Khi nào có thể nhận khoản tiền điều chỉnh giá trị của bảo hiểm xã hội?

1. Khái niệm về tiền điều chỉnh giá trị bảo hiểm xã hội là gì?

Căn cứ vào Khoản 2 Điều 63 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, quy định như sau:

Cách thức điều chỉnh tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội được quy định như sau:

Tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội được sử dụng để tính mức bình quân tiền lương hàng tháng khi đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động, theo quy định tại Khoản 2 Điều 89 của Luật này. Mức tiền này sẽ được điều chỉnh căn cứ vào chỉ số giá tiêu dùng của từng giai đoạn thời kỳ theo quy định của Chính phủ.

Điều này có nghĩa là tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội sẽ được điều chỉnh dựa trên chỉ số giá tiêu dùng của từng giai đoạn, theo quy định của pháp luật.

Trong quá trình nhận bảo hiểm xã hội một lần, cơ quan bảo hiểm có thể chi trả thêm cho một số người lao động khoản tiền trượt giá.

Tiền trượt giá bảo hiểm xã hội là khoản tiền được điều chỉnh tăng thêm nhằm duy trì sự cân bằng giá trị tiền tệ giữa thời điểm hiện tại và các giai đoạn trước đó. Thực chất, "trượt giá" trong trường hợp này là hệ số điều chỉnh tiền lương và thu nhập hàng tháng khi tham gia bảo hiểm xã hội.

Mức điều chỉnh này giúp bảo vệ quyền lợi của người lao động tham gia bảo hiểm xã hội trước sự mất giá của đồng tiền, từ đó đảm bảo tính công bằng trong quá trình đóng bảo hiểm xã hội của người lao động, vì số tiền đóng bảo hiểm xã hội của những năm trước sẽ có giá trị thấp hơn so với hiện tại.

2. Những đối tượng nào có quyền nhận tiền trượt giá bảo hiểm xã hội?

Theo Thông tư 01/2023/TT-BLĐTBXH, các đối tượng đủ điều kiện nhận tiền trượt giá bảo hiểm xã hội bao gồm các trường hợp cụ thể sau:

Các đối tượng bao gồm:

- Theo quy định, những người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định và bắt đầu tham gia bảo hiểm xã hội từ ngày 01 tháng 01 năm 2016 trở đi sẽ được hưởng bảo hiểm xã hội một lần, hoặc trong trường hợp qua đời, thân nhân sẽ nhận trợ cấp tuất một lần trong khoảng thời gian từ ngày 01 tháng 01 năm 2023 đến ngày 31 tháng 12 năm 2023.

- Theo quy định, những người lao động tham gia bảo hiểm xã hội theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định sẽ được nhận lương hưu, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, bảo hiểm xã hội một lần, hoặc trong trường hợp qua đời, thân nhân sẽ được nhận trợ cấp tuất một lần trong khoảng thời gian từ ngày 01 tháng 01 năm 2023 đến ngày 31 tháng 12 năm 2023.

Các đối tượng khác bao gồm những người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, được hưởng lương hưu, trợ cấp một lần khi nghỉ hưu, bảo hiểm xã hội một lần, hoặc trong trường hợp qua đời, thân nhân sẽ nhận trợ cấp tuất một lần trong khoảng thời gian từ ngày 01/01/2023 đến ngày 31/12/2023.

Theo quy định, tổng cộng có ba nhóm đối tượng sẽ được áp dụng hệ số trượt giá bảo hiểm xã hội.

3. Thời điểm nhận tiền trượt giá bảo hiểm một lần của người tham gia là khi nào?

Hiện nay, Luật Bảo hiểm xã hội 2014 và các văn bản liên quan chưa quy định chi tiết về thời gian nhận tiền trượt giá.

Tuy nhiên, Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH quy định rằng tiền trượt giá sẽ được cộng vào số tiền bảo hiểm xã hội một lần.

Căn cứ vào Điều 10 của Nghị định 115/2015/NĐ-CP và Điều 4 của Nghị định 134/2015/NĐ-CP, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội sẽ thông báo mức điều chỉnh tiền lương đã đóng bảo hiểm xã hội hàng năm, dựa trên chỉ số giá tiêu dùng bình quân trong năm.

Theo quy định này, tiền trượt giá sẽ được tính vào tổng số tiền bảo hiểm xã hội 1 lần. Do đó, thời điểm nhận tiền trượt giá sẽ thay đổi tùy thuộc vào thời gian bạn thực hiện thủ tục lãnh bảo hiểm xã hội 1 lần:

- Nếu bạn rút bảo hiểm xã hội vào đầu năm và chưa có thông báo về hệ số trượt giá, tiền trượt giá sẽ được trả sau khi cơ quan bảo hiểm xã hội nhận được hướng dẫn về việc áp dụng hệ số trượt giá.

- Trong trường hợp hệ số trượt giá đã được công bố, tiền trượt giá sẽ được thanh toán cùng với số tiền bảo hiểm xã hội 1 lần.

Do đó, việc nhận tiền trượt giá khi rút bảo hiểm xã hội sẽ tùy thuộc vào việc công bố và áp dụng hệ số trượt giá tại thời điểm thực hiện thủ tục lãnh bảo hiểm xã hội.

4. Cách nhận khoản tiền trượt giá bảo hiểm

Để nhận khoản tiền trượt giá từ bảo hiểm xã hội, bạn cần thực hiện các bước sau đây:

Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ

Sau khi hệ số trượt giá năm 2023 được công bố, người tham gia Bảo hiểm xã hội (BHXH) có thể đến bộ phận một cửa của cơ quan BHXH huyện/tỉnh nơi cư trú để tìm hiểu về tiền trượt giá. Để chuẩn bị hồ sơ đề nghị thanh toán bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Điều 109 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, người lao động cần đảm bảo đầy đủ và chính xác các giấy tờ sau:

Sổ bảo hiểm xã hội: Đây là tài liệu quan trọng, chứng minh việc tham gia bảo hiểm xã hội và lịch sử đóng bảo hiểm của người lao động.

Đơn đề nghị hưởng bảo hiểm xã hội một lần của người lao động: Đơn này thể hiện yêu cầu chi tiết và chính xác về việc nhận khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần.

Giấy tờ liên quan đến việc ra nước ngoài để định cư (nếu có): Trong trường hợp người lao động đã rời Việt Nam để định cư ở nước ngoài, cần bổ sung các tài liệu chứng minh việc thôi quốc tịch, thị thực, hoặc các giấy tờ khác từ cơ quan có thẩm quyền nước ngoài.

Trích sao hồ sơ bệnh án (nếu cần thiết): Quy định này áp dụng trong các trường hợp đặc biệt, căn cứ theo Điều 60, điểm c khoản 1 và Điều 77, điểm c khoản 1 Luật Bảo hiểm xã hội 2014.

Hồ sơ hưởng trợ cấp một lần (đối với các trường hợp người lao động cụ thể): Nếu người lao động thuộc đối tượng được quy định tại Điều 65 và khoản 5 Điều 77 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, hồ sơ cần thực hiện theo các quy định tại khoản 2 và khoản 3 của Điều này.

Mẫu đơn đề nghị hưởng Bảo hiểm xã hội 1 lần được quy định tại Mẫu số 14-HSB, ban hành kèm theo Quyết định 166/QĐ-BHXH năm 2019.

Việc chuẩn bị hồ sơ đầy đủ theo quy định không chỉ giúp quá trình xử lý hồ sơ diễn ra thuận lợi mà còn bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người lao động theo quy định của pháp luật.

Bước 2: Nộp hồ sơ

Hình thức nộp hồ sơ:

Qua giao dịch điện tử: Người lao động đăng ký mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử đến Cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam hoặc thông qua Tổ chức I-VAN (nếu đã đăng ký sử dụng dịch vụ I-VAN).

Nếu không chuyển hồ sơ giấy sang định dạng điện tử, người lao động cần gửi toàn bộ hồ sơ giấy cho cơ quan BHXH qua dịch vụ bưu chính công ích.

Thông qua dịch vụ bưu chính công ích.

Nộp trực tiếp tại cơ quan BHXH.

Cơ quan BHXH sẽ tiếp nhận hồ sơ và xử lý theo quy định hiện hành.

Bước 3: Nhận kết quả giải quyết

Thời gian giải quyết: Không quá 05 ngày làm việc kể từ khi cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ hợp lệ theo quy định.

Người lao động sẽ nhận kết quả giải quyết, bao gồm các thông tin sau:

Các giấy tờ liên quan sẽ được nộp theo phương thức đã đăng ký, bao gồm: nộp trực tiếp tại cơ quan BHXH, qua dịch vụ bưu chính công ích, hoặc qua giao dịch điện tử.

Tiền trợ cấp sẽ được chi trả theo quy định.

Người lao động có thể nhận tiền trợ cấp trực tiếp tại cơ quan BHXH, thông qua dịch vụ bưu chính công ích, hoặc qua tài khoản cá nhân.

Trong trường hợp người lao động ủy quyền cho người khác nhận thay, thực hiện theo quy định về thủ tục ‘ủy quyền lĩnh thay các chế độ BHXH, trợ cấp thất nghiệp’ hoặc phải có bản chính Hợp đồng ủy quyền hợp lệ theo quy định của pháp luật.

5. Ý nghĩa của việc nhận tiền trượt giá bảo hiểm xã hội

Việc nhận tiền trượt giá bảo hiểm xã hội rất quan trọng đối với người lao động và các đối tượng hưởng quyền lợi từ hệ thống bảo hiểm xã hội. Dưới đây là những tác động chủ yếu của việc nhận tiền trượt giá bảo hiểm xã hội: