Buzz
Ngay trong ngày đầu của năm 2025, cả BYD và Tesla đều công bố những kết quả đối nghịch nhau.
Nếu bạn đang tìm cách đánh giá tình hình sức khỏe của ngành công nghiệp xe điện toàn cầu, hai tín hiệu đối lập từ hai nhà sản xuất lớn nhất thế giới sẽ là nguồn tham khảo.
Vào ngày 1 tháng 1, BYD từ Trung Quốc thông báo rằng họ đã bán được 4,3 triệu ô tô trong năm 2024, vượt mục tiêu đề ra gần 20%. Ngày tiếp theo, Tesla của Elon Musk lần đầu tiên sau hơn 10 năm công bố doanh thu giảm sút.
Những thông tin trái chiều như vậy làm nổi bật các xu hướng chủ yếu trong lĩnh vực xe điện. Đây là ngành công nghiệp có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy quá trình phi carbon hóa nền kinh tế toàn cầu và đang ngày càng trở nên quan trọng trong cuộc đua tranh sức mạnh công nghiệp quốc tế.
SỰ BÙNG NỔ CỦA TRUNG QUỐC
Vào cuối năm 2020, Trung Quốc đã thông qua một chiến lược đặt mục tiêu doanh số bán xe năng lượng mới (NEV) - bao gồm cả xe hybrid cắm điện và xe điện thuần túy - chiếm 1/5 tổng doanh số bán xe du lịch vào năm 2025. Trung Quốc đã vượt qua mục tiêu này, với doanh số bán xe NEV trong nửa cuối năm trước đã vượt qua xe động cơ đốt trong.
Nguyên nhân chính dẫn đến điều này là những bước tiến vượt bậc mà các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc đã đạt được trong việc giảm chi phí sản xuất xe. BYD, hiện đang chiếm hơn 1/3 thị phần xe điện và xe hybrid tại Trung Quốc, là công ty có thành tích nổi bật nhất trong lĩnh vực này. Mẫu xe điện rẻ nhất của hãng có giá dưới 10.000 USD.
Các chuyên gia tại Bernstein ước tính chi phí sản xuất xe điện của BYD thấp hơn 50% so với các đối thủ châu Âu nhờ vào quy mô sản xuất lớn, sự tích hợp theo chiều dọc (công ty tự sản xuất pin và các bộ phận khác) cùng với một chuỗi cung ứng mạnh mẽ trong nước (Trung Quốc chiếm ưu thế trong việc cung cấp nhiều linh kiện quan trọng cho ngành xe điện).
Tesla cũng là một tên tuổi lớn tại Trung Quốc và ghi nhận mức tăng trưởng doanh số 9% tại thị trường này trong năm ngoái. Tuy nhiên, con số này vẫn còn thấp hơn nhiều so với mức tăng trưởng gần 40% của thị trường xe điện và xe hybrid tại Trung Quốc.
Là một công ty tiên phong trong việc thay đổi thị trường xe điện tại Mỹ, không có gì ngạc nhiên khi Tesla mất dần thị phần khi các nhà sản xuất khác gia nhập vào thị trường xe điện. Thị phần xe điện của Tesla tại Mỹ đã giảm xuống dưới 50% lần đầu tiên trong quý 2 năm ngoái.
Một vấn đề lớn đối với Tesla là mặc dù doanh số xe điện vẫn tiếp tục tăng trưởng tại Mỹ, nhưng tốc độ tăng trưởng đã chậm lại đáng kể ở thị trường chủ chốt của hãng. Tỷ lệ xe điện trong tổng doanh số bán ô tô mới tại Mỹ đã tăng mạnh từ 3,4% vào cuối năm 2021 lên gần 8% vào cuối năm 2023, nhưng sau đó lại giảm xuống dưới mức đó trong hai quý tiếp theo.
Khả năng chi trả của người tiêu dùng là một thách thức lớn: Các nhà sản xuất ô tô vẫn đang phải vật lộn để thu hẹp khoảng cách giá giữa xe điện và xe chạy bằng xăng. Hơn nữa, việc lãi suất tăng cao khiến người tiêu dùng càng ít muốn chi thêm tiền cho các khoản vay mua xe.
Tỷ lệ xe điện chiếm doanh số bán ô tô tại Châu Âu còn cao hơn. Xe điện đã chiếm gần 1/5 doanh số bán ô tô tại Anh và khoảng 1/8 doanh số bán tại EU vào năm ngoái. Tuy nhiên, doanh số xe điện tại EU đã giảm 6% trong chín tháng đầu năm ngoái, do sự giảm sút trợ cấp từ các chính phủ. Tình trạng này đặc biệt rõ rệt tại Đức, nơi doanh số bán xe điện đã giảm hơn 1/4 trong năm tính đến tháng 10.
SỰ VƯỢT TRỘI CỦA XE HYBRID
Từng bị coi là giải pháp tạm thời không đáng tin cậy, xe hybrid giờ đây đang ngày càng trở nên phổ biến, một phần do lo ngại về tốc độ phát triển của cơ sở hạ tầng sạc điện.
Tại Mỹ, doanh số bán xe hybrid không cắm điện – loại xe có pin nhỏ được sạc bằng động cơ xăng và năng lượng từ ma sát phanh – đã có sự tăng trưởng mạnh mẽ, chiếm 10,6% thị phần xe hạng nhẹ trong quý 3 năm 2024.
Ở Trung Quốc, xu hướng chính đang tập trung vào xe hybrid cắm điện, loại xe có pin lớn hơn, cho phép hoạt động mà không cần động cơ xăng trong những hành trình ngắn. Doanh số bán loại xe này đã tăng 70% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm 2024, chiếm 42% thị phần xe năng lượng mới (NEV) của Trung Quốc.
Với tư cách là nhà sản xuất xe hybrid cắm điện lớn nhất thế giới, BYD hoàn toàn có thể tận dụng xu hướng này. Năm ngoái, công ty đã bán được 2,5 triệu xe loại này, tăng 73% so với năm trước, vượt xa con số 1,8 triệu xe điện thuần túy mà hãng đã bán. Tesla, mặc dù có cam kết mạnh mẽ với năng lượng pin, lại không hưởng lợi từ sự gia tăng doanh số bán xe hybrid.
TƯƠNG LAI SẼ DIỄN BIẾN RA SAO?
Mặc dù kết quả kinh doanh không như kỳ vọng, cổ phiếu của Tesla vẫn ít chịu ảnh hưởng và đã phục hồi mạnh mẽ vào cuối tuần, giao dịch cao hơn 70% so với mức đầu năm 2024. Điều này phần lớn là vì Tesla không được định giá như một công ty ô tô thông thường.
Tuy vậy, một số dấu hiệu cho thấy kết quả không mấy khả quan gần đây của Tesla có thể là nền tảng cho những kết quả tích cực hơn trong các quý tới. Công ty dự định bắt đầu sản xuất "các mẫu xe giá cả phải chăng hơn" trong nửa đầu năm nay. Tesla cũng sẽ có lợi thế cạnh tranh nếu như ông Donald Trump, như dự đoán, cắt giảm các ưu đãi thuế EV từ Đạo luật Giảm lạm phát của ông Joe Biden.
Trong khi đó, BYD có thể hưởng lợi từ sự thay đổi trong thị trường xe điện Trung Quốc, khi các công ty yếu hơn đã không thể đứng vững trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt về giá. Tuy nhiên, triển vọng xuất khẩu của BYD và các nhà sản xuất xe Trung Quốc khác có vẻ không mấy sáng sủa.
Phía châu Âu cũng lo lắng về việc bảo vệ ngành công nghiệp ô tô của mình, và vì vậy đã áp dụng mức thuế cao đối với xe điện sản xuất tại Trung Quốc, với lý do ngành này nhận được sự hỗ trợ không công bằng từ chính phủ. BYD vẫn kỳ vọng sẽ thâm nhập vào thị trường châu Âu với một nhà máy mới ở Hungary. Trái lại, Mỹ đã đóng cửa thị trường đối với xe điện Trung Quốc, áp dụng mức thuế 100%.
Các nhà hoạch định chính sách phương Tây hy vọng rằng các biện pháp này sẽ giúp họ có thêm thời gian để bắt kịp các đối thủ Trung Quốc. Tuy nhiên, chuyên gia ô tô Michael Dunne của Dunne Insights cảnh báo: "Tốc độ chuyển đổi giữa Trung Quốc và phần còn lại của thế giới là khác nhau".
Theo: Financial Times
