Top 10 Điều Thú Vị Về Hải Quỳ Mà Bạn Có Thể Chưa Biết

Dù phần lớn hải quỳ sinh sống ở các vùng nước nông, ấm áp, một số loài lại có thể tồn tại ở độ sâu đáng ngạc nhiên, thậm chí hơn 30.000 feet so với mặt biển. Những hải quỳ này đã phát triển các khả năng đặc biệt để thích nghi với môi trường nước sâu, thiếu ánh sáng và nguồn thức ăn nghèo nàn. Hải quỳ có thể sinh sống ở nhiều môi trường khác nhau, từ bùn lầy biển, cá ngựa, xác tàu đắm, đến các rạn san hô ngoài khơi. Một số loài hải quỳ beadlet thậm chí còn sống ngoài nước trong lúc thủy triều xuống bằng cách co xúc tu vào trong cơ thể mình.

Tuy nhiên, phần lớn các loài hải quỳ lại sống gần bề mặt đại dương, tạo thành môi trường sống quan trọng cho nhiều loài cá, cá đuối, cá mập và các sinh vật biển khác.

Một trong những điều thú vị về hải quỳ là khả năng di chuyển của chúng. Dù hải quỳ có vẻ như không thể di chuyển, nhưng chúng thực tế lại sở hữu một cơ chế vận động đặc biệt. Thay vì bị mắc kẹt một chỗ suốt đời, hải quỳ có một đĩa đạp, giống như một loại ‘bàn chân’, giúp chúng di chuyển qua các khu vực dưới đáy đại dương. Mặc dù chúng không ‘đi bộ’ như chúng ta, nhưng nhờ vào đĩa đạp, hải quỳ có thể di chuyển từng bước nhỏ, hoặc chỉ đơn giản là di chuyển đến một khu vực san hô đẹp hơn. Đĩa đạp này cũng giúp chúng cố định tại chỗ, tránh bị cuốn trôi đi bởi dòng nước.

Quan hệ cộng sinh là khi hai hay nhiều loài sống chung và cùng có lợi cho nhau. Đây là một dạng mối quan hệ hỗ trợ giữa các loài trong cộng đồng sinh vật. Một trong những ví dụ điển hình là mối quan hệ giữa hải quỳ và cá hề. Hải quỳ với các xúc tu có nọc độc giúp bảo vệ cá hề khỏi kẻ thù, đồng thời cung cấp nơi trú ẩn và nơi đẻ trứng cho chúng. Ngược lại, cá hề sẽ cung cấp thức ăn còn thừa, giúp hải quỳ có thêm dinh dưỡng, đồng thời sự chuyển động của cá hề trong nước giúp tăng lượng oxy cho hải quỳ.

Bên cạnh đó, các loài khác như tảo lục và động vật phù du cũng tìm thấy sự sống trong các xúc tu của hải quỳ, tạo nên một hệ sinh thái cộng sinh đa dạng dưới biển.

Hải quỳ sinh sản theo hai cách chính. Một là qua phương thức sinh sản hữu tính, khi chúng giải phóng tinh trùng và trứng vào nước biển. Sau khi trứng được thụ tinh, chúng phát triển thành ấu trùng planula, rồi tiếp tục biến thành sinh vật phù du trước khi bám vào đáy biển và phát triển thành polyp.

Hải quỳ cũng có thể sinh sản vô tính bằng cách phân chia cơ thể thành các mảnh nhỏ hơn, mỗi mảnh sẽ tái sinh và phát triển thành một polyp mới. Việc nuôi hải quỳ trong bể cá rạn san hô hiện nay khá phổ biến, nhưng sự khai thác này đang dần làm cạn kiệt nguồn tài nguyên hải quỳ trong tự nhiên, đe dọa đến quần thể sinh vật này ở một số đại dương.

Ở Việt Nam, hải quỳ phân bố tại nhiều hòn đảo, đặc biệt là Cù lao Chàm. Nguồn lợi hải quỳ tự nhiên đang suy giảm nghiêm trọng, trong khi nhu cầu trong và ngoài nước lại tăng cao, khiến việc bảo tồn và quản lý hải quỳ trở nên vô cùng khó khăn.

Khi ngắm nhìn những bể cá biển, thật khó để không bị cuốn hút bởi vẻ đẹp đầy màu sắc của hải quỳ. Những xúc tu mềm mại và ánh sáng huỳnh quang đặc trưng của chúng cùng mối quan hệ cộng sinh với các loài cá, tôm, cua khiến hải quỳ trở thành một phần không thể thiếu trong thế giới sinh vật biển, đồng thời là niềm yêu thích của nhiều người.

Điều đáng ngạc nhiên là loài động vật này không chỉ được yêu quý trong bể cá cảnh mà còn trở thành món ăn tại một số nơi trên thế giới. Ở một số quốc gia như Sardinia và Tây Ban Nha, hải quỳ thực sự được chế biến thành món ăn, trong khi ở Đông Nam Á, chúng cũng là nguyên liệu trong một số món ăn đặc sản. Những người yêu thích cá cảnh thường tìm mua hải quỳ để trang trí bể cá của mình, và chúng đã xuất hiện rộng rãi trong các bể cá thương mại cũng như bể cá cá nhân.

Với vẻ đẹp sặc sỡ như những đóa hoa, hải quỳ có vẻ ngoài rất hấp dẫn, nhưng đằng sau vẻ ngoài vô hại ấy là một loài ăn thịt cực kỳ nguy hiểm của đại dương. Điều đặc biệt hơn nữa là chúng gần như bất tử, có khả năng tái sinh các bộ phận cơ thể bị mất đi.

Khác với các loài động vật có vú như chó, voi, hổ hay con người, hải quỳ không có mắt hay tai. Thay vào đó, chúng có một cơ thể dạng ống với một lỗ duy nhất đóng vai trò vừa là cửa vào thức ăn, vừa là cửa ra để loại bỏ chất thải. Một trong những điều đáng kinh ngạc là cơ của chúng giúp điều khiển xúc tu và hỗ trợ trong việc tiêu hóa thức ăn. Ngoài ra, hải quỳ còn có bàn chân cơ bắp để bám vào các rạn san hô, giúp chúng đứng vững trong dòng nước mạnh.

Hải quỳ là loài sinh vật biển ăn thịt, có vẻ ngoài nổi bật giống như các loài hoa trên đất liền, nên chúng được đặt tên theo một loài thực vật có hoa. Hải quỳ có quan hệ gần gũi với san hô, sứa, loài hải quỳ sống trong ống và cả Hydra. Tuy nhiên, khác với sứa, hải quỳ không có giai đoạn medusa trong vòng đời của mình.

Hải quỳ thuộc họ động vật cnidaria, bao gồm nhiều loài khác như sứa, san hô, gorgonians và hydras. Họ cnidaria có hơn 11.000 loài sinh vật khác biệt. Các loài cnidaria có một số đặc điểm chung, như đều là sinh vật thủy sinh, có thể sống trong cả nước mặn lẫn nước ngọt. Chúng là động vật không xương sống, có thể di chuyển tự do (như sứa) hoặc bám vào đáy biển (như hải quỳ).

Những năm tháng trôi qua, cơ thể dần lão hóa, các tế bào bắt đầu chết đi, và giấc mơ về tuổi thanh xuân vĩnh cửu luôn ám ảnh con người. Những cảm giác như thính giác, khả năng vận động, trí óc, cũng như các chức năng cơ thể đều suy giảm theo thời gian.

Tuy nhiên, có một loài sinh vật biển dường như không hề biết đến sự lão hóa - đó chính là hải quỳ. Mặc dù từ lâu người ta cho rằng hải quỳ là một loài thực vật, nhưng thực tế, nó là một động vật ăn thịt đáng sợ, sống bám vào đá và các dải san hô dưới nước nông. Khi săn mồi, hải quỳ dùng xúc tu tiêm độc vào cơ thể các con cá và tôm nhỏ, làm chúng tê liệt. Miệng của chúng cũng hoạt động như một lỗ hậu môn.

Hiện nay, có hơn 1.000 loài hải quỳ với kích thước khác nhau, từ vài cm đến hơn 1m. Chúng xuất hiện ở khắp các đại dương, từ vùng nước ấm đến vùng nước lạnh nhất. Nhờ vẻ ngoài xinh đẹp như những bông hoa, hải quỳ cũng được nhiều người nuôi trong các bể cá cảnh. Mặc dù tuổi thọ của chúng thường ngắn, nhưng trong điều kiện sống lý tưởng, hải quỳ có thể sống lâu hơn nhiều so với dự đoán.

Điều thú vị về hải quỳ là những sinh vật này có ngoại hình kỳ lạ, giống như những bông hoa dưới đáy biển. Những loài hải quỳ đặc trưng nhất có thân hình tròn đầy và đầu phủ đầy xúc tu ngắn với màu sắc rực rỡ. Một số loài khác lại có thân mảnh mai hơn và xúc tu dài, mỏng manh hơn rất nhiều.

Chúng tạo thành những cánh đồng giống như các bãi cỏ chân ngỗng, trông như những đám cỏ đang vẫy vùng dưới đáy đại dương. Chắc chắn rằng một trong những hành động nổi bật của hải quỳ là chúng sẽ thu các xúc tu lại khi cảm nhận có kẻ săn mồi xung quanh hoặc khi con người cố gắng chạm vào chúng.

Chế độ ăn của hải quỳ chủ yếu bao gồm các loài động vật nhỏ như sinh vật phù du, cua và cá, nhưng một số loài hải quỳ lớn hơn còn săn bắt những con mồi to lớn hơn như sao biển và sứa.

Hải quỳ có những vòng xúc tu xung quanh miệng. Các xúc tu này chứa những tế bào châm chích đặc biệt gọi là nematocysts, giúp chúng làm tê liệt con mồi. Sau đó, xúc tu sẽ kéo thức ăn vào miệng để tiêu hóa. Các xúc tu dài cũng có thể giúp hải quỳ bắt những mồi bị cuốn trôi qua.

Loài này thuộc nhóm động vật ăn thịt biển, chúng mang tên hải quỳ vì vẻ ngoài rực rỡ giống loài thực vật có hoa trên mặt đất. Khi cá bơi lại gần hoặc cua bò gần, hải quỳ sẽ nhanh chóng bắn ra những xúc tu châm chích để tấn công con mồi. Nọc độc khiến con mồi tê liệt nhanh chóng, rồi bị kéo vào miệng để tiêu hóa. Hải quỳ có mối liên hệ với san hô, sứa, các loài hải quỳ sống trong ống và Hydra. Tuy nhiên, khác với sứa, hải quỳ không có giai đoạn medusa trong chu kỳ sống của mình.