Việc xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp có được phép hay không?

Nếu bạn đang có ý định xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp mà chưa rõ liệu điều này có được phép hay không, bài viết này sẽ cung cấp cho bạn thông tin cần thiết về vấn đề này.

1. Khái niệm về đất nông nghiệp

Đất nông nghiệp là loại đất do Nhà nước cấp cho công dân nhằm phục vụ cho các hoạt động sản xuất nông nghiệp, bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, và trồng rừng. Đây không chỉ là nguồn tài nguyên chủ yếu cho sản xuất mà còn là cơ sở lao động và đối tượng chính của ngành nông - lâm nghiệp. Đất nông nghiệp không thể thay thế bằng bất kỳ loại đất nào khác.

Theo quy định tại Điều 10 của Luật Đất đai năm 2013, đất nông nghiệp được phân loại như sau:

Đất nông nghiệp bao gồm các loại đất dưới đây:

a) Đất dùng để trồng cây hàng năm, trong đó có đất trồng lúa và các loại đất trồng cây hàng năm khác.

b) Đất chuyên trồng cây lâu năm.

c) Đất rừng dành cho mục đích sản xuất.

d) Đất rừng phòng hộ.

đ) Đất rừng đặc dụng.

e) Đất dùng cho nuôi trồng thủy sản.

g) Đất dùng để sản xuất muối.

h) Các loại đất nông nghiệp khác, bao gồm đất dành cho xây dựng nhà kính và các công trình khác phục vụ trồng trọt, kể cả những hình thức trồng trọt không trực tiếp trên đất; đất dùng để xây dựng chuồng trại cho chăn nuôi gia súc, gia cầm và các loại động vật hợp pháp khác; đất phục vụ mục đích học tập, nghiên cứu thí nghiệm liên quan đến trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản; đất dùng cho ươm giống cây trồng, con giống và đất trồng hoa, cây cảnh.

2. Khái niệm nhà tạm là gì?

Hiện nay, theo Điều 131 Luật Xây dựng năm 2014, nhà tạm được hiểu là công trình nhà ở xây dựng có thời hạn để phục vụ một mục đích cụ thể.

• Nhà tạm là một công trình xây dựng nhanh chóng để cung cấp nơi ở tạm thời cho người dân trong các tình huống khẩn cấp. Nhà tạm thường được làm từ vật liệu đơn giản như gỗ, tôn hoặc composite. Những đặc điểm của nhà tạm bao gồm thiết kế đơn giản, khả năng lắp ráp nhanh chóng và dễ dàng di chuyển. Người sử dụng nhà tạm chỉ ở trong thời gian ngắn và sau đó sẽ chuyển đến nơi ở ổn định hơn. Chức năng chính của nhà tạm là tạo ra một nơi ở an toàn trong trường hợp khẩn cấp, chẳng hạn như thiên tai (động đất, lũ lụt), chiến tranh, đại dịch hoặc nạn đói. Nhà tạm cũng có thể được sử dụng trong các hoạt động nhân đạo để cung cấp nơi ở tạm cho những người gặp khó khăn trong các khu vực định cư, cho đến khi họ tìm được nơi ở ổn định hơn. Tuy nhiên, nhà tạm không phải là giải pháp lâu dài cho vấn đề nhà ở, mà chỉ là phương tiện hỗ trợ trong các tình huống khẩn cấp, và cần được thay thế bằng các giải pháp ổn định hơn trong tương lai. Các công trình nhà tạm thường được xây dựng từ vật liệu như gỗ, tre, vật liệu tái chế, và vách tường có thể làm từ đất hoặc xi măng. Mái nhà thường được làm từ tôn hoặc lá để giảm nhiệt vào mùa hè. Vì tính chất tạm thời, nhà tạm không được đầu tư xây dựng hoàn chỉnh như nhà chính.
• Nhà tạm là một sản phẩm tạo ra từ lao động của con người. Giống như nhà chính, nhà tạm cũng cần được xây dựng bằng sự đóng góp của sức lao động và trí tuệ con người. Do đó, nếu nhà tạm bị hư hỏng do thiên tai hoặc bão lụt mà không phải do tác động từ con người, đây sẽ là cơ sở để xác định trách nhiệm của các bên liên quan. Trong suốt quá trình khảo sát, thiết kế, thi công, bảo trì và sử dụng, con người cần phải dự đoán các tình huống và đưa ra các biện pháp bảo đảm an toàn trong suốt quá trình xây dựng, khai thác và sử dụng công trình.
• Nhà tạm là sự kết hợp giữa các vật liệu xây dựng và thiết bị được lắp đặt trong công trình. Tương tự như nhà chính, nhà tạm cũng phải được xây dựng và lắp ráp từ nhiều loại vật liệu khác nhau, đảm bảo tính kết nối chặt chẽ đủ để sử dụng, nhưng không phù hợp cho việc cư trú hoặc sử dụng lâu dài.
• Với các đặc điểm trên, khi xảy ra sự cố hoặc tranh chấp, trách nhiệm bồi thường có thể được xác định rõ, đặc biệt là trong trường hợp chủ sở hữu không sử dụng trực tiếp nhà tạm mà giao cho người khác sử dụng và xảy ra sự cố bất ngờ.

3. Việc xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp có được phép không?

Theo khoản 1 Điều 170 Luật Đất đai năm 2013, người sử dụng đất phải sử dụng đất đúng mục đích đã được quy định. Mục đích sử dụng đất phải được ghi rõ trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hoặc các tài liệu chuyển nhượng đất khác, và người sử dụng đất không được phép vi phạm mục đích ghi trong các tài liệu này.

Do đó, việc xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp là hành vi vi phạm, vì đất nông nghiệp chỉ được phép sử dụng cho mục đích sản xuất nông nghiệp, và mọi hoạt động sử dụng đất trái với mục đích này đều bị cấm.

4. Điều kiện để xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp

Theo quy định pháp luật, việc xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp phải được các cơ quan có thẩm quyền xem xét. Do đó, để được phép xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp, cần phải đáp ứng các điều kiện sau:

• Công trình xây dựng phải nằm trong khu vực đã được phê duyệt quy hoạch chi tiết hoặc khu dân cư nông thôn.
• Công trình phải phù hợp với mục đích sử dụng đất hoặc mục tiêu đầu tư đã được xác định.
• Công trình cần đảm bảo an toàn không chỉ đối với chính công trình đó mà còn đối với các công trình xung quanh.
• Đất vườn có thể được sử dụng để xây dựng nhà tạm, nhưng phải đáp ứng các tiêu chuẩn về cơ sở hạ tầng kỹ thuật và môi trường. Đồng thời, công trình phải tuân thủ các quy định về hành lang bảo vệ, đê điều, giao thông, v.v.
• Hồ sơ thiết kế công trình xây dựng phải tuân thủ đầy đủ các quy định pháp luật.
• Để được xem xét cho phép xây dựng nhà tạm trên đất vườn, cần kiểm tra tính hợp lý về quy mô và thời gian thực hiện theo quy hoạch được Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt.

Khi giấy chứng nhận tạm thời của công trình xây dựng hết hạn, chủ đầu tư phải cam kết không yêu cầu cơ quan nhà nước bồi thường. Đồng thời, chủ đầu tư cũng phải cam kết tự phá dỡ công trình khi hết hạn sử dụng.

Các công trình xây dựng hoặc nhà ở riêng lẻ chỉ được cấp giấy phép xây dựng tạm có thời hạn, không theo từng giai đoạn hoặc dự án.

Mỗi địa phương sẽ có quyết định riêng về việc xây dựng nhà tạm, và sự chấp thuận từ Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân cấp huyện là cần thiết khi các điều kiện cấp phép xây dựng công trình tạm hoặc nhà tạm trên đất nông nghiệp được đáp ứng.

5. Các lưu ý khi xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp trong năm 2023

Dưới đây là một số điểm cần lưu ý khi tiến hành xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp vào năm 2023:

• Tuân thủ các quy định pháp luật: Trước khi bắt đầu xây dựng nhà tạm, cần nắm rõ các quy định và quy hoạch có liên quan từ các cơ quan chức năng. Cần đảm bảo tuân thủ các yêu cầu về vị trí, quy mô, thiết kế và mục đích sử dụng của công trình.
• Kiểm tra điều kiện phù hợp: Công trình xây dựng nhà tạm cần phải phù hợp với đất nông nghiệp, bao gồm đảm bảo vị trí đã được quy hoạch và đáp ứng yêu cầu về cơ sở hạ tầng kỹ thuật và môi trường.
• Đảm bảo an toàn cho công trình và khu vực xung quanh: Thiết kế và thi công nhà tạm phải đảm bảo an toàn cho chính công trình và các công trình khác trong khu vực, tránh gây ra nguy hiểm hoặc ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường.
• Chuẩn bị giấy tờ và hồ sơ thiết kế đầy đủ: Cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ và hồ sơ thiết kế liên quan đến công trình nhà tạm, đảm bảo đáp ứng các yêu cầu kỹ thuật và quy định của pháp luật.
• Xác định thời gian sử dụng và cam kết: Cần xác định rõ thời gian tồn tại của công trình nhà tạm và cam kết không yêu cầu bồi thường khi giấy chứng nhận tạm hết hạn. Chủ đầu tư cũng cần cam kết tự phá bỏ công trình khi không còn sử dụng nữa.
• Tuân thủ quy trình địa phương: Mỗi địa phương sẽ có các quy trình và điều kiện riêng để xây dựng nhà tạm, vì vậy cần tuân thủ các quy định của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh và Ủy ban nhân dân cấp huyện trong từng trường hợp cụ thể.

Cần lưu ý rằng các quy định và quy hoạch có thể thay đổi theo thời gian. Do đó, để đảm bảo tuân thủ đầy đủ các yêu cầu pháp lý, hãy tham khảo các quy định hiện hành vào thời điểm xây dựng nhà tạm trên đất nông nghiệp năm 2023.