Buzz
Liệu có bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với hành vi cho vay nặng lãi khi lãi suất cho vay vượt quá 100%/năm không?
Theo quy định tại Điều 201 Bộ luật Hình sự 2015 (được thay thế bởi điểm i khoản 2 Điều 2 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017) về tội cho vay nặng lãi trong giao dịch dân sự, nội dung như sau:
Tội cho vay lãi nặng trong giao dịch dân sự
1. Người nào trong giao dịch dân sự mà cho vay với lãi suất gấp 05 lần trở lên của mức lãi suất cao nhất quy định trong Bộ luật dân sự, thu lợi bất chính từ 30.000.000 đồng đến dưới 100.000.000 đồng hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này hoặc đã bị kết án về tội này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 200.000.000 đồng hoặc phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm.
2. Phạm tội mà thu lợi bất chính 100.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
3. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm.
Căn cứ vào hướng dẫn của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao tại khoản 1 Điều 2 Nghị quyết 01/2021/NQ-HĐTP, nội dung như sau:
Về một số từ ngữ
1. “Cho vay lãi nặng” là trường hợp bên cho vay cho bên vay vay tiền với mức lãi suất gấp 05 lần trở lên mức lãi suất cao nhất quy định tại khoản 1 Điều 468 của Bộ luật Dân sự.
Trường hợp cho vay bằng tài sản khác (không phải là tiền) thì khi giải quyết phải quy đổi giá trị tài sản đó thành tiền tại thời điểm chuyển giao tài sản vay.
...
Theo quy định tại khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, nội dung cụ thể như sau:
Lãi suất
1. Lãi suất vay do các bên thỏa thuận.
Trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất thì lãi suất theo thỏa thuận không được vượt quá 20%/năm của khoản tiền vay, trừ trường hợp luật khác có liên quan quy định khác. Căn cứ tình hình thực tế và theo đề xuất của Chính phủ, Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định điều chỉnh mức lãi suất nói trên và báo cáo Quốc hội tại kỳ họp gần nhất.
Trường hợp lãi suất theo thỏa thuận vượt quá lãi suất giới hạn được quy định tại khoản này thì mức lãi suất vượt quá không có hiệu lực.
...
Dựa trên các quy định đã nêu, nếu người cho vay áp dụng mức lãi suất gấp 5 lần mức lãi suất cao nhất (20%/năm) trong các giao dịch dân sự, họ sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cho vay lãi nặng và có thể đối diện với hình phạt cao nhất là 03 năm tù.
Liệu có bị truy cứu trách nhiệm hình sự đối với người cho vay khi lãi suất vượt quá 100%/năm không? (Hình từ Internet)
Người bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi cho vay nặng lãi có thể được hưởng án treo hay không?
Căn cứ theo quy định tại khoản 1 Điều 65 Bộ luật Hình sự 2015, nội dung cụ thể như sau:
Án treo
1. Khi xử phạt tù không quá 03 năm, căn cứ vào nhân thân của người phạm tội và các tình tiết giảm nhẹ, nếu xét thấy không cần phải bắt chấp hành hình phạt tù, thì Tòa án cho hưởng án treo và ấn định thời gian thử thách từ 01 năm đến 05 năm và thực hiện các nghĩa vụ trong thời gian thử thách theo quy định của Luật thi hành án hình sự.
2. Trong thời gian thử thách, Tòa án giao người được hưởng án treo cho cơ quan, tổ chức nơi người đó làm việc hoặc chính quyền địa phương nơi người đó cư trú để giám sát, giáo dục. Gia đình người bị kết án có trách nhiệm phối hợp với cơ quan, tổ chức, chính quyền địa phương trong việc giám sát, giáo dục người đó.
...
Theo các quy định đã nêu, người phạm tội có mức án tù không quá 03 năm có thể được hưởng án treo, và mức án tù cao nhất đối với tội cho vay nặng lãi là 03 năm. Vì vậy, người bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi cho vay nặng lãi vẫn có thể được xét cho hưởng án treo.
Tuy nhiên, để Tòa án có thể xem xét việc cho hưởng án treo, người phạm tội phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện được quy định tại Điều 2 Nghị quyết 02/2018/NQ-HĐTP, đã được sửa đổi bởi điểm a khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP và bổ sung bởi điểm b khoản 1 Điều 1 Nghị quyết 01/2022/NQ-HĐTP.
Người cho vay nợ với lãi suất dưới 100%/năm sẽ bị phạt bao nhiêu tiền?
Theo khoản 1 Điều 468 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có thể cho vay với mức lãi suất tối đa là 20%/năm. Do đó, việc người cho vay thỏa thuận mức lãi suất thấp hơn 20%/năm là hợp pháp.
Theo quy định tại điểm đ khoản 4 Điều 12 Nghị định 144/2021/NĐ-CP, về xử phạt các hành vi vi phạm liên quan đến quản lý các ngành nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự, có quy định cụ thể như sau:
Vi phạm các quy định về quản lý ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh, trật tự
...
4. Phạt tiền từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng đối với một trong những hành vi sau đây:
...
đ) Không đăng ký ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện về an ninh trật tự mà cho vay tiền có cầm cố tài sản hoặc không cầm cố tài sản nhưng lãi suất cho vay vượt quá tỷ lệ lãi suất theo quy định của Bộ luật Dân sự;
...
7. Biện pháp khắc phục hậu quả:
a) Buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được đối với hành vi quy định tại các điểm đ, i, k, l, m, n và r khoản 3; các điểm d, đ và k khoản 4 và điểm b khoản 5 Điều này;
...
Do đó, nếu cá nhân cho vay với lãi suất vượt quá 20%/năm nhưng chưa đủ mức để bị truy cứu trách nhiệm hình sự, khi phát hiện vi phạm sẽ bị xử phạt hành chính với mức phạt từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng.
