Buzz
1. Khái niệm về thu hồi đất và các trường hợp bị thu hồi đất?
Theo quy định tại Luật Đất đai 2013, thu hồi đất là hành động mà Nhà nước quyết định thu hồi quyền sử dụng đất của người đang có quyền sử dụng đất do Nhà nước cấp hoặc thu hồi đất của cá nhân, tổ chức có hành vi vi phạm pháp luật về đất đai.
Nhà nước thực hiện việc thu hồi đất trong các trường hợp sau:
+/ Thu hồi đất phục vụ cho mục đích quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích của quốc gia và cộng đồng.
+/ Thu hồi đất do vi phạm quy định pháp luật về đất đai.
+/ Thu hồi đất do việc chấm dứt quyền sử dụng đất theo pháp luật, hoặc do tự nguyện trả lại đất, hoặc khi có nguy cơ đe dọa tính mạng con người.
Như vậy, có thể nhận thấy rằng tất cả các trường hợp thu hồi đất do Nhà nước thực hiện đều nhằm bảo vệ lợi ích quốc gia và cộng đồng. Mục đích của việc thu hồi đất là đảm bảo an ninh quốc phòng, bảo vệ trật tự an toàn xã hội, phát triển kinh tế - xã hội, thực hiện quy hoạch, xây dựng cơ sở hạ tầng, các khu công nghiệp, và các khu đô thị mới. Qua đó, đóng góp vào sự phát triển của đất nước, cải thiện đời sống nhân dân và nâng cao thu nhập.
2. Các quy định về chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm khi Nhà nước thu hồi đất.
Hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất nhằm mục đích giúp đỡ người có đất bị thu hồi trong việc ổn định đời sống, cải thiện sản xuất và phát triển. Theo cách hiểu thông thường, hỗ trợ có nghĩa là sự giúp đỡ, sự bổ sung thêm vào. Đây là các chính sách và quy định của Nhà nước thể hiện tinh thần nhân đạo, phù hợp với bản chất 'dân do dân và vì dân' của Nhà nước ta. Mục tiêu là chia sẻ khó khăn với người dân bị thu hồi đất thông qua các biện pháp như đào tạo nghề mới, sắp xếp công việc mới, cấp kinh phí hỗ trợ di dời đến địa điểm mới... Tất cả nhằm giúp giảm thiểu rủi ro mà họ phải đối mặt khi đất bị thu hồi, đồng thời hỗ trợ người dân sớm ổn định đời sống và phát triển sản xuất, kinh doanh.
Các khoản hỗ trợ khi Nhà nước tiến hành thu hồi đất bao gồm:
- Hỗ trợ để ổn định đời sống và sản xuất;
- Hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề, tìm kiếm việc làm cho các hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp, hoặc trong trường hợp thu hồi đất ở kết hợp kinh doanh, dịch vụ của hộ gia đình, cá nhân phải di dời nơi ở;
- Hỗ trợ tái định cư cho các hộ gia đình, cá nhân, hoặc người Việt Nam định cư ở nước ngoài khi bị thu hồi đất ở và phải di dời chỗ ở.
- Hỗ trợ khác.
Căn cứ vào Điều 84 của Luật Đất đai năm 2013, các quy định về hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm cho hộ gia đình, cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất được xác định như sau:
Ngoài ra, Điều 84 này cũng được hướng dẫn chi tiết trong các văn bản pháp lý như Nghị định 47/2014/NĐ-CP và Quyết định 63/2015/QĐ-TTg. Từ đó, có thể rút ra những điểm chính như sau:
- Đối tượng được hưởng hỗ trợ: Hộ gia đình và cá nhân khi Nhà nước thu hồi đất ở kết hợp với kinh doanh, dịch vụ và phải di dời nơi ở sẽ được hỗ trợ đào tạo nghề, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm.
- Về điều kiện và thời gian hỗ trợ: Người lao động bị thu hồi đất sẽ được hỗ trợ đào tạo nghề và tìm việc làm nếu có nhu cầu và đang trong độ tuổi lao động. Chính sách hỗ trợ này có hiệu lực trong vòng 05 năm kể từ ngày có quyết định thu hồi đất.
- Các hình thức hỗ trợ: bao gồm hỗ trợ đào tạo nghề, giải quyết việc làm trong nước, và hỗ trợ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.
+ Hỗ trợ đào tạo nghề: Bao gồm hỗ trợ đào tạo trình độ sơ cấp, đào tạo dưới 3 tháng; hỗ trợ đào tạo trình độ trung cấp, cao đẳng: người lao động được hỗ trợ học phí cho một khóa học. Mức học phí hỗ trợ sẽ không vượt quá mức trần học phí đối với các cơ sở giáo dục công lập theo quy định của pháp luật và sẽ căn cứ vào mức thu học phí thực tế của cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Kinh phí hỗ trợ được cấp từ nguồn ngân sách đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm, được tính vào tổng kinh phí của dự án đầu tư hoặc phương án bồi thường, hỗ trợ tái định cư đã được phê duyệt. Người lao động cũng có thể vay vốn theo chính sách tín dụng dành cho học sinh, sinh viên.
3. Một số vấn đề tồn tại trong chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm:
Đầu tiên, mặc dù các hình thức hỗ trợ đã được quy định rõ ràng, nhưng hỗ trợ bằng tiền vẫn là phương thức phổ biến nhất. Tuy nhiên, mức hỗ trợ này vẫn thấp hơn nhiều so với thiệt hại mà người dân phải chịu khi đất bị thu hồi. Thêm vào đó, nhiều người nhận hỗ trợ tài chính nhưng lại không tham gia vào các khóa đào tạo nghề, dẫn đến tình trạng trong một vài năm ngắn, số tiền hỗ trợ đã hết nhưng họ vẫn chưa tìm được công việc ổn định.
Thứ hai, theo quy định tại Nghị định số 01/2017/NĐ-CP, các hộ gia đình, cá nhân sẽ nhận hỗ trợ đào tạo nghề và tìm kiếm việc làm với một khoản tiền không vượt quá 05 lần giá trị đất nông nghiệp tương ứng trong bảng giá đất của địa phương đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi. Tuy nhiên, giá đất nông nghiệp do Nhà nước quy định hoặc giá thị trường chưa bao giờ được xem là “cao” đủ để đáp ứng được nhu cầu của người lao động khi mất đi mảnh đất gắn bó suốt đời.
Thứ ba, các đối tượng khác có quyền được hưởng chính sách hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề và tìm kiếm việc làm với các mức hỗ trợ tiền như sau: 02 triệu đồng, 2,5 triệu đồng, 03 triệu đồng, 04 triệu đồng và cao nhất là 06 triệu đồng/người/khoá học đào tạo nghề trình độ sơ cấp dưới 03 tháng, theo Quyết định của Thủ tướng Chính phủ. Tuy nhiên, việc quy định một mức tiền cố định cho mỗi khóa đào tạo nghề không phù hợp với thực tế, vì mức học phí tại các cơ sở đào tạo thường tăng theo thời gian.
