1. Bảo hiểm xã hội và bảo hiểm y tế theo quy định của pháp luật Việt Nam
Bảo hiểm xã hội là một hệ thống được xác định trong Luật Bảo hiểm xã hội 2014. Mục tiêu của Bảo hiểm xã hội là thay thế hoặc hỗ trợ một phần thu nhập cho những người tham gia khi họ mất thu nhập do các yếu tố như tai nạn lao động, bệnh tật, bệnh nghề nghiệp, thai sản, nghỉ hưu và tử tuất.
Khoản hỗ trợ thu nhập này được hình thành từ quỹ Bảo hiểm xã hội, do các đối tượng tham gia đóng góp. Một cách đơn giản, Bảo hiểm xã hội là quá trình trích một phần thu nhập của các đối tượng tham gia mỗi tháng để đóng vào quỹ chung, và số tiền này sẽ được sử dụng để chi trả khi họ gặp phải tình trạng giảm thu nhập hoặc mất thu nhập.
Người tham gia bảo hiểm xã hội sẽ được cấp một sổ bảo hiểm xã hội và một mã số Bảo hiểm xã hội duy nhất để xác định danh tính.
Chế độ bảo hiểm y tế là hình thức bảo hiểm bắt buộc đối với các đối tượng theo quy định tại Luật Bảo hiểm y tế. Mục đích chính của bảo hiểm y tế là đảm bảo quyền lợi chăm sóc sức khỏe cộng đồng. Người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được hỗ trợ thanh toán toàn bộ hoặc một phần chi phí khám chữa bệnh.
Người tham gia bảo hiểm y tế sẽ được cấp thẻ bảo hiểm y tế và một mã số thẻ bảo hiểm y tế duy nhất, giúp nhận diện.
Khi người lao động tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, họ sẽ đóng bảo hiểm y tế từ tiền lương đã tham gia bảo hiểm xã hội. Số tiền này sẽ được trích nộp vào Quỹ Bảo hiểm xã hội và Quỹ Bảo hiểm y tế. Tuy nhiên, có sự khác biệt trong cách thức áp dụng giữa hai chế độ này.
Người lao động sẽ được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội khi họ mất thu nhập do ốm đau, tai nạn lao động, nghỉ thai sản, nghỉ hưu và tử tuất. Để nhận được chế độ này, đối tượng cần nộp hồ sơ theo quy định tới cơ quan bảo hiểm xã hội, và sẽ được chi trả theo chế độ tương ứng.
Chế độ bảo hiểm y tế áp dụng khi người tham gia sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh tại các cơ sở y tế được quy định. Người tham gia sẽ được thanh toán toàn bộ hoặc giảm trừ chi phí khám, chữa bệnh ngay tại thời điểm sử dụng dịch vụ mà không cần phải nộp hồ sơ như đối với bảo hiểm xã hội.
2. Quy trình thực hiện việc đổi, cấp lại và điều chỉnh thông tin trên sổ bảo hiểm
Bước 1: Chuẩn bị hồ sơ theo quy định
Bước 2: Nộp hồ sơ
- Đối với người tham gia
+ Người đang làm việc: Nếu bạn đang làm việc, bạn cần nộp hồ sơ cho đơn vị nơi bạn đang công tác hoặc nộp trực tiếp cho cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương.
+ Người tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện, bảo hiểm y tế theo hộ gia đình, hoặc những người được ngân sách Nhà nước hỗ trợ một phần mức đóng bảo hiểm y tế: Nộp hồ sơ cho đại lý thu hoặc cơ quan bảo hiểm xã hội tại địa phương.
+ Người bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hoặc đã được giải quyết hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội yêu cầu cấp lại, điều chỉnh thông tin trên sổ bảo hiểm xã hội: Nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội trên toàn quốc.
+ Người tham gia bảo hiểm y tế do tổ chức bảo hiểm xã hội đóng: Nộp hồ sơ cho Ủy ban Nhân dân xã hoặc cơ quan bảo hiểm xã hội. Đối với người đang nhận trợ cấp thất nghiệp, khi cần cấp lại hoặc đổi thẻ bảo hiểm y tế: Nộp hồ sơ cho cơ quan bảo hiểm xã hội tỉnh.
+ Người tham gia bảo hiểm y tế do ngân sách Nhà nước đóng: Nộp hồ sơ cho Ủy ban Nhân dân xã. Nếu cần điều chỉnh thông tin, nộp hồ sơ cho Ủy ban Nhân dân xã hoặc cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương. Người đã hiến bộ phận cơ thể: Nộp giấy ra viện cho cơ quan bảo hiểm xã hội địa phương.
+ Học sinh, sinh viên tham gia bảo hiểm y tế theo trường học: Nộp hồ sơ cho trường học.
- Đơn vị:
+ Đơn vị thuộc Sở, ngành, địa phương quản lý lao động: Kê khai hồ sơ liên quan và nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội cấp tỉnh, cấp huyện hoặc tại Trung tâm Phục vụ Hội Chữ thập đỏ các cấp.
+ Ủy ban Nhân dân xã; Cơ sở trợ giúp xã hội; Cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thương binh và người có công; Cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc ngành Lao động, Thương binh và Xã hội; Đại lý thu; Nhà trường; Phòng/Tổ chế độ bảo hiểm xã hội: Kê khai hồ sơ và nộp cho cơ quan bảo hiểm xã hội hoặc tại Trung tâm Phục vụ Hội Chữ thập đỏ các cấp.
Bước 3: Cơ quan bảo hiểm xã hội tiếp nhận hồ sơ và xử lý theo quy định.
Bước 4: Nhận kết quả giải quyết bao gồm sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế.
Đối tượng thực hiện:
Đơn vị quản lý lao động; Cá nhân tham gia bảo hiểm xã hội; Cơ sở giáo dục nghề nghiệp thuộc ngành Lao động, Thương binh và Xã hội; Ủy ban Nhân dân xã; Cơ sở trợ giúp xã hội; Cơ sở nuôi dưỡng, điều dưỡng thương binh và người có công; Đại lý thu; Nhà trường; Phòng/Tổ chế độ bảo hiểm xã hội.
Quy trình thực hiện
- Nộp hồ sơ:
+ Đối tượng tham gia:
Phương án 1: Bạn có thể trực tiếp nộp hồ sơ giấy tại cơ quan bảo hiểm xã hội (BHXH) hoặc tại Trung tâm Phục vụ Hội Chữ thập đỏ (HCC) các cấp.
Phương án 2: Bạn cũng có thể gửi hồ sơ qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc thực hiện giao dịch điện tử với cơ quan BHXH. Trong trường hợp này, bạn cần đăng ký mã xác thực và gửi hồ sơ điện tử qua Cổng thông tin điện tử BHXH Việt Nam hoặc qua tổ chức I-VAN.
+ Đơn vị tham gia:
Phương án 1: Đơn vị có thể nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH qua dịch vụ bưu chính công ích hoặc thực hiện giao dịch điện tử.
Phương án 2: Khi thực hiện giao dịch điện tử, đơn vị cần tạo hồ sơ thông qua phần mềm kê khai của BHXH Việt Nam hoặc của Tổ chức I-VAN, ký điện tử vào hồ sơ và gửi nó tới Cổng Thông tin điện tử BHXH Việt Nam hoặc qua Tổ chức I-VAN. Kết quả giải quyết sẽ được nhận:
+ Đối tượng tham gia:
Bạn có thể nhận sổ BHXH và thẻ BHYT trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc tại Trung tâm Phục vụ HCC các cấp.
Bạn cũng có thể lựa chọn nhận kết quả qua dịch vụ bưu chính công ích.
+ Đơn vị tham gia:
Đơn vị có thể nhận kết quả trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc tại các Trung tâm Phục vụ HCC trên toàn quốc.
Ngoài ra, đơn vị còn có thể lựa chọn sử dụng dịch vụ bưu chính công ích để nhận kết quả.
Quy định mới về cách tính tiền bảo hiểm xã hội một lần trong năm 2023?
3. Thời gian giải quyết thủ tục liên quan đến việc đổi, cấp lại và điều chỉnh thông tin trên sổ bảo hiểm.
- Cấp lại sổ BHXH trong các trường hợp sau:
Cập nhật các thông tin về họ, tên, chữ đệm; ngày, tháng, năm sinh; giới tính, dân tộc; quốc tịch trong sổ BHXH.
Sổ BHXH bị mất hoặc bị hỏng.
Cộng nối thời gian mà không cần đóng thêm BHXH.
Điều chỉnh nghề nghiệp hoặc công việc từ các công việc nhẹ nhàng sang các công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm.
Gộp các sổ BHXH đã được cấp khác nhau.
Thời gian cấp lại sổ BHXH không được quá 10 ngày kể từ khi nhận đầy đủ hồ sơ hợp lệ. Nếu cần xác minh quá trình đóng BHXH tại các tỉnh khác hoặc tại nhiều đơn vị nơi người lao động đã làm việc, thời gian xử lý không quá 45 ngày, và phải có thông báo bằng văn bản cho người lao động.
- Việc điều chỉnh nội dung ghi trên sổ BHXH phải được hoàn thành trong vòng 5 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
- Thủ tục cấp lại, đổi thẻ Bảo hiểm y tế (BHYT): Trong trường hợp thay đổi thông tin trên thẻ, thời gian xử lý không quá 3 ngày kể từ khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Nếu không thay đổi thông tin hoặc người tham gia đang điều trị tại các cơ sở khám chữa bệnh, thẻ sẽ được cấp lại trong ngày khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Bảo hiểm y tế là gì? Đối tượng tham gia và mức đóng bảo hiểm y tế?