Thời gian tham gia bảo hiểm xã hội bao lâu thì có quyền lợi hưởng chế độ thai sản?

1. Điều kiện để được hưởng chế độ thai sản là gì?

Theo quy định của pháp luật, lao động nữ tham gia bảo hiểm xã hội sẽ được hưởng chế độ thai sản khi sinh con, nhận con nuôi dưới 6 tháng, hoặc mang thai hộ. Tuy nhiên, để được hưởng chế độ này, người lao động phải đáp ứng các điều kiện nhất định, bao gồm những yêu cầu cụ thể như sau:

Để có thể nhận được trợ cấp thai sản, người lao động cần phải đóng bảo hiểm xã hội ít nhất 06 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi.

Trong trường hợp người lao động phải nghỉ dưỡng thai theo yêu cầu của bác sĩ hoặc cơ sở khám bệnh, chữa bệnh, thì việc đóng bảo hiểm xã hội từ ít nhất 03 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh con sẽ đảm bảo quyền lợi hưởng chế độ thai sản.

Ngay cả khi người lao động đã chấm dứt hợp đồng lao động hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi, họ vẫn được quyền hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật.

Ví dụ: Chị Nguyễn T.V.A dự định sinh con vào ngày 12/1/2020. Chị đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội từ 12/10/2011 đến hết tháng 12/2019, sau đó ngừng đóng để nghỉ thai sản. Do vậy, chị đã đóng đủ 6 tháng trong vòng 12 tháng trước khi sinh và hoàn toàn đủ điều kiện để nhận chế độ thai sản.

2. Mức hưởng chế độ thai sản được quy định như thế nào?

Căn cứ theo quy định tại Điều 36 Luật Bảo hiểm xã hội 2014:

Ví dụ: Nếu mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội là 6 triệu đồng/tháng, và lao động nữ nghỉ sinh 06 tháng, thì tổng tiền trợ cấp thai sản mà lao động nữ nhận được sẽ là 6 triệu đồng x 6 tháng = 36 triệu đồng.

3. Điều kiện để nhận trợ cấp một lần khi sinh con được quy định chi tiết như sau:

Căn cứ theo Điều 9 Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH

Quy định về mức hưởng chế độ thai sản khi người chồng tham gia bảo hiểm xã hội, nhưng vợ không tham gia bảo hiểm xã hội:

Mức hưởng = Mbq6t / 24 ngày công x 100% x số ngày nghỉ thai sản.

Trong đó:
Mbq6t: Mức lương bình quân đóng bảo hiểm xã hội trong 6 tháng trước khi vợ sinh của người lao động nam; nếu chưa đủ 6 tháng, thì Mbq6t được tính bằng mức lương bình quân của các tháng đã tham gia bảo hiểm xã hội.

Ví dụ: Mức lương bình quân đóng bảo hiểm xã hội trong 6 tháng trước khi vợ sinh là 6.000.000 đồng, và bạn nghỉ 7 ngày (vì vợ sinh mổ).

=> Phương pháp tính toán như sau:

Mbq6t = (6 x 6.000.000 đồng)/6 tháng = 6.000.000 đồng.

Mức hưởng = 6.000.000 đồng / 24 x 7 = 1.750.000 đồng.

Nam lao động có thể nhận thêm trợ cấp một lần khi đáp ứng các điều kiện sau:

- Nam lao động có vợ không đủ điều kiện để hưởng chế độ thai sản (không tham gia bảo hiểm xã hội hoặc tham gia không đủ điều kiện) theo quy định tại điểm c Khoản 2 Công văn số 3432/LĐTBXH-BHXH ngày 8/9/2016 của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội.

- Nam lao động phải có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước thời điểm vợ sinh;

- Người chồng của người mẹ nhờ mang thai hộ phải có thời gian đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng tính từ thời điểm nhận con.

Trợ cấp một lần = 2 x Lương cơ sở tháng

= 2 x 1.490.000 = 2.980.000 VNĐ (Hai triệu chín trăm tám mươi nghìn đồng)

4. Có quyền hưởng chế độ thai sản khi đóng bảo hiểm xã hội nhiều năm?

Kính gửi Mytour. Em làm việc cho công ty điện tử và đóng bảo hiểm xã hội từ tháng 3/2011 đến tháng 10/2011. Sau đó em xin nghỉ và sang công ty mới làm và đóng bảo hiểm từ tháng 1/2012 đến tháng 30/7/2015. Hiện tại em đang mang thai gần 7 tháng, do sức khỏe yếu nên em viết đơn xin nghỉ việc và dự kiến sinh vào 15/2/2016.

Vậy em xin hỏi là em có được hưởng chế độ thai sản không ? Và với trường hợp của em thì áp dụng luật bảo hiểm xã hội của năm nào ạ ? Và nếu được chế độ thai sản thì thủ tục cần những gì ?

Em rất mong sớm nhận được phản hồi. Em xin chân thành cám ơn.

Luật sư giải đáp:

Dựa trên thông tin bạn cung cấp, bạn dự định sinh vào tháng 2/2016. Vì vậy, chúng tôi sẽ căn cứ vào các quy định trong Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016, để hướng dẫn bạn về điều kiện hưởng chế độ thai sản đối với lao động nữ.

Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014 quy định các điều kiện để được hưởng chế độ thai sản như sau:

“1. Người lao động được hưởng chế độ thai sản khi thuộc một trong các trường hợp sau đây:

a) Lao động nữ mang thai;

b) Lao động nữ sinh con;

c) Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ;

d) Người lao động nhận nuôi con nuôi dưới 06 tháng tuổi;

đ) Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản;

e) Lao động nam đang đóng bảo hiểm xã hội có vợ sinh con.

2. Người lao động quy định tại các điểm b, c và d khoản 1 Điều này phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 06 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi.

3. Người lao động quy định tại điểm b khoản 1 Điều này đã đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai phải nghỉ việc để dưỡng thai theo chỉ định của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền thì phải đóng bảo hiểm xã hội từ đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh con.

4. Người lao động đủ điều kiện quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều này mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc trước thời điểm sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định tại các điều 34, 36, 38 và khoản 1 Điều 39 của Luật này”

Theo quy định này, để đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản, bạn phải có ít nhất 6 tháng tham gia bảo hiểm xã hội trong vòng 12 tháng trước khi sinh con.

-> Bạn cho biết dự kiến sinh vào ngày 15/2/2016 và cũng đưa ra trường hợp nếu vợ bạn sinh vào đầu tháng 2/2016. Dựa trên hướng dẫn của Thông tư số 03/2007/TT-BLĐTBXH, chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề của bạn theo các trường hợp sau:

Trường hợp 1: nếu bạn sinh vào ngày 15 tháng 02 trở đi. Theo Khoản 1 Mục II của Thông tư 03/2007/TT-BLĐTBXH, quy định rằng “Nếu sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi từ ngày 15 trở đi của tháng, tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi sẽ được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh hoặc nhận nuôi con nuôi”.

Kết hợp với quy định tại Khoản 2 Điều 31 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, chúng ta có thể xác định thời gian 12 tháng trước khi sinh của bạn là từ tháng 3/2015 đến tháng 2/2016. Trong khoảng thời gian này, bạn đã tham gia bảo hiểm xã hội vào các tháng 3, 4, 5, 6, 7. Tổng cộng bạn có 5 tháng tham gia bảo hiểm xã hội trong 12 tháng trước khi sinh con, vì vậy bạn không đủ điều kiện để nhận chế độ thai sản.

Trường hợp 2: nếu bạn sinh trước ngày 15 tháng 02. Theo Khoản 1 Mục II của Thông tư 03/2007/TT-BLĐTBXH, quy định rằng: “Nếu sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi trước ngày 15 của tháng, thì tháng sinh con hoặc nhận nuôi con nuôi không được tính vào thời gian 12 tháng trước khi sinh hoặc nhận nuôi con nuôi”.

Vậy, thời gian 12 tháng trước khi sinh con của bạn sẽ được xác định từ tháng 2/2015 đến tháng 1/2016. Trong khoảng thời gian này, vợ bạn đã tham gia bảo hiểm xã hội vào các tháng 3, 4, 5, 6, 7. Tổng cộng có 5 tháng tham gia BHXH trong 12 tháng trước khi sinh, do đó bạn không đủ điều kiện hưởng chế độ thai sản.

Vì vậy, dù bạn sinh con trước hay sau ngày 15/2/2016, bạn vẫn không đủ điều kiện để nhận chế độ thai sản từ bảo hiểm xã hội.

5. Hướng dẫn cách tính tiền hưởng BHXH một lần.

Xin chào Mytour! Tôi đã làm việc tại công ty A được 9 tháng (trước năm 2014), sau đó tiếp tục làm tại công ty A thêm 9 tháng (sau năm 2014), tổng cộng tôi đã đóng bảo hiểm xã hội được 18 tháng. Mong luật sư hướng dẫn cách tính số tiền hưởng BHXH một lần cho tôi. Xin cảm ơn!

Trả lời:

Căn cứ vào Điều 60 của Luật Bảo hiểm xã hội 2014, quy định về chế độ Bảo hiểm xã hội một lần dành cho những người không đủ điều kiện nhận lương hưu như sau:

''1. Người lao động quy định tại Khoản 1 Điều 2 của Luật này có thể nhận bảo hiểm xã hội một lần trong trường hợp sau đây nếu có yêu cầu:
a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật này, nhưng chưa có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội, hoặc theo Khoản 3 Điều 54 của Luật này mà chưa đủ 15 năm đóng bảo hiểm xã hội và không tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện tiếp tục;

b) Di cư ra nước ngoài để định cư;
c) Người lao động mắc các bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS, hoặc những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế;

d) Người lao động thuộc đối tượng tại điểm đ và e Khoản 1 Điều 2 của Luật này khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện hưởng lương hưu.

Tại Khoản 2 và Khoản 3 của Điều 60 trong Luật Bảo hiểm xã hội 2014 có quy định như sau:

"2. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính dựa trên số năm đã tham gia đóng bảo hiểm xã hội, với cách tính như sau:

a) Đối với các năm tham gia bảo hiểm xã hội trước năm 2014, mức hưởng sẽ là 1,5 tháng lương bình quân hàng tháng đã đóng bảo hiểm xã hội;

b) Đối với các năm đóng bảo hiểm xã hội từ năm 2014 trở đi, mức hưởng sẽ là 2 tháng lương bình quân hàng tháng đã đóng bảo hiểm xã hội;

c) Nếu thời gian tham gia bảo hiểm xã hội chưa đủ một năm, mức hưởng bảo hiểm xã hội sẽ bằng số tiền đã đóng, và mức tối đa là 2 tháng lương bình quân hàng tháng đã đóng bảo hiểm xã hội.

3. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần theo quy định tại Khoản 2 của Điều này không bao gồm phần tiền hỗ trợ đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện từ Nhà nước, trừ trường hợp quy định tại điểm c Khoản 1 của Điều này.

Theo Điều 8 của Nghị định số 115/2015/NĐ-CP, quy định chi tiết về một số điều của Luật bảo hiểm xã hội liên quan đến bảo hiểm xã hội bắt buộc, có hiệu lực từ ngày 01/01/2016, mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được quy định như sau: 2. Mức hưởng bảo hiểm xã hội một lần được tính bằng 1,5 tháng mức lương bình quân đóng BHXH cho các năm trước 2014 và 2 tháng mức lương bình quân cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Ngoài ra, căn cứ theo Khoản 4 Điều 19 của Thông tư 59/2015/TT-BLĐTBXH hướng dẫn cách tính các tháng lẻ như sau:

“4. Trong trường hợp thời gian tham gia bảo hiểm xã hội có tháng lẻ, từ 01 đến 06 tháng sẽ được tính là nửa năm, và từ 07 đến 11 tháng sẽ được tính là một năm.”

Trường hợp thời gian đóng bảo hiểm xã hội trước ngày 01 tháng 01 năm 2014 có tháng lẻ, các tháng lẻ đó sẽ được chuyển vào giai đoạn đóng bảo hiểm xã hội từ ngày 01 tháng 01 năm 2014 trở đi để làm cơ sở tính hưởng bảo hiểm xã hội một lần.

Trong trường hợp của bạn, bạn đã tham gia bảo hiểm xã hội từ tháng 2/2012 đến tháng 1/2015, do đó thời gian tham gia bảo hiểm xã hội của bạn được tính như sau:

– Thời gian tham gia trước năm 2014: bạn đã tham gia từ tháng 4/2013 đến tháng 12/2013, tổng cộng là 9 tháng. Vì vậy, thời gian tham gia bảo hiểm xã hội trước năm 2014 của bạn được tính là 1 năm, tương đương với 1,5 tháng lương bình quân.

– Thời gian tham gia từ năm 2014 trở đi: bạn tham gia từ tháng 1/2014 đến tháng 9/2014, tổng cộng 9 tháng. Thời gian tham gia bảo hiểm xã hội từ năm 2014 của bạn được tính là 1 năm, tương đương với 2 tháng lương bình quân.

Theo quy định của pháp luật hiện hành, việc điều chỉnh tiền bù trừ trượt giá khi tính bảo hiểm xã hội một lần được quy định tại Điều 2 của Thông tư 32/2017/BLĐTBXH như sau:

Mức tiền lương tháng đã đóng bảo hiểm xã hội đối với đối tượng quy định tại Khoản 1 Điều 2 của Thông tư này sẽ được điều chỉnh theo công thức dưới đây: