Cô đồng là gì? Nếu cô đồng thực hiện nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân, liệu hành động này có vi phạm pháp luật không?
Hầu đồng là một nghi lễ thuộc tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ, Tứ phủ, Đức Thánh Trần…
Cô đồng, hay còn được gọi là người hầu đồng, là thuật ngữ trong văn hóa dân gian Việt Nam, chỉ người đứng ra thực hiện nghi lễ hầu đồng và liên kết với thần linh. Cô đồng thường là người phụ nữ, mặc trang phục truyền thống và sử dụng các vật phẩm trang trí, được coi là sự hiện diện của thần linh bảo vệ khu vực đó.
Tại khoản 1 Điều 2 của Luật Tín ngưỡng, tôn giáo 2016, tín ngưỡng được định nghĩa là niềm tin của con người, thể hiện qua các lễ nghi gắn liền với phong tục, tập quán truyền thống, nhằm mang lại sự bình an về tinh thần cho cá nhân và cộng đồng.
Cô đồng thực hiện nghi lễ hầu đồng để trục lợi có vi phạm pháp luật không? Căn cứ vào quy định tại khoản 4 Điều 3 của Thông tư 04/2009/TT-BVHTTDL, quy định như sau:
Quy định cấm trong hoạt động văn hoá và kinh doanh dịch vụ văn hoá công cộng
…
4. Hoạt động văn hoá và dịch vụ văn hoá có nội dung mê tín dị đoan quy định tại điểm b khoản 1 Điều 3 Quy chế là những hoạt động có nội dung làm mê hoặc người khác, trái với tự nhiên, gây tác động xấu về nhận thức, bao gồm: Cúng khấn trừ tà ma, chữa bệnh bằng phù phép, lên đồng phán truyền, xem bói, xin xăm, xóc thẻ, truyền bá sấm trạng, phù chú, cầu lợi cho mình gây hại cho người khác bằng cách yểm bùa, đốt đồ mã ở nơi công cộng và các hình thức mê tín dị đoan khác.
...
Theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 3 trong Quy chế hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng, được ban hành kèm theo Nghị định 103/2009/NĐ-CP, quy định như sau:
Quy định cấm trong hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa công cộng
Nghiêm cấm các hoạt động sau đây:
1. Các hoạt động văn hóa và kinh doanh dịch vụ văn hóa có nội dung:
...
b) Kích động bạo lực, tuyên truyền chiến tranh xâm lược, gây hận thù giữa các dân tộc và nhân dân các nước; truyền bá tư tưởng, văn hóa phản động, lối sống dâm ô đồi trụy, các hành vi tội ác, tệ nạn xã hội, mê tín dị đoan, trái với thuần phong mỹ tục, gây hại cho sức khỏe và hủy hoại môi trường sinh thái;
…
Dựa trên phân tích trước đó, cô đồng thực hiện nghi lễ hầu đồng là một phần của tín ngưỡng dân gian. Tuy nhiên, có nhiều hoạt động mê tín dị đoan đã bị biến tướng từ tín ngưỡng này.
Hành vi lên đồng nhằm cầu lợi cho bản thân và gây hại cho người khác qua việc yểm bùa, đốt đồ mã tại nơi công cộng, cùng với các hình thức mê tín dị đoan khác, là hành vi bị nghiêm cấm.
Vì vậy, hành động của cô đồng khi thực hiện nghi lễ hầu đồng nhằm mục đích trục lợi cá nhân bị coi là mê tín dị đoan và vi phạm pháp luật.

Cô đồng là gì? Nếu cô đồng thực hiện nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân, liệu hành động này có vi phạm pháp luật không? (Hình ảnh từ Internet)
Cô đồng tổ chức nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân, thì bị phạt bao nhiêu tiền?
Cô đồng tổ chức nghi lễ hầu đồng nhằm mục đích trục lợi cá nhân và bị phạt bao nhiêu tiền, theo quy định tại điểm đ khoản 7 Điều 14 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP, quy định như sau:
Vi phạm quy định về tổ chức lễ hội
…
7. Phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
a) Tổ chức lễ hội theo quy định phải đăng ký mà không có văn bản chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
b) Tổ chức lễ hội truyền thống không đúng với bản chất, ý nghĩa lịch sử, văn hóa;
c) Thực hiện nghi lễ có tính bạo lực, phản cảm, trái với truyền thống yêu hòa bình, nhân đạo của dân tộc Việt Nam;
d) Không tạm dừng tổ chức lễ hội theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền;
đ) Tổ chức hoạt động mê tín dị đoan.
…
Theo quy định tại khoản 2 Điều 5 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP, đã được sửa đổi bởi khoản 2 Điều 1 của Nghị định 128/2022/NĐ-CP, quy định như sau:
Quy định về mức phạt tiền và thẩm quyền phạt tiền đối với cá nhân, tổ chức
…
2. Mức phạt tiền quy định tại Chương II và Chương III Nghị định này là mức phạt tiền áp dụng đối với cá nhân, trừ trường hợp quy định tại các khoản 2, 5, 6 và 7 Điều 10; các khoản 4, 5, 6 và 7 Điều 10a; điểm a khoản 2, các khoản 3, 5 và 6, các điểm a, b, c và d khoản 7 Điều 14; các khoản 1, 2, 3, 4 và điểm b khoản 5 Điều 21; các khoản 1, 2, 3, 4 và điểm b khoản 5 Điều 23; khoản 1 Điều 24; các Điều 30, 38, 39 và 40 Nghị định này là mức phạt tiền áp dụng đối với tổ chức.
…
Dựa trên quy định trên, hành vi của cô đồng khi tổ chức nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân (mà không đủ điều kiện để bị truy cứu trách nhiệm hình sự) có thể bị xử phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với cá nhân.
Cô đồng tổ chức nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân, ngoài việc bị phạt tiền, liệu có biện pháp khắc phục hậu quả nào được áp dụng không?
Cô đồng tổ chức thực hiện nghi lễ hầu đồng nhằm mục đích trục lợi cá nhân ngoài việc bị phạt tiền, liệu có biện pháp khắc phục hậu quả nào không? Theo quy định tại điểm a khoản 8 Điều 14 của Nghị định 38/2021/NĐ-CP, quy định như sau:
Vi phạm quy định về tổ chức lễ hội
…
8. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi quy định tại điểm b khoản 3, điểm a khoản 4 và điểm đ khoản 7 Điều này;
b) Buộc hoàn lại số tiền có được do thực hiện hành vi quy định tại điểm b khoản 5 Điều này.
Theo quy định nêu trên, cô đồng tổ chức nghi lễ hầu đồng để trục lợi cá nhân ngoài việc bị phạt tiền, còn phải thực hiện biện pháp khắc phục hậu quả là nộp lại số lợi bất hợp pháp thu được từ hành vi này.