1. Hợp đồng đại lý có nghĩa là gì?
Hợp đồng đại lý là một sự thỏa thuận giữa các bên, trong đó một bên (bên đại lý) được phép thực hiện các giao dịch nhân danh bên giao đại lý, dựa trên sự ủy quyền và vì lợi ích của bên giao đại lý. Bên đại lý nhận một khoản thù lao như đã được hai bên thỏa thuận về số lượng và thời gian thanh toán.
2. Các đặc điểm của hợp đồng đại lý
+ Hợp đồng đại lý thực chất là một loại hợp đồng song vụ có đền bù, trong đó các bên có thể là công dân hoặc tổ chức. Bên đại lý thực hiện việc bán hoặc mua hàng hóa cho bên giao đại lý để nhận thù lao. Về mặt pháp lý, thù lao này được coi là khoản tiền trả cho dịch vụ mua bán hàng hóa mà bên giao đại lý đã ủy quyền cho bên đại lý. Các bên tham gia hợp đồng đại lý cần phải là tổ chức hoặc cá nhân có tư cách pháp nhân hợp pháp và có đăng ký kinh doanh. Bên giao đại lý có thể là thương nhân Việt Nam hoặc thương nhân nước ngoài. Đối với hàng hóa thuộc danh mục xuất nhập khẩu có giấy phép, hợp đồng đại lý chỉ có thể được ký kết sau khi có sự chấp thuận của cơ quan chức năng. Để hợp đồng đại lý có giá trị pháp lý, các bên cần có năng lực thực hiện nghĩa vụ phát sinh từ hợp đồng.
+ Bên nhận đại lý là bên nhận các giao dịch với chi phí và lợi ích của bên giao đại lý. Bên giao đại lý có thể là cá nhân hoặc pháp nhân, là bên ủy quyền cho bên đại lý thực hiện các giao dịch. Một số loại hình đại lý, như đại lý xổ số hoặc đại lý sách báo, có thể do công dân thực hiện, trong khi các đại lý do Nhà nước độc quyền như đại lý tàu biển có sự quản lý đặc biệt. Theo Điều 175, khoản 7 của Luật Thương mại năm 2005, nếu pháp luật yêu cầu bên đại lý chỉ được ký hợp đồng với một bên giao đại lý đối với một loại hàng hóa hoặc dịch vụ nhất định, các bên phải tuân thủ quy định này. Khi không có quy định đặc biệt, bên đại lý có quyền ký hợp đồng với nhiều bên giao đại lý.
+ Trong hợp đồng đại lý, bên nhận đại lý tham gia vào hai quan hệ pháp lý khác nhau: quan hệ bên trong giữa bên giao đại lý và bên đại lý, và quan hệ bên ngoài giữa bên đại lý và bên thứ ba. Mọi quyền lợi và nghĩa vụ phát sinh từ giao dịch giữa bên đại lý và bên thứ ba đều do bên đại lý chịu trách nhiệm. Cơ sở để bên đại lý thực hiện việc mua bán hàng hóa cho bên giao đại lý là sự ủy quyền của bên giao đại lý. Điều này khác biệt so với hợp đồng mua bán hàng hóa thông thường, nơi quyền sở hữu và rủi ro hàng hóa được chuyển từ người bán sang người mua. Trong hợp đồng đại lý, bên đại lý chỉ chuyển quyền chiếm hữu hàng hóa mà không chuyển quyền sở hữu. Bên giao đại lý vẫn giữ quyền quyết định đối với hàng hóa của mình và chịu trách nhiệm về chất lượng hàng hóa, trừ khi hư hỏng do lỗi của bên đại lý.
+ Các giao dịch mà bên đại lý thực hiện với bên thứ ba phải tuân theo các quy định của các hợp đồng cụ thể như hợp đồng mua bán, hợp đồng vận chuyển, hoặc hợp đồng khoán việc.
+ Hợp đồng đại lý cần được lập thành văn bản hoặc bằng hình thức khác có giá trị pháp lý tương đương.
3. Các nội dung và hình thức của hợp đồng đại lý.
* Nội dung của hợp đồng đại lý là một phần không thể thiếu, bao gồm các quyền và nghĩa vụ của bên đại lý và bên giao đại lý, cụ thể như sau:
- Nghĩa vụ của bên đại lý: (dựa trên Điều 175 Luật Thương mại năm 2005)
- Quyền của bên đại lý: (theo Điều 174 Luật Thương mại năm 2005)
- Nghĩa vụ của bên giao đại lý: (theo Điều 173 Luật Thương mại năm 2005)
- Quyền của bên giao đại lý: (theo Điều 172 Luật Thương mại năm 2005)
- Quy định về quyền của bên đại lý trong việc đơn phương chấm dứt hợp đồng đại lý.
- Quy định về phương thức và hình thức thanh toán.
* Hình thức của hợp đồng đại lý: (theo Điều 169 Luật Thương mại năm 2005)
- Đại lý bao tiêu là hình thức đại lý trong đó bên đại lý thực hiện việc mua bán toàn bộ số lượng hàng hóa hoặc cung cấp đầy đủ dịch vụ cho bên giao đại lý.
- Đại lý độc quyền là loại hình đại lý mà trong một khu vực địa lý xác định, bên giao đại lý chỉ chọn một đại lý duy nhất để thực hiện việc mua bán một hoặc nhiều mặt hàng, hoặc cung cấp một hoặc một số dịch vụ nhất định.
- Tổng đại lý là hình thức đại lý trong đó bên đại lý tổ chức một mạng lưới các đại lý trực thuộc, có nhiệm vụ thực hiện hoạt động mua bán hàng hóa và cung cấp dịch vụ cho bên giao đại lý. Tổng đại lý đại diện cho toàn bộ hệ thống đại lý và quản lý hoạt động của các đại lý trực thuộc, đồng thời đại diện cho danh nghĩa của tổng đại lý.
- Các hình thức đại lý khác mà hai bên có thể thỏa thuận.