1. Các lực lượng được phép trang bị phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phục vụ công tác phát hiện vi phạm hành chính
Khoản 2 Điều 9 của Nghị định 135/2021/NĐ-CP quy định rõ các lực lượng được phép trang bị phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để thực hiện nhiệm vụ phát hiện vi phạm hành chính gồm:
- Cảnh sát giao thông; Cảnh sát cơ động; Cảnh sát trật tự; Cảnh sát phản ứng nhanh; Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội; Cảnh sát phòng, chống tội phạm về môi trường; Cảnh sát phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Quản lý xuất nhập cảnh; Cảnh sát điều tra tội phạm về trật tự xã hội; Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy; Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu; Thanh tra chuyên ngành và các cơ quan có thẩm quyền thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực phòng cháy, chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; Công an cấp xã, bao gồm xã, phường, thị trấn.
- Cơ quan thanh tra chuyên ngành cùng các đơn vị được giao nhiệm vụ thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành theo quy định pháp luật;
- Cơ quan thanh tra chuyên ngành và các đơn vị có thẩm quyền được phân công thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực bảo vệ môi trường;
- Các lực lượng Bộ đội Biên phòng và Cảnh sát biển thực hiện nhiệm vụ theo quy định;
- Các lực lượng Kiểm lâm, Kiểm ngư và cơ quan thanh tra thuộc lĩnh vực nông nghiệp và phát triển nông thôn;
- Lực lượng Hải quan thực hiện chức năng kiểm soát và giám sát theo quy định pháp luật;
- Lực lượng Quản lý thị trường thực hiện chức năng kiểm tra, giám sát theo quy định pháp luật;
- Cơ quan Thanh tra Y tế và các đơn vị được giao nhiệm vụ thanh tra chuyên ngành trong lĩnh vực y tế;
- Cơ quan Thanh tra thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thực hiện thanh tra theo lĩnh vực phụ trách;
- Cơ quan Thanh tra Giáo dục và Đào tạo thực hiện chức năng thanh tra trong lĩnh vực giáo dục;
- Cơ quan Thanh tra Khoa học và Công nghệ cùng các đơn vị có thẩm quyền thực hiện chức năng thanh tra chuyên ngành về tiêu chuẩn, đo lường và chất lượng;
2. Nội dung quy định về việc sử dụng các phương tiện và thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để phát hiện hành vi vi phạm hành chính;
Việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ nhằm phát hiện vi phạm hành chính được quy định cụ thể tại Nghị định số 135/2021/NĐ-CP, bao gồm các nội dung chính sau đây:
- Các phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ bao gồm máy móc có khả năng ghi âm, ghi hình, đo lường, phân tích, kiểm định, lưu giữ và trích xuất thông tin, dữ liệu nhằm phục vụ cho việc phát hiện vi phạm hành chính;
- Các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính hoặc được giao quản lý phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ được phép sử dụng các thiết bị này để phát hiện hành vi vi phạm trong các lĩnh vực như: trật tự, an toàn giao thông, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy, cứu nạn cứu hộ, phòng chống ma túy, phòng chống tác hại của rượu bia, và các lĩnh vực khác theo quy định của Chính phủ sau khi được Ủy ban thường vụ Quốc hội chấp thuận;
+ Chính phủ đã ban hành 9 danh mục phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ; đồng thời quy định việc quản lý và sử dụng các thiết bị này phải đảm bảo tôn trọng quyền tự do, danh dự, nhân phẩm, quyền riêng tư của công dân cũng như các quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức; bảo đảm thực hiện đúng quy trình và nguyên tắc sử dụng theo quy định pháp luật.
- Dữ liệu và kết quả thu thập được từ phương tiện, thiết bị kỹ thuật (gọi chung là dữ liệu) bao gồm: hình ảnh, bản ảnh, phiếu in, các chỉ số đo, thông tin và dữ liệu được lưu trữ trong bộ nhớ của thiết bị hoặc phương tiện kỹ thuật.
3. Các kết quả thu được từ việc sử dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ nhằm xử lý hành vi vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ;
Việc xử phạt vi phạm hành chính trong giao thông đường bộ bằng hình thức phát hiện qua thiết bị, phương tiện kỹ thuật (còn gọi là “phạt nguội”) là quá trình cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền áp dụng chế tài xử phạt và biện pháp khắc phục hậu quả đối với cá nhân, tổ chức đã vi phạm, sau khi hành vi vi phạm được ghi nhận qua thiết bị kỹ thuật chuyên dụng mà không tiến hành xử lý ngay tại thời điểm xảy ra hành vi.
Cơ chế phạt nguội vận hành dựa trên hệ thống camera giám sát được lắp đặt tại các tuyến cao tốc, ngã tư và khu vực trọng điểm giao thông. Hệ thống này ghi lại hành vi vi phạm của người điều khiển phương tiện, sau đó chuyển dữ liệu về trung tâm xử lý. Trung tâm tiến hành in ảnh, truy xuất thông tin về người và phương tiện, xác minh chủ sở hữu và địa chỉ, sau đó gửi thông báo đến các đối tượng vi phạm để thực hiện xử phạt. Bên cạnh đó, hiện nay lực lượng cảnh sát giao thông còn tiếp nhận và xử lý vi phạm thông qua hình ảnh, video do người dân cung cấp qua hộp thư điện tử hoặc đăng tải công khai trên mạng xã hội.
Kết quả đạt được từ việc áp dụng phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ để xử phạt hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ bao gồm:
- Giúp người vi phạm giao thông tiết kiệm thời gian, dễ dàng thực hiện việc nộp phạt; đồng thời góp phần tăng cường tính minh bạch trong quá trình xử lý vi phạm.
Nhờ áp dụng dịch vụ công trực tuyến mức độ 3 và 4 trên Cổng dịch vụ công quốc gia, người dân có thể nộp phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực trật tự an toàn giao thông đường bộ ngay tại nhà thông qua các thao tác đơn giản. Việc tra cứu quyết định xử phạt không yêu cầu đăng nhập tài khoản, tuy nhiên để tiến hành nộp phạt trực tuyến thì người dân bắt buộc phải đăng nhập. Người dùng có thể lựa chọn đăng nhập trước khi tra cứu hoặc đăng nhập tại thời điểm thanh toán.
Người dân không cần đến trực tiếp cơ quan công an nơi xảy ra vi phạm mà chỉ cần thực hiện nộp phạt qua mạng hoặc qua các ứng dụng như Momo, VNPay, Smart Banking của các ngân hàng trong nước. Sau đó, giấy tờ xe sẽ được gửi về tận nơi qua đường bưu điện, hoặc kết quả xử phạt được chuyển đến Công an tại địa phương nơi người vi phạm cư trú để tiếp tục xử lý.
- Nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật giao thông của người dân được cải thiện rõ rệt.
Việc xử phạt hành vi vi phạm giao thông thông qua hình ảnh ghi nhận từ camera đã tác động rõ rệt đến nhận thức của người điều khiển phương tiện. Do biết rằng mọi hành vi đều có thể bị hệ thống giám sát ghi lại, người tham gia giao thông có xu hướng tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định để tránh bị xử phạt, từ đó hình thành ý thức tự giác chấp hành Luật Giao thông trong cộng đồng.
- Cơ quan chức năng được nâng cao năng lực trong việc phát hiện và xử lý vi phạm, đồng thời góp phần giữ gìn an ninh, trật tự xã hội và hỗ trợ hiệu quả cho công tác điều tra hình sự.
Thông qua hệ thống camera, các hành vi vi phạm như chạy quá tốc độ, vượt đèn đỏ, đi không đúng làn đường… đều được ghi nhận một cách khách quan và chính xác. Việc xử phạt dựa trên hình ảnh khiến người vi phạm tâm phục khẩu phục.
Thời gian qua, lực lượng chức năng đã chủ động phát hiện kịp thời các hành vi vi phạm như không tuân thủ tín hiệu đèn giao thông, dừng đỗ sai nơi quy định, sử dụng biển số bị che khuất hoặc không rõ ký tự… thông qua hệ thống camera giám sát giao thông. Những trường hợp vi phạm này sau đó được thông báo đến các đơn vị chức năng trên tuyến để bố trí lực lượng kiểm tra và xử lý theo đúng quy định pháp luật.
Việc áp dụng biện pháp xử phạt nguội đã hỗ trợ đắc lực cho lực lượng cảnh sát giao thông trong công tác đảm bảo trật tự, an toàn giao thông. Biện pháp này giúp phát hiện nhanh chóng, xử lý nghiêm minh các vi phạm theo đúng quy định, đồng thời góp phần giảm thiểu tiêu cực trong quá trình xử lý vi phạm.