Top 10 nguyên nhân thường gặp gây mụn mà bạn cần biết

Chất ô nhiễm và các kim loại nặng có trong không khí, đất và nước có thể xâm nhập vào cơ thể qua đường hô hấp hoặc thông qua các thực phẩm hàng ngày. Khi các chất độc này tích tụ nhiều, chúng sẽ gây hại cho cơ thể, dẫn đến tình trạng nóng trong người. Điều này cũng kích thích hoạt động của tế bào Kupffer, gây viêm và giảm chức năng gan, từ đó trở thành nguyên nhân gây mụn.

Thói quen trang điểm của nhiều người, đặc biệt là các bạn nữ, là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến mụn xuất hiện. Nếu chọn đúng sản phẩm trang điểm và tẩy trang sạch sẽ, mụn sẽ ít khi xảy ra. Tuy nhiên, nhiều người lại mắc phải sai lầm khi sử dụng mỹ phẩm chứa các chất độc hại, gây hại cho da. Do đó, khi mua mỹ phẩm, bạn cần chú ý đến chất lượng sản phẩm để bảo vệ làn da của mình.

Uống đủ nước mỗi ngày rất quan trọng và mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, từ việc cải thiện hệ miễn dịch, điều chỉnh mức đường huyết, tăng cường khả năng giải độc tự nhiên đến giữ ẩm cho làn da. Các chuyên gia cho biết những yếu tố này đều giúp ngăn ngừa và giảm mụn trứng cá. Khi cơ thể thiếu nước, da sẽ tiết nhiều dầu để duy trì độ ẩm và cân bằng, dẫn đến việc bã nhờn và vi khuẩn tích tụ trong lỗ chân lông gây mụn.

Trong một nghiên cứu kéo dài 30 ngày với 49 phụ nữ, việc uống 2 lít nước mỗi ngày đã giúp cải thiện quá trình giữ ẩm cho da, giảm tình trạng da khô ráp và mụn. Các nghiên cứu trước cũng đã chỉ ra rằng uống đủ nước có thể giúp tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng, bảo vệ cơ thể chống lại một số vi khuẩn gây mụn, đặc biệt là chủng vi khuẩn Cutibacterium acnes (C.acnes). Mặc dù cần thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận liệu nước có thể tác động trực tiếp đến vi khuẩn C.acnes hay không, nhưng hiện tại đã có bằng chứng cho thấy nước giúp hỗ trợ cơ thể chống lại nhiễm trùng và cải thiện sức khỏe làn da.

Chế độ ăn uống không hợp lý chính là một nguyên nhân phổ biến gây nổi mụn. Thường xuyên ăn các món ăn chứa nhiều dầu mỡ như đồ chiên, xào hoặc các món ngọt như bánh kẹo và nước ngọt có ga sẽ làm tăng lượng đường trong máu, dễ dẫn đến mụn. Ăn quá nhiều thức ăn chứa dầu mỡ có thể gây hại cho cơ thể vì dầu mỡ làm tăng nhiệt và thúc đẩy quá trình trao đổi nhiệt, dẫn đến hiện tượng nóng trong người và mụn.

Đặc biệt, các món ăn nhiều dầu mỡ có thể làm tăng lượng triglyceride trong máu, dẫn đến tình trạng mỡ thừa tích tụ và gây gan nhiễm mỡ, đặc biệt là loại gan nhiễm mỡ không liên quan đến rượu (NAFLD). Điều này làm yếu tế bào gan, gây xơ gan, ung thư gan và các vấn đề sức khỏe khác. Thực phẩm chứa nhiều dầu mỡ cũng có thể làm tăng mức cholesterol xấu trong cơ thể, gây các bệnh về tim mạch, đột quỵ và các vấn đề tiêu hóa như đầy hơi, buồn nôn, tiêu chảy. Vì vậy, nên hạn chế các món ăn chứa nhiều dầu mỡ và có thể thay thế bằng chất béo không bão hòa.

Cuộc sống luôn đầy những căng thẳng, áp lực và mệt mỏi từ công việc, gia đình hay tình cảm. Tuy nhiên, nếu bạn không biết cách thư giãn và cân bằng chúng, những căng thẳng này không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý mà còn có thể là nguyên nhân gây mụn. Khi bạn gặp phải stress, lo âu kéo dài, cơ thể sẽ sản sinh ra các hormone Epinephrine và Norepinephrine, làm tăng tuần hoàn máu và khiến cơ thể nóng lên. Đồng thời, nếu stress kết hợp với việc thiếu ngủ, điều này sẽ ảnh hưởng đến quá trình nuôi dưỡng tế bào gan, gây ra mệt mỏi và tình trạng nóng trong người.

Ngủ đủ giấc và đi ngủ sớm giúp duy trì sự trao đổi chất của cơ thể. Thức khuya sẽ gây nóng trong người do quá trình trao đổi chất bị rối loạn. Thêm vào đó, từ 23h đến 5h sáng là khoảng thời gian gan và túi mật cần nghỉ ngơi để tái tạo năng lượng và các chất cần thiết, giúp thực hiện nhiệm vụ giải độc. Việc thức khuya sẽ cản trở quá trình này, làm tích tụ độc tố trong gan, dẫn đến hiện tượng nóng trong người và các vấn đề như nổi mụn, nhiệt miệng, quầng thâm mắt, môi khô,...

Sau một ngày làm việc mệt mỏi và tiếp xúc với khói bụi từ môi trường xung quanh, nếu bạn không vệ sinh da mặt kỹ lưỡng, mụn sẽ dễ dàng xuất hiện. Tẩy trang hàng ngày là bước đầu tiên và rất quan trọng trong quy trình chăm sóc da, đặc biệt là vào mùa hè. Bước này giúp làm sạch bụi bẩn, dầu thừa sâu trong lỗ chân lông. Dù bạn có trang điểm hay chỉ dùng kem chống nắng thì vẫn cần phải tẩy trang mỗi ngày. Nếu không thực hiện việc này đều đặn, dù là da khỏe hay da mụn, lâu dần sẽ dẫn đến mụn ẩn, mụn bọc hay mụn mủ...

Tẩy trang hàng ngày giúp loại bỏ lớp trang điểm, kem chống nắng và bụi bẩn bám sâu trong lỗ chân lông, giúp da thoáng khí và tránh bị bít tắc. Tuy nhiên, khi chọn nước tẩy trang, bạn nên lựa chọn sản phẩm không chứa cồn hoặc hương liệu, đặc biệt là dành riêng cho da mụn. Vì vậy, dù trong hoàn cảnh nào, bạn không được bỏ qua bước tẩy trang, rửa mặt sạch sẽ và thoa kem dưỡng da đều đặn trước khi đi ngủ để bảo vệ da một cách tốt nhất.

Sữa rửa mặt là sản phẩm quan trọng để làm sạch da. Tuy nhiên, nếu bạn chọn sai loại sữa rửa mặt không phù hợp với da, kết quả sẽ không như mong muốn, khiến da bị tổn thương và dễ nổi mụn. Khi chọn sữa rửa mặt, bạn cần chú ý đến độ pH trong sản phẩm. Không nên chọn các loại có độ pH quá cao vì chúng có thể làm mất đi độ ẩm tự nhiên của da, làm da trở nên khô và mất đi khả năng bảo vệ. Vì vậy, độ pH lý tưởng để sử dụng là từ 5 đến 6.

Hạt scrub trong một số loại sữa rửa mặt giúp tẩy tế bào chết, như: hạt đường, muối, cà phê... Sữa rửa mặt chứa hạt scrub có thể giúp làm sạch da và kiểm soát dầu, nhưng nếu bạn sử dụng quá thường xuyên (trên 5 lần một tuần), da sẽ bị khô và mất độ ẩm. Để bảo vệ làn da, bạn nên chọn đúng loại sữa rửa mặt phù hợp với đặc điểm da của mình. Nếu bạn cảm thấy không phù hợp, ngay lập tức ngừng sử dụng và thay đổi sản phẩm.

Ánh nắng mặt trời là nguyên nhân chính khiến da bị khô và mất nước, từ đó kích thích tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ, gây tắc nghẽn lỗ chân lông. Nếu không sử dụng kem chống nắng, da sẽ không được bảo vệ đúng cách, làm cho lớp biểu bì trở nên yếu và dễ bị tổn thương. Việc không bảo vệ da khỏi tia UV khi ra ngoài cũng là nguyên nhân gây mụn. Khi tiếp xúc với khói bụi, vi khuẩn từ môi trường, bạn cần phải bảo vệ da một cách tối đa để tránh gây tắc nghẽn lỗ chân lông và làm mụn xuất hiện. Vì vậy, đừng quên thoa kem chống nắng mỗi khi ra ngoài.

Không dùng kem chống nắng cũng dẫn đến hiện tượng lão hoá da nhanh chóng. Tác động của ánh nắng mặt trời và bụi bẩn làm mất đi độ đàn hồi của da, khiến da dễ xuất hiện nếp nhăn và chảy xệ. Đặc biệt, việc không bảo vệ da lâu dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc ung thư da do tác hại của tia cực tím. Đối với những người có da nhạy cảm, không sử dụng kem chống nắng có thể dẫn đến hiện tượng đỏ da, bỏng rát, ngứa ngáy khi tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng mặt trời. Những người có làn da khoẻ nhưng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể khiến da trở nên mẫn cảm hơn.

Tiêu thụ các chất kích thích như bia rượu và thuốc lá gây tổn hại tế bào gan, khiến gan không thể thải độc tố ra ngoài, dẫn đến tình trạng nóng gan và nổi mụn. Những chất này, nếu không được gan xử lý và đào thải, còn gây ngộ độc gan. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh, phụ nữ uống hơn 8 ly rượu mỗi tuần và nam giới trên 15 ly rượu mỗi tuần sẽ làm tổn thương gan, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch và giảm khả năng bảo vệ cơ thể.

Trong gan, có các tế bào đại thực bào gọi là tế bào Kupffer, giúp gan loại bỏ chất độc hại qua các phản ứng miễn dịch. Tuy nhiên, khi bị tác động bởi rượu hoặc các yếu tố gây hại khác như virus hay thực phẩm hư hỏng, tế bào Kupffer sẽ kích hoạt quá mức, sản sinh các chất gây viêm như Leukotriene và Interleukin, làm tổn thương tế bào gan. Sử dụng rượu lâu dài sẽ kích thích tế bào Kupffer, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh gan như gan nhiễm mỡ do rượu, viêm gan, xơ gan và ung thư gan, dẫn đến tình trạng nóng trong người và nổi mụn, cùng các vấn đề về tim mạch và tiêu hóa.

Lỗ chân lông trên da có chức năng đào thải mồ hôi, bã nhờn và độc tố. Tuy nhiên, theo thời gian, nếu không được vệ sinh sạch sẽ, bụi bẩn, cặn trang điểm, bã nhờn và tế bào chết sẽ tích tụ trong lỗ chân lông. Đây là lúc vi khuẩn gây mụn (Cutibacterium acnes) có thể phát triển, làm cho làn da bị viêm và hình thành các nốt mụn sưng đỏ, mủ. Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí da liễu Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology, mụn thực tế là một bệnh da liễu do viêm nhiễm, và thực phẩm cay nóng khiến cơ thể phản ứng viêm, làm da dễ nổi mụn hơn.

Đồ ăn cay thường có tính hút ẩm cao, vì vậy nếu ăn quá nhiều, nó sẽ làm da trở nên khô và sần sùi. Hơn nữa, chất cay trong món ăn này còn làm tăng nhiệt độ da, khiến da dễ nổi mụn hơn. Việc ăn nhiều đồ cay có thể làm da khô ráp, kích ứng và tăng nguy cơ ngứa da, mụn, vì đồ ăn cay có tính hút ẩm mạnh. Bên cạnh đó, việc ăn cay nhiều còn có thể gây bỏng niêm mạc dạ dày, viêm loét dạ dày, viêm thực quản và làm tăng lượng dịch vị, khiến gan co lại và ảnh hưởng đến quá trình tiết dịch gan, gây viêm gan.

Gan là một trong những cơ quan quan trọng nhất trong cơ thể, thực hiện hơn 500 chức năng khác nhau, bao gồm việc loại bỏ độc tố khỏi cơ thể. Khi gan bị “quá tải”, chức năng gan suy giảm, khiến khả năng chuyển hóa và thải độc kém đi, từ đó chất độc tích tụ trong cơ thể, gây ra hiện tượng nóng trong, mụn nhọt, mẩn ngứa… Đây chính là nguyên nhân của tình trạng nóng gan nổi mụn. Mụn do gan yếu có thể xảy ra ở mọi độ tuổi và phản ánh sự tổn thương của gan. Nếu không được xử lý kịp thời, tình trạng này có thể gây ra các triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, khó tập trung, chảy máu cam, và thậm chí dẫn đến các bệnh gan nghiêm trọng.

Theo các chuyên gia về gan mật, các bệnh lý về gan giai đoạn đầu thường không có triệu chứng rõ ràng, khiến bệnh nhân khó nhận biết. Tuy nhiên, khi các triệu chứng đã rõ rệt thì bệnh gan đã chuyển sang giai đoạn nặng, chức năng gan bị suy giảm và việc điều trị sẽ trở nên khó khăn và tốn kém. Vì vậy, khi gan nóng và nổi mụn tái đi tái lại, người bệnh nên đi khám bác sĩ chuyên khoa để có phương pháp điều trị thích hợp.