Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu là bao nhiêu?

1. Giải thích về bảo hiểm xã hội tự nguyện

Bảo hiểm xã hội tự nguyện là một hình thức bảo hiểm do Nhà nước tổ chức, trong đó người tham gia có quyền tự quyết định mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập cá nhân. Công dân từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc có thể đăng ký tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Để mua bảo hiểm xã hội tự nguyện, người dân cần liên hệ với cơ quan bảo hiểm xã hội nơi cư trú (bao gồm cả nơi tạm trú hoặc thường trú) hoặc các đại lý thu bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế như UBND các xã, phường, thị trấn hoặc Bưu điện để nhận hướng dẫn thủ tục và lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập cá nhân.

Theo quy định tại Khoản 4, Điều 2 của Luật Bảo hiểm xã hội số 58/2014/QH13 ban hành ngày 20/11/2014, công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH đều có quyền tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Để có thể tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, công dân cần đáp ứng các yêu cầu sau:

- Công dân Việt Nam đủ 15 tuổi trở lên.

- Không thuộc đối tượng bắt buộc tham gia bảo hiểm xã hội.

- Có nhu cầu và khả năng đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện.

Một số đối tượng đủ điều kiện tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm:

- Người lao động có hợp đồng lao động dưới 01 tháng.

- Những người tham gia hoạt động không chuyên trách tại các thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố, khu, khu phố.

- Người lao động làm công việc giúp việc gia đình.

- Những cá nhân tham gia các hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ mà không nhận lương.

- Xã viên làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã mà không nhận tiền lương hay tiền công.

- Người lao động tự tạo việc làm, bao gồm cả nông dân.

- Người lao động đã đủ tuổi theo quy định nhưng chưa đủ thời gian đóng để nhận lương hưu.

- Các đối tượng tham gia khác đã đáp ứng đầy đủ các yêu cầu về điều kiện.

Theo Khoản 2 Điều 4, Luật Bảo hiểm xã hội 2014, những người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ có quyền lợi tương đương với những người tham gia BHXH bắt buộc, bao gồm quyền lợi từ hai chế độ hưu trí và tử tuất.

Những người tham gia BHXH tự nguyện sẽ nhận được quyền lợi và các khoản trợ cấp sau đây:

- Nhận lương hưu hàng tháng.

- Nhận trợ cấp một lần.

- Trợ cấp mai táng.

- Trợ cấp tử tuất một lần.

- Quyền lợi về khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

So với chế độ bảo hiểm xã hội bắt buộc, người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ không nhận được một số quyền lợi, như chế độ ốm đau, thai sản và tai nạn lao động-bệnh nghề nghiệp. Tuy nhiên, hình thức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện vẫn mang lại những lợi ích đáng kể, ví dụ như:

- Cách thức và mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện linh hoạt.

- Giúp người dân không đủ điều kiện tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc vẫn có thể tiếp tục tham gia bảo hiểm và nhận lương khi về già.

2. Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu là bao nhiêu?

Hiện tại, bảo hiểm xã hội tự nguyện bao gồm hai chế độ: hưu trí và tử tuất, với các quyền lợi cụ thể như lương hưu hàng tháng, trợ cấp một lần, trợ cấp mai táng, trợ cấp tử tuất một lần, và quyền lợi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Dựa trên quy định về chuẩn nghèo đa chiều giai đoạn 2021-2025 tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP, mức chuẩn nghèo khu vực nông thôn sẽ tăng từ 700.000 đồng lên 1.500.000 đồng mỗi tháng, có hiệu lực từ ngày 01/01/2022. Vì vậy, mức hỗ trợ của Nhà nước cho việc đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện và mức đóng tối thiểu cũng sẽ được điều chỉnh tăng theo.

Theo Điều 87 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện mỗi tháng sẽ bằng 22% mức thu nhập hàng tháng mà người tham gia tự lựa chọn. Mức thu nhập này thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo ở khu vực nông thôn và cao nhất là 20 lần mức lương cơ sở vào thời điểm đóng.

Mức hỗ trợ, đối tượng hưởng hỗ trợ và thời gian thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ được xác định dựa trên điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách nhà nước ở từng giai đoạn.

Theo Nghị định số 07/2021/NĐ của Chính phủ, bắt đầu từ ngày 01/01/2022, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện sẽ có sự thay đổi cụ thể như sau:

Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thấp nhất là: 22% x 1.500.000 đồng = 330.000 đồng mỗi tháng.

Mức hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện của Nhà nước đối với người tham gia cũng đã được điều chỉnh tăng lên.

- Đối với hộ nghèo: mức hỗ trợ tăng từ 46.200 đồng lên 99.000 đồng mỗi tháng.

- Đối với hộ cận nghèo: mức hỗ trợ tăng từ 38.500 đồng lên 82.500 đồng mỗi tháng.

- Đối tượng khác: mức hỗ trợ tăng từ 15.400 đồng lên 33.000 đồng mỗi tháng.

Mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối thiểu sau khi áp dụng hỗ trợ từ Nhà nước sẽ được tính như sau:

Từ ngày 1/7/2023, mức lương cơ sở được áp dụng là 1,8 triệu đồng/tháng. Vì vậy, mức đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện tối đa cũng sẽ thay đổi, từ 29.800.000 đồng/tháng (1.490.000 đồng x 20 = 29.800.000 đồng/tháng) lên 36.000.000 đồng/tháng (1.800.000 đồng x 20 = 36.000.000 đồng/tháng).

Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện có thể lựa chọn linh hoạt một trong sáu phương thức đóng, theo quy định tại Điều 9 Nghị định số 134/2015/NĐ-CP.

- Đóng mỗi tháng một lần;

- Đóng ba tháng một lần;

- Đóng sáu tháng một lần;

- Đóng một lần trong 12 tháng;

- Đóng một lần cho nhiều năm tiếp theo, nhưng không quá 5 năm mỗi lần;

- Đóng một lần cho các năm còn thiếu đối với người tham gia BHXH đã đủ điều kiện về tuổi để nhận lương hưu theo quy định, nhưng thời gian thiếu không quá 10 năm (120 tháng), với mục đích hoàn thành đủ 20 năm để đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Thời gian đóng BHXH đối với những trường hợp đóng một lần cho nhiều năm tới hoặc đóng cho các năm còn thiếu sẽ được quy định với phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ tính đóng. Nếu quá thời hạn đóng BHXH theo quy định, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ bị coi là tạm ngừng đóng. Trong trường hợp tạm ngừng, nếu muốn tiếp tục đóng, người tham gia phải đăng ký lại phương thức đóng và mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng BHXH với cơ quan bảo hiểm xã hội. Nếu có nhu cầu đóng bù cho các tháng trễ, số tiền cần đóng bù sẽ được tính bằng tổng mức đóng của các tháng trễ, và lãi suất gộp áp dụng theo lãi suất đầu tư quỹ BHXH bình quân tháng do Bảo hiểm xã hội Việt Nam công bố của năm trước liền kề.

3. Các lợi ích khi tham gia đóng BHXH hiện nay.

Sau khi tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, người tham gia sẽ được hưởng các quyền lợi sau:

Trước hết, người tham gia sẽ được hưởng chế độ lương hưu khi đủ điều kiện về tuổi và thời gian đóng BHXH. Mức lương hưu được tính dựa trên tỷ lệ phần trăm của mức thu nhập bình quân tháng đã đóng BHXH. Lương hưu cũng sẽ được điều chỉnh theo chỉ số giá tiêu dùng và mức tăng trưởng kinh tế.

Ngoài ra, người tham gia còn được hưởng chế độ cấp thẻ bảo hiểm y tế miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu.

Thứ hai, người tham gia sẽ nhận được sự hỗ trợ một phần kinh phí từ Nhà nước khi tham gia BHXH tự nguyện. Mức hỗ trợ này được tính theo tỷ lệ phần trăm trên mức đóng BHXH hàng tháng, theo mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn, và áp dụng trong thời gian tối đa là 10 năm.

Cuối cùng, người tham gia sẽ được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tử tuất khi qua đời. Người lo mai táng sẽ nhận khoản trợ cấp tương đương 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người tham gia qua đời. Thân nhân của người tham gia sẽ nhận trợ cấp tuất một lần, tính theo số năm đã đóng BHXH, mỗi năm tương đương với 1,5 - 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đã đóng BHXH.

Thứ tư, người tham gia có thể nhận chế độ trợ cấp bảo hiểm xã hội một lần trong một số tình huống đặc biệt, như không tiếp tục tham gia, đi định cư ở nước ngoài, hoặc mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng. Mức trợ cấp sẽ được tính dựa trên số năm đã đóng BHXH, mỗi năm tương ứng với 1,5 - 2 tháng mức thu nhập bình quân hàng tháng đã đóng BHXH.