9 điều quan trọng bạn cần biết về ngành học xuất nhập khẩu

Nếu bạn đang có ý định theo đuổi ngành xuất nhập khẩu, việc chuẩn bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng là điều không thể bỏ qua trước khi bước vào một khóa học chuyên sâu.

Kiến thức căn bản: Khối lượng kiến thức trong ngành này rất phong phú và không ngừng cập nhật. Vì thế, người học cần chủ động học hỏi, bổ sung những kiến thức mới nhất để bắt kịp với thực tế.

• Một nhân sự trong lĩnh vực xuất nhập khẩu cần hiểu rõ các nội dung sau:
  • Quy trình và chính sách về xuất – nhập khẩu hàng hóa.
  • Phương tiện vận tải, cách tính phí giao nhận nội địa và quốc tế.
  • Các phương thức thanh toán quốc tế phổ biến.
  • Các loại chứng từ cần thiết, chi phí đi kèm trong quá trình làm thủ tục hải quan cho từng loại hàng hóa.
  • Cách hoàn chỉnh bộ chứng từ thanh toán xuất nhập khẩu.

Kỹ năng cần thiết cho người làm xuất nhập khẩu
Song song với kiến thức, kỹ năng cũng là yếu tố không thể thiếu:

• Kỹ năng giao tiếp và thuyết trình chuyên nghiệp
• Kỹ năng đàm phán và thương lượng hiệu quả
• Kỹ năng sử dụng ngoại ngữ
• Thành thạo tin học văn phòng
• Khả năng xử lý và giải quyết tình huống linh hoạt

Với sự phát triển không ngừng của thương mại toàn cầu, nghiệp vụ xuất nhập khẩu ngày càng trở nên quan trọng và phổ biến. Khi theo học ngành này, bạn sẽ nhận được những lợi ích sau:

• Trang bị kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực xuất nhập khẩu: Sinh viên được đào tạo toàn diện các kiến thức về thương mại quốc tế, đồng thời phát triển kỹ năng thực hành nghiệp vụ sau khi ra trường.
• Khả năng thích nghi linh hoạt với sự biến động kinh tế: Trong bối cảnh nền kinh tế liên tục đổi mới, ngành xuất nhập khẩu giúp sinh viên nắm bắt xu hướng và ứng phó hiệu quả với các thay đổi trong giao thương toàn cầu.
• Nhiều cơ hội nghề nghiệp hấp dẫn: Tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực ngoại thương đang mở ra hàng loạt cơ hội việc làm. Theo Viện Chiến lược phát triển và Trung tâm thông tin – dự báo kinh tế xã hội quốc gia, đến năm 2020, nhu cầu nhân lực tăng hơn 12 triệu người so với 2011, tập trung vào các ngành đã qua đào tạo như: cơ khí, điện tử, xuất nhập khẩu – logistics, kinh tế, quản trị... Riêng tại TP.HCM, giai đoạn 2015–2020, lĩnh vực xuất nhập khẩu – logistics vẫn thiếu hụt 8% lao động đã qua đào tạo, tương đương khoảng 25.000 việc làm mỗi năm.

Việc ngành xuất nhập khẩu còn khá lạ lẫm với nhiều người Việt là điều dễ hiểu. Dù một số trường đại học như Ngoại Thương, Kinh tế Quốc dân, Học viện Tài Chính, Học viện Ngân Hàng,… có đào tạo chuyên ngành liên quan nhưng lại đặt tên ngành là Kinh tế đối ngoại, khiến nhiều sinh viên không biết rằng đây chính là ngành đào tạo nghiệp vụ xuất nhập khẩu. Với triển vọng nghề nghiệp cao, cơ hội thăng tiến rõ ràng và mức đãi ngộ hấp dẫn, ngành xuất nhập khẩu được dự báo sẽ trở thành lĩnh vực nổi bật trong những năm tới.

Tùy theo vai trò và lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp, công việc cụ thể của nhân viên xuất nhập khẩu sẽ có sự khác biệt. Dưới đây là mô tả tổng quát các nhiệm vụ thường gặp:

• Lập kế hoạch tìm kiếm nguồn hàng và đề xuất với ban lãnh đạo các phương án nhập hàng, tìm nhà cung cấp trong và ngoài nước.
• Soạn thảo hợp đồng giao dịch và tiến hành ký kết.
• Tham gia đàm phán với đối tác, nhà cung cấp hoặc khách hàng.
• Theo dõi và quản lý tiến độ vận chuyển, kiểm soát chất lượng và số lượng hàng hóa.
• Xử lý các sự cố phát sinh trong quá trình vận chuyển, liên quan đến hàng hóa.
• Tiếp nhận và kiểm tra hồ sơ, chứng từ liên quan từ phía nhà cung cấp.
• Xác định mã HS code cho các mặt hàng nhập khẩu.
• Lưu trữ chứng từ và quản lý chi phí trong toàn bộ quy trình xuất nhập khẩu.
• Thực hiện các công việc khác theo sự phân công.

Cơ hội nghề nghiệp dành cho cử nhân ngành xuất nhập khẩu rất rộng lớn, đặc biệt khi lĩnh vực logistics gắn bó chặt chẽ với xuất nhập khẩu. Một số vị trí tiêu biểu mà sinh viên ngành này có thể đảm nhiệm sau khi tốt nghiệp bao gồm:

• Nhân viên mua hàng (Purchasing Official): Phối hợp với nhà cung cấp qua Internet và các nguồn thông tin khác, phân tích báo giá, dự toán chi phí nhập khẩu như phí vận tải, thuế nhập khẩu, soạn thảo hợp đồng ngoại thương (Purchasing Order), chuẩn bị chứng từ thanh toán (mở L/C, chuyển tiền), thực hiện các công việc liên quan đến vận tải (liên hệ Forwarder)...
• Nhân viên nhập khẩu (Import Executive): Công việc tương tự Purchasing Official nhưng thường không phải tìm kiếm nhà cung cấp, làm việc tại các công ty kinh doanh ít mặt hàng hoặc công ty phân phối độc quyền một nhãn hàng.
• Nhân viên Sales – Xuất nhập khẩu: Tương tự như sales nội địa nhưng tập trung tìm kiếm và giao dịch với khách hàng nước ngoài, thực hiện các thủ tục xuất khẩu hàng hóa như thuê vận tải, mở tài khoản xuất khẩu, xin C/O...
• Nhân viên chứng từ: Làm việc trong bộ phận chứng từ của phòng xuất nhập khẩu hoặc tại các công ty forwarder, công ty dịch vụ khai báo hải quan, chịu trách nhiệm chuẩn bị các chứng từ liên quan đến thông quan giúp bộ phận khác làm việc với hải quan.
• Nhân viên xuất nhập khẩu hiện trường: Thực hiện thủ tục thông quan và nhận hàng tại các kho bãi, cảng hàng không, cảng biển, thường làm việc cho các công ty forwarder hoặc dịch vụ khai báo hải quan.
• Nhân viên phòng thanh toán quốc tế tại ngân hàng: Chuyên về thanh toán quốc tế, am hiểu các quy định và chuẩn mực thanh toán giữa các ngân hàng và khách hàng.
• Nhân viên văn phòng đại diện của các công ty đa quốc gia.

Bạn đang băn khoăn học xuất nhập khẩu ở đâu? Dưới đây là một số khóa học xuất nhập khẩu ngắn hạn uy tín mà bạn có thể tham khảo:

• Khóa học xuất nhập khẩu tại VinaTrain.
• Khóa học xuất nhập khẩu và logistics dành cho người mới bắt đầu tại Nguyễn Ánh.
• Khóa học xuất nhập khẩu thực tế tại Trường Đại học Ngoại Thương.
• Khóa học xuất nhập khẩu thực tế tại Trường Đại học Kinh tế TP Hồ Chí Minh.

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng khi bạn học các khóa đào tạo về xuất nhập khẩu:

• Nếu bạn muốn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đừng ngần ngại bắt đầu xin việc ngay cả khi chưa tốt nghiệp. Thực tế, chỉ qua môi trường làm việc thực tế, bạn mới nhanh chóng trở thành chuyên gia trong ngành.
• Dù học tại bất cứ trung tâm nào, nhưng nếu thiếu đi thái độ nghiêm túc và cam kết làm việc, bạn khó có thể trở thành nhân viên xuất nhập khẩu giỏi. Tinh thần tích cực, chủ động và đam mê nghề chính là chìa khóa thành công của bạn.
• Tránh các lớp học quá đông học viên. Số lượng lý tưởng để học hiệu quả là tối đa 20 người, trung bình từ 10-15 học viên. Điều này giúp từng học viên được quan tâm đầy đủ và tạo môi trường học tập sôi nổi, tương tác tốt.

Xuất nhập khẩu là gì?

Ngành xuất nhập khẩu bao gồm toàn bộ hoạt động mua bán hàng hóa giữa các thương nhân trong nước và đối tác nước ngoài. Đây là nền tảng thiết yếu của hoạt động ngoại thương. Xuất nhập khẩu giữ vai trò chủ đạo trong thương mại quốc gia và liên kết chặt chẽ với nhiều lĩnh vực khác, đồng thời là cầu nối kết nối nền kinh tế các quốc gia trên toàn cầu.

Ngành xuất nhập khẩu học gì?

Chương trình đào tạo cử nhân ngành xuất nhập khẩu trang bị cho sinh viên kiến thức và kỹ năng về kinh tế, thương mại quốc tế nói chung và nghiệp vụ xuất nhập khẩu nói riêng. Sau khi tốt nghiệp, cử nhân có khả năng làm việc toàn diện tại các tập đoàn vốn đầu tư nước ngoài, công ty tư nhân hay doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực kinh tế, thương mại quốc tế và xuất nhập khẩu.

Lộ trình thăng tiến trong ngành xuất nhập khẩu thường trải qua 3 bước chính như sau:

• Giai đoạn 1: Thực tập sinh hoặc fresher – những người mới bắt đầu chưa có kinh nghiệm.
• Giai đoạn 2: Chuyên viên – đã có ít nhất 1 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực.
• Giai đoạn 3: Quản lý – người không chỉ có kinh nghiệm vững vàng mà còn thành thạo kỹ năng lãnh đạo và quản lý.

Mục tiêu ngắn hạn

Trong ngắn hạn, mục tiêu học ngành xuất nhập khẩu thường bao gồm:

• Trau dồi kinh nghiệm làm việc với khách hàng, nhà cung cấp và đơn vị vận chuyển;
• Thành thạo các kỹ năng xử lý chứng từ xuất nhập khẩu như PO, packing list, Invoice, DO, v.v.

Mục tiêu dài hạn

Bên cạnh mục tiêu ngắn hạn trong 2-3 năm đầu, bạn nên xác định những mục tiêu dài hạn để vững bước trên con đường sự nghiệp, tránh mất phương hướng hoặc bỏ dở giữa chừng.

Mục tiêu ngắn và dài hạn có thể bao gồm:

• Nâng cao kỹ năng và mở rộng kiến thức chuyên sâu về nghiệp vụ chứng từ xuất nhập khẩu;
• Trở thành nhà quản lý chuyên nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu trong vòng 5-10 năm tới.