Hành vi vi phạm này phần lớn do cố ý, nhưng cũng có thể do không hiểu rõ ý nghĩa của biển báo cấm giao thông đường bộ, đặc biệt là biển báo 'cấm đi ngược chiều'.
1. Ý nghĩa biển báo 'Cấm đi ngược chiều'
Theo quy định tại Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về báo hiệu đường bộ, đường một chiều là loại đường chỉ cho phép phương tiện di chuyển theo một hướng duy nhất. Biển báo 'Cấm đi ngược chiều' có tác dụng cấm tất cả các loại phương tiện (cơ giới và thô sơ) đi vào theo hướng ngược lại, trừ những phương tiện được ưu tiên theo quy định. Người đi bộ có thể di chuyển trên vỉa hè hoặc lề đường.
Chiều đi ngược lại với chiều của biển báo 'Cấm đi ngược chiều' là chiều đi đúng hướng, nơi các phương tiện được phép lưu thông. Để chỉ rõ lối đi một chiều, các biển chỉ dẫn đường một chiều (I.407 a), hoặc biển chỉ dẫn R302 a hoặc R302 b sẽ được đặt tại đầu dải phân cách.
Biển báo 'Cấm đi ngược chiều' là loại biển báo thuộc nhóm biển báo cấm, có hình tròn với viền đỏ và một đường gạch ngang màu trắng chạy qua giữa hình tròn.
Biển báo cấm đi ngược chiều (P.102)
2. Hình thức xử phạt khi đi vào đường có biển báo cấm đi ngược chiều là gì?
Khi biển báo 'Cấm đi ngược chiều' được cắm ở đầu đường, điều đó có nghĩa là người điều khiển phương tiện không được phép đi vào theo hướng biển báo cắm. Các phương tiện đi từ chiều ngược lại cũng không được phép quay đầu tại khu vực có biển báo này. Nếu một phương tiện đi vào làn đường có biển báo 'Cấm đi ngược chiều' mà không thuộc các trường hợp ngoại lệ được quy định trong Luật giao thông đường bộ năm 2008, người điều khiển phương tiện sẽ bị xử phạt hành chính theo quy định tại Nghị định 100/2019/NĐ-CP, sửa đổi bởi Nghị định 123/2021/NĐ-CP. Các hình thức xử phạt cụ thể sẽ được quy định như sau:
+ Đối với người điều khiển xe ô tô: Theo Điều 5, Khoản 5, Điểm c, hành vi điều khiển xe ô tô đi ngược chiều trên đường có biển báo 'Cấm đi ngược chiều' sẽ bị xử phạt hành chính, mức phạt từ 4 triệu đến 6 triệu đồng. Nếu hành vi này gây tai nạn giao thông, mức phạt tăng lên từ 10 triệu đến 12 triệu đồng (Điểm a, Khoản 7, Điều 5). Người vi phạm sẽ bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 02 đến 04 tháng.
Lưu ý: Nếu xe ô tô đi ngược chiều trên đường cao tốc (ngoại trừ các xe ưu tiên thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp), mức phạt sẽ dao động từ 16 triệu đồng đến 18 triệu đồng (Điểm a, Khoản 8, Điều 5).
+ Đối với người điều khiển xe máy: Mức phạt tiền đối với hành vi đi ngược chiều trên đường có biển báo 'Cấm đi ngược chiều' là từ 1 triệu đến 2 triệu đồng (Điểm a, Khoản 5, Điều 6), và bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 đến 03 tháng. Nếu hành vi gây tai nạn giao thông, mức phạt tiền là từ 4 triệu đến 5 triệu đồng (Điểm b, Khoản 7, Điều 6), kèm theo việc tước Giấy phép lái xe từ 02 đến 04 tháng.
+ Đối với người điều khiển máy kéo, xe máy chuyên dùng: Phạt tiền từ 800 nghìn đồng đến 1 triệu đồng (Điểm c, Khoản 4, Điều 7) và tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông đường bộ từ 01 đến 03 tháng. Nếu gây tai nạn giao thông, mức phạt tiền sẽ từ 6 triệu đồng đến 8 triệu đồng (Điểm a, Khoản 7, Điều 7), và bị tước Giấy phép lái xe, chứng chỉ bồi dưỡng kiến thức pháp luật về giao thông từ 02 đến 04 tháng.
+ Đối với người điều khiển xe đạp: Phạt tiền từ 300 nghìn đồng đến 400 nghìn đồng (Điểm c, Khoản 3, Điều 8).
Mức xử phạt đối với các vi phạm giao thông đường bộ đã có sự thay đổi rõ rệt, tăng mạnh theo Nghị định 123/2021/NĐ-CP so với Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Sự điều chỉnh này nhằm nâng cao nhận thức của người tham gia giao thông trong việc tuân thủ các quy định của pháp luật về an toàn giao thông. Việc không vi phạm không chỉ giúp tránh bị phạt tiền mà còn giảm thiểu nguy cơ xảy ra tai nạn, bảo vệ tính mạng, sức khỏe và tài sản của mọi người.
3. Những phương tiện nào được phép lưu thông trên các tuyến đường có biển báo 'Cấm đi ngược chiều'?
Căn cứ theo Luật giao thông đường bộ năm 2008, các phương tiện sau đây được phép đi vào làn đường ngược chiều khi thực hiện nhiệm vụ, với đầy đủ tín hiệu còi, đèn, cờ theo quy định:
(i) Xe chữa cháy thực hiện nhiệm vụ khẩn cấp;
(ii) Xe quân sự, xe công an tham gia các nhiệm vụ khẩn cấp, hoặc đoàn xe có sự dẫn đường của xe cảnh sát;
(iii) Xe cứu thương đang thực hiện nhiệm vụ cấp cứu khẩn cấp;
(iv) Xe hộ đê hoặc xe tham gia nhiệm vụ khắc phục thiên tai, dịch bệnh, hoặc xe làm nhiệm vụ trong các tình huống khẩn cấp theo quy định của pháp luật.