc GPU để nâng cao trải nghiệm chơi game.
- Sử dụng phần mềm tối ưu hệ thống: Các công cụ như Razer Cortex, Game Booster… có thể tự động tắt các dịch vụ không cần thiết và phân bổ tài nguyên tối ưu cho game.
Tóm lại
Qua bài viết của Mytour, bạn đã nắm rõ FPS là gì, hiểu mức FPS lý tưởng khi chơi game và các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số này. FPS không chỉ đơn thuần là con số mà là yếu tố quan trọng quyết định liệu trải nghiệm game của bạn có mượt mà hay bị giật lag. Hãy thường xuyên kiểm tra FPS, điều chỉnh cấu hình hợp lý và tối ưu hóa máy tính để có hiệu suất chơi game tốt nhất.
