1. Các quy định chung về hệ số lương
Dựa trên các yếu tố như mức độ lao động tiêu hao của từng công việc (hoặc nhóm công việc) cụ thể, sự tương quan tỉ lệ thuận giữa mức độ lao động và mức tiền lương, cũng như sự cân đối mức lương giữa các công việc trong ngành và giữa các ngành, Nhà nước xây dựng hệ thống hệ số lương trong thang bảng lương của các ngành nghề.
Hệ số lương là cơ sở để tính toán tiền lương, chế độ bảo hiểm xã hội, tiền lương làm thêm giờ, nghỉ phép hoặc ngừng việc đối với người lao động trong khu vực nhà nước. Đối với các đơn vị kinh doanh, người sử dụng lao động có thể xây dựng và điều chỉnh hệ số lương sao cho phù hợp với yêu cầu của đơn vị, đồng thời đảm bảo các quy định của pháp luật và quyền lợi của người lao động.
2. Khái niệm và chức năng của thủ quỹ
Thuộc đối tượng được gọi là 'thủ quỹ' hoặc 'kế toán thu chi', đây là người chịu trách nhiệm quản lý quỹ tiền tệ của một cơ quan hoặc tổ chức.
Yêu cầu chung đối với thủ quỹ là phải duy trì việc ghi chép đầy đủ, chính xác và kịp thời về tình hình thu chi và số dư quỹ tiền mặt trong sổ quỹ; báo cáo kịp thời khi có yêu cầu từ Ban Giám đốc và Kế toán trưởng. Ngoài ra, thủ quỹ phải tuân thủ các quy định về trách nhiệm quản lý quỹ tiền mặt.
Vai trò của thủ quỹ không chỉ gói gọn trong công tác quản lý quỹ tiền mặt mà còn liên quan đến nhiều lĩnh vực tài chính khác, như bảo đảm an ninh trong việc giữ và vận chuyển tiền mặt, tuân thủ các quy định phòng chống rửa tiền và báo cáo các giao dịch nghi ngờ. Thủ quỹ cũng có trách nhiệm điều chỉnh số dư tiền mặt và quỹ tiền mặt để đáp ứng yêu cầu hợp đồng kinh doanh. Công việc thủ quỹ có mặt trong nhiều ngành nghề, với các nhiệm vụ cơ bản như: ghi chép các khoản thanh toán mua hàng vào sổ quỹ, thu nhận tiền mặt, séc, thẻ; kiểm tra số dư tài khoản, hoàn trả tiền cho khách hàng, tính toán các khoản giảm giá và chuyển các nguồn vốn. Mỗi cơ quan, tổ chức có thể quy định tiêu chuẩn thủ quỹ khác nhau tùy vào quy mô và quy chế của đơn vị, nhưng công việc chính của thủ quỹ luôn bao gồm hai mảng: thu chi tiền mặt và quản lý quỹ tiền mặt.
- Thu, chi tiền mặt: mọi khoản thu chi phát sinh cần được thực hiện theo quy định của công ty, đảm bảo có chứng từ hợp lệ và nhập xuất quỹ tiền mặt chính xác; kiểm tra các khoản thu, chi để đảm bảo tính chính xác của số tiền, và yêu cầu người nộp hoặc nhận tiền ký vào phiếu thu hoặc phiếu chi.
- Quản lý Quỹ tiền mặt: Quỹ tiền mặt phải được cất giữ trong két sắt, không được để ở nhiều nơi khác nhau hoặc mang ra ngoài cơ sở. Cấm không được để tiền của cá nhân trong két. Tiền mặt tồn quỹ phải được phân loại theo từng mệnh giá và kiểm tra lại vào cuối mỗi ngày. Cuối ngày, kế toán phải in Sổ quỹ từ máy tính và đảm bảo có đầy đủ chữ ký. Mỗi ngày, kế toán phải cùng với thủ quỹ kiểm kê quỹ tiền mặt, đối chiếu với sổ sách và ký vào sổ Quỹ (bao gồm bản viết tay và bản in). Cuối cùng, phải khóa sổ và niêm phong két trước khi ra về.
3. Mức hệ số lương của thủ quỹ trong các cơ quan, đơn vị nhà nước?
Kính thưa Luật sư, tôi đã tốt nghiệp Đại học ngành kế toán hệ chính quy, và vào tháng 09/2014, Sở GD Hà Giang tổ chức thi tuyển viên chức. Sau khi tìm hiểu, tôi thấy Trường THPT đăng tuyển vị trí thủ quỹ và yêu cầu ứng viên phải có bằng đại học kế toán, vì thế tôi đã quyết định đăng ký thi và đã trúng tuyển. Ngày 15/11/2014, tôi nhận quyết định phân công công tác về trường THPT. Trong quyết định, mức lương của thủ quỹ được ghi là 1.50, nhưng khi tôi hỏi, trưởng phòng tổ chức cán bộ cho biết thủ quỹ không yêu cầu bằng cấp, nên mức lương sẽ không trả theo bằng mà áp dụng mức lương theo ngạch thủ quỹ. Tôi cho rằng, công việc thủ quỹ cần có trình độ về kế toán - tài chính để đảm bảo việc thu chi đúng đắn.
Vậy tôi xin hỏi Luật sư, trong trường hợp này, tôi sẽ được hưởng mức lương theo hệ số 2.34 hay 1.50? Nếu tôi được hưởng mức lương 2.34, tôi cần phải chuẩn bị những hồ sơ gì để nộp lên cấp trên để điều chỉnh? Tôi rất băn khoăn vì tôi có bằng đại học nhưng lại chỉ nhận lương theo mức sơ cấp. Rất mong nhận được sự giải đáp từ Luật sư. Xin cảm ơn!
Trả lời:
Dựa trên thông tin quý khách cung cấp, quý khách đã được tuyển dụng vào vị trí thủ quỹ tại nhà trường. Chức danh thủ quỹ tại nhà trường thuộc nhóm công chức C (C2), với ngạch công chức là thủ quỹ của đơn vị, cơ quan. Điều này dựa theo Nghị định số 204/2004/NĐ-CP, đã được sửa đổi, bổ sung và hợp nhất tại Văn bản hợp nhất số 01/2016/VBHN – BNV do Bộ Nội vụ ban hành ngày 17/10/2016.
Hệ số lương dành cho công chức nhóm 2 (C2) được quy định trong bảng 2 – bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ áp dụng cho cán bộ, công chức làm việc tại các cơ quan nhà nước là 1.50 (tương đương với bậc 1 khi vừa được tuyển dụng).
Do đó, trường học nơi quý khách công tác đã áp dụng đúng các quy định của pháp luật hiện hành vào thời điểm đó để xác định hệ số lương cho ngạch thủ quỹ của quý khách.
4. Phụ cấp trách nhiệm đối với thủ quỹ làm việc tại các cơ quan nhà nước
Điều 2 của Luật Viên chức năm 2010 quy định:
“Viên chức là công dân Việt Nam được tuyển dụng theo vị trí việc làm, làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc, hưởng lương từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật”.
Điểm d, Khoản 8, Điều 6 của Nghị định 204/2004/NĐ-CP quy định về chế độ tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang đề cập đến phụ cấp trách nhiệm công việc như sau:
"Những người làm những công việc đòi hỏi trách nhiệm cao hoặc đảm nhiệm công tác quản lý không thuộc chức danh lãnh đạo (bầu cử, bổ nhiệm) thì được hưởng phụ cấp trách nhiệm công việc; Phụ cấp gồm 4 mức: 0,1; 0,2; 0,3 và 0,5 so với mức lương tối thiểu chung".
Thông tư số 05/2005/TT-BNV hướng dẫn về việc thực hiện chế độ phụ cấp trách nhiệm công việc đối với cán bộ, công chức, viên chức có quy định như sau:
"I- Phạm vi áp dụng: Phụ cấp trách nhiệm công việc áp dụng đối với cán bộ, công chức (bao gồm cả công chức dự bị), viên chức, những người đang trong thời gian tập sự, thử việc, thuộc biên chế trả lương của các cơ quan nhà nước và các đơn vị sự nghiệp nhà nước, do đặc thù nghề nghiệp hoặc công việc yêu cầu trách nhiệm cao hoặc công tác quản lý, nhưng không phải chức danh lãnh đạo do bầu cử hoặc bổ nhiệm (không áp dụng đối với những đối tượng nhận phụ cấp chức vụ lãnh đạo).
II. Mức phụ cấp và đối tượng áp dụng:
1. Mức phụ cấp: Phụ cấp trách nhiệm công việc có 4 mức: 0,5; 0,3; 0,2 và 0,1 của mức lương tối thiểu chung. Với mức lương tối thiểu chung 290.000 đồng/tháng, các mức phụ cấp trách nhiệm công việc áp dụng từ ngày 01 tháng 10 năm 2004 sẽ như sau:
Mức | Hệ số | Mức tiền phụ cấp thực hiện 01/10/2004 |
1 | 0,5 | 145.000 đồng |
2 | 0,3 | 87.000 đồng |
3 | 0,2 | 58.000 đồng |
4 | 0,1 | 29.000 đồng |
2. Đối tượng áp dụng các mức phụ cấp trách nhiệm công việc:… (d) Mức 4, hệ số 01 áp dụng cho: Thủ quỹ cơ quan, đơn vị.
Căn cứ vào Khoản 2, Điều 3 của Nghị định số 38/2019/NĐ-CP ngày 09 tháng 05 năm 2019, quy định về mức lương cơ sở đối với cán bộ công chức, viên chức và lực lượng vũ trang như sau: "Từ ngày 01 tháng 7 năm 2019, mức lương cơ sở là 1.490.000 đồng/tháng."
Công việc thủ quỹ yêu cầu trách nhiệm cao, vì vậy, người giữ chức vụ này sẽ được hưởng phụ cấp trách nhiệm theo quy định của pháp luật. Do đó, chị sẽ nhận phụ cấp trách nhiệm mức 4, hệ số 0,1. Tuy nhiên, từ ngày 01/07/2019, mức lương cơ sở đã được điều chỉnh lên 1.490.000 đồng/tháng theo Nghị định số 38/2019/NĐ-CP. Do vậy, mức phụ cấp của chị kể từ ngày 01/07/2019 sẽ là 149.000 đồng/tháng.
Phụ cấp trách nhiệm được chi trả cùng kỳ với lương hàng tháng. Trường hợp không thực hiện công việc hưởng phụ cấp trách nhiệm trong vòng 01 tháng trở lên thì sẽ không được nhận phụ cấp trách nhiệm.
Đối với người lao động làm việc tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do Nhà nước làm chủ sở hữu, mức phụ cấp trách nhiệm sẽ tuân thủ quy định tại Khoản 2, Điều 11 của Thông tư số 17/2015/TT-BLĐTBXH ngày 22/04/2015, cụ thể như sau:
“Chế độ phụ cấp trách nhiệm: (a) Phụ cấp trách nhiệm được áp dụng đối với người lao động làm một số công việc thuộc công tác quản lý (như tổ trưởng, tổ phó, đội trưởng, đội phó, quản đốc, đốc công, trưởng ca, phó trưởng ca, trưởng kíp, phó trưởng kíp và chức danh tương tự), hoặc công việc đòi hỏi trách nhiệm cao hơn so với trách nhiệm đã tính trong mức lương của thang lương, bảng lương (như thủ quỹ, thủ kho, kiểm ngân và chức danh tương tự); (b) Công ty rà soát, đánh giá yếu tố trách nhiệm đối với công việc để xác định mức phụ cấp trách nhiệm, bảo đảm mức phụ cấp cao nhất không vượt quá 10% mức lương của công việc hoặc chức danh trong thang lương, bảng lương; (c) Phụ cấp trách nhiệm được tính trả cùng kỳ trả lương hàng tháng. Khi không làm công việc được hưởng phụ cấp trách nhiệm từ 01 tháng trở lên thì không hưởng phụ cấp trách nhiệm”.
5. Những thay đổi quan trọng trong quy định về tiền lương của công chức và viên chức.
5.1. Bãi bỏ mức lương cơ sở.
Theo Mục 3.1.c Phần II của Nghị quyết 27-NQ/TW, kể từ năm 2021, mức lương cơ sở sẽ bị loại bỏ và thay thế bằng mức lương cụ thể cho cán bộ, công chức và viên chức. Mức lương này sẽ được xác định dựa trên vị trí việc làm của từng đối tượng. Do đó, lương của cán bộ, công chức, viên chức từ năm 2021 sẽ không còn dựa vào mức lương cơ sở hiện tại mà thay vào đó sẽ được tính toán dựa trên nhiều yếu tố, trong đó có mức lương bình quân thấp nhất ở các vùng doanh nghiệp.
5.2. Trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí công việc.
Nghị quyết 27 nhấn mạnh rằng trong chính sách cải cách tiền lương, khu vực công sẽ trả lương cho cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang dựa trên vị trí công việc, chức danh và chức vụ lãnh đạo, sao cho phù hợp với khả năng tài chính của Nhà nước và nguồn thu từ dịch vụ công. Điều này sẽ đảm bảo mức lương phù hợp với thị trường lao động. Cụ thể, đối với bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức, đối với những người không giữ chức danh lãnh đạo, các nguyên tắc sau sẽ được áp dụng: - Mức lương sẽ giống nhau đối với công việc có độ phức tạp tương đương; - Điều kiện làm việc cao hơn mức bình thường.
5.3. Triển khai hệ thống bảng lương mới.
Theo Nghị quyết này, từ năm 2021, sẽ có 05 bảng lương mới được áp dụng cho cán bộ, công chức và viên chức. Cụ thể: - 01 bảng lương dành cho chức vụ, áp dụng đối với cán bộ, công chức, viên chức giữ chức vụ lãnh đạo; - 01 bảng lương chuyên môn, nghiệp vụ theo ngạch công chức và chức danh nghề nghiệp viên chức, áp dụng cho công chức, viên chức không đảm nhận chức danh lãnh đạo; - 03 bảng lương dành cho lực lượng vũ trang, bao gồm:
+ 01 bảng lương dành cho sĩ quan quân đội, sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ công an (theo chức vụ, chức danh và cấp bậc quân hàm hoặc cấp hàm).
+ 01 bảng lương dành cho quân nhân chuyên nghiệp và chuyên môn kỹ thuật công an.
+ 01 bảng lương dành cho công nhân quốc phòng và công nhân công an (giữ sự tương quan về tiền lương giữa lực lượng vũ trang và công chức hành chính như hiện tại).
So với hệ thống bảng lương hiện tại theo Nghị định 204/2004/NĐ-CP, hệ thống bảng lương mới sẽ không bao gồm bảng lương dành cho chuyên gia cao cấp, bảng lương của cán bộ chuyên trách tại các xã, phường, thị trấn, cũng như bảng lương dành cho nhân viên thừa hành, phục vụ trong các cơ quan nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập.
5.4. Sẽ áp dụng cơ cấu tiền lương mới cho công chức, viên chức từ năm 2021.
Theo Điểm a Khoản 3.1 Phần II Nghị quyết 27-NQ/TW, cơ cấu tiền lương mới từ năm 2021 sẽ bao gồm: Lương cơ bản (chiếm khoảng 70% tổng quỹ lương) và các khoản phụ cấp (chiếm khoảng 30% tổng quỹ lương). Đồng thời, sẽ bổ sung tiền thưởng (quỹ thưởng bằng khoảng 10% tổng quỹ tiền lương của năm, không tính các khoản phụ cấp).
5.5. Bãi bỏ phụ cấp thâm niên của cán bộ, công chức, viên chức.
Để sắp xếp lại các chế độ phụ cấp hiện tại, bảo đảm rằng tổng quỹ phụ cấp chiếm không quá 30% tổng quỹ lương, sẽ có một số phụ cấp bị bãi bỏ trong thời gian tới, bao gồm: - Phụ cấp thâm niên nghề (trừ quân đội, công an, cơ yếu, nhằm duy trì sự tương quan tiền lương với cán bộ, công chức); - Phụ cấp chức vụ lãnh đạo (do các chức danh lãnh đạo trong hệ thống chính trị thực hiện việc xếp lương theo chức vụ); - Phụ cấp công tác đảng, đoàn thể chính trị - xã hội và phụ cấp công vụ (do đã được tính vào trong mức lương cơ bản); - Phụ cấp độc hại, nguy hiểm (do đã đưa yếu tố độc hại, nguy hiểm vào phụ cấp nghề nghiệp). Đồng thời, sẽ có quy định mới về chế độ phụ cấp theo phân loại đơn vị hành chính đối với cấp xã, huyện và tỉnh.
5.6. Bãi bỏ một số khoản chi ngoài lương.
Mục 4 Phần III Nghị quyết 27 nhấn mạnh rằng việc thực hiện các giải pháp tài chính và ngân sách là nhiệm vụ quan trọng để tạo nguồn lực cho việc cải cách chính sách tiền lương. Điều này bao gồm việc loại bỏ các khoản chi ngoài lương của cán bộ, công chức, viên chức có nguồn gốc từ ngân sách nhà nước, chẳng hạn như: tiền bồi dưỡng họp, tiền bồi dưỡng xây dựng văn bản pháp luật, đề án, hội thảo, v.v. Đồng thời, sẽ thực hiện việc khoán quỹ lương gắn với mục tiêu tinh giản biên chế đối với các cơ quan, đơn vị.
5.7. Cán bộ, công chức, viên chức tại một số tỉnh sẽ nhận thu nhập tăng thêm.
Theo Mục 3.1.d Phần II Nghị quyết 27/NQ-TW, một trong những cải cách trong chính sách tiền lương đối với cán bộ, công chức, viên chức và lực lượng vũ trang (khu vực công) là mở rộng việc áp dụng cơ chế thí điểm tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đã tự cân đối ngân sách và bảo đảm đủ nguồn lực cho việc thực hiện cải cách tiền lương cũng như các chính sách an sinh xã hội. Theo đó, các tỉnh này sẽ chi thu nhập tăng thêm, không vượt quá 0,8 lần quỹ lương cơ bản của cán bộ, công chức, viên chức. Đến nay, việc chi thu nhập tăng thêm chỉ mới được thực hiện tại TP HCM. Trong tương lai, các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương sẽ được áp dụng chính sách này.
Ngoài các nội dung trên, Nghị quyết 27 còn đề cập đến một số nhiệm vụ khác trong cải cách chính sách tiền lương, bao gồm: thực hiện khoán quỹ lương gắn liền với mục tiêu tinh giản biên chế đối với các cơ quan, đơn vị; mở rộng cơ chế khoán kinh phí dựa trên kết quả thực hiện nhiệm vụ.