Top 10 phong tục đón trẻ sơ sinh về nhà theo truyền thống dân gian

Nhiều lúc trẻ sơ sinh về nhà và khóc suốt, dù có dỗ dành kiểu gì cũng không nín. Theo quan niệm dân gian, đó có thể là do bé bị vía người âm bám theo và quấy rầy. Nếu không phải vì lý do sức khỏe, thì việc trẻ quấy khóc được giải thích là do ma quái hoặc vía xấu ảnh hưởng đến bé.

Để xua đuổi những tà ma này, tục đốt vía ra đời, với mục đích giúp trẻ trở lại bình thường. Người ta dùng áo tơi hoặc chổi cùn để đốt và xua đuổi tà ma. Ngày nay, một phương pháp đơn giản mà các bà mẹ hay làm là đốt giấy và vẩy qua lại trên người bé, đồng thời niệm những câu chú tương ứng cho bé trai và bé gái.

Dân gian còn có những bước thực hiện tục đốt vía như sau:

• Chuẩn bị muối và gỗ thơm
• Chọn áo tơi hoặc chổi cùn để đốt
• Đốt tất cả cùng nhau để đuổi vía xấu bám theo bé.

Phong tục này đã được nhiều gia đình áp dụng và thành công giúp trẻ ngừng quấy khóc và ngủ ngon.

Trong trường hợp trẻ bị ngã hoặc giật mình, ông bà cũng sẽ làm lễ cúng hớt vía cho bé. Họ sẽ chuẩn bị một quả trứng luộc, chia thành 7 miếng đối với bé trai và 9 miếng đối với bé gái. Sau đó, đem trứng đến chỗ bé bị ngã hoặc giường của bé, rồi gọi vía của trẻ. Tiến hành tráo cơm và trứng 7 lần đối với bé trai và 9 lần đối với bé gái. Cuối cùng, cho bé ăn cơm trứng đó, dù chỉ ăn tượng trưng, vía của bé sẽ được đưa trở lại bình thường.

Trong các phong tục dân gian, có nhiều điều kiêng kị khi đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, vì người xưa tin rằng "có kiêng có lành". Quan niệm này phản ánh tâm lý chung của người Việt là “Có thờ có thiêng, có kiêng có lành” khi đón trẻ sơ sinh về nhà. Trẻ sơ sinh khi còn trong bụng mẹ sống trong một môi trường bảo vệ ổn định, nhưng khi ra đời, bé phải đối mặt với những yếu tố mới xung quanh, cơ thể còn yếu ớt, nên dễ bị ảnh hưởng bởi những năng lượng xấu, kể cả tà ma (theo quan niệm tâm linh).

Trẻ sơ sinh thường rất dễ thương, khiến ai cũng muốn ôm ấp và khen ngợi. Tuy nhiên, theo dân gian, việc khen bé xinh đẹp, bụ bẫm sẽ khiến gia chủ không may mắn. Những lời khen này được xem như là lời quở, sẽ thu hút sự chú ý của ma quái và khiến trẻ dễ bị ốm yếu.

Để tránh những điều không may này, người ta thường thêm từ “trộm vía” vào trước lời khen, để trẻ vẫn lớn lên khỏe mạnh và phát triển tốt. Từ “trộm vía” có nghĩa là nhờ vào vía tốt của bà mụ, bé mới có được vẻ xinh xắn và đáng yêu như vậy.

Theo quan niệm dân gian, việc xin quần áo cũ cho trẻ sơ sinh mang ý nghĩa cầu mong điều may mắn và tốt lành cho đứa trẻ. Từ khi mang thai, người mẹ đã chú ý đến những đứa bé trong gia đình, bạn bè hay xóm làng, đặc biệt là những bé khỏe mạnh, ít khóc, ăn nhanh chóng lớn. Mẹ thường xin một chiếc áo, quần hay tã cũ của những bé này để mang về cho con mình, với hy vọng bé sẽ được hưởng những điều tốt đẹp từ đứa trẻ đó.

Phong tục này có nguồn gốc từ khi nào thì không ai rõ, nhưng dần dần, nó trở thành một tập tục được nhiều người làm theo. Xưa kia, vải vóc còn thô cứng và khó chịu đối với làn da trẻ sơ sinh. Khi đứa bé mặc lại quần áo cũ, vải sẽ trở nên mềm mại và dễ chịu hơn, giúp bé không bị xây xước da. Việc này không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe cho bé mà còn tiết kiệm được một phần chi phí cho gia đình.

Ngày nay, việc cho trẻ mặc quần áo cũ của những đứa bé khỏe mạnh không chỉ là thói quen mà còn là một hành động đầy ý nghĩa trong phong tục truyền thống. Đặc biệt với những gia đình khó khăn, việc sử dụng đồ cũ không chỉ giúp tiết kiệm mà còn mang lại niềm tin về một cuộc sống tốt đẹp, mạnh khỏe cho con cái.

Theo ông cha ta, ma quái thường rất sợ cành dâu tằm, vì vậy, việc dùng cành dâu tằm để đuổi tà ma trở nên vô cùng hiệu quả. Cành dâu tằm được cho là có khả năng xua đuổi tà khí, bảo vệ bé và giúp bé ngủ ngon hơn. Vì lý do này, nhiều gia đình đặt một cành dâu tằm trong phòng ngủ của bé với hy vọng bé sẽ ngủ yên, không giật mình và tránh được các tác động xấu từ môi trường xung quanh.

Nếu bé bất ngờ khóc thét vào giữa đêm, một cách phổ biến là dùng cành dâu quơ quanh khu vực bé nằm rồi vẩy ra ngoài cửa, với niềm tin rằng sẽ xua đuổi được vong hồn và bảo vệ giấc ngủ của bé. Hiện nay, nhiều bà mẹ còn cho con đeo vòng tay làm từ cành dâu tằm như một phương pháp phòng tránh tà ma, giúp bé ngủ ngon và không bị giật mình.

Trong quan niệm dân gian, giờ sinh và năm sinh của trẻ rất quan trọng. Người xưa cho rằng nếu một đứa trẻ được sinh ra vào giờ xấu, tuổi không hợp với cha mẹ, cơ thể sẽ yếu ớt và dễ gặp khó khăn trong cuộc sống. Vì vậy, không ít bậc phụ huynh đã thực hiện phong tục làm con của Phật hoặc Thánh cho bé.

Việc làm con nuôi của Phật hay Thánh không có nghĩa là cha mẹ từ bỏ trách nhiệm nuôi dưỡng, mà là mong muốn bé được Phật hoặc Thánh che chở, nhận được sự bảo vệ và may mắn, giúp bé mạnh khỏe, bình an và tránh được những điều không may mắn trong cuộc sống.

Phong tục này chỉ mang tính tượng trưng, và bé vẫn sẽ được nuôi dưỡng bình thường bởi cha mẹ. Sau khi bé lên 10 tuổi, cha mẹ sẽ thực hiện lễ “chuộc con” để đón bé về từ nơi gửi, thể hiện sự đoàn tụ đầy đủ trong gia đình.

Tỏi từ lâu được xem là một thứ có thể xua đuổi tà ma, vì vậy, người ta thường treo tỏi ở đầu giường khi đón trẻ sơ sinh về nhà. Phong tục này được tin là giúp bé ngủ sâu và không bị giật mình. Mùi hắc từ tỏi khi treo ở đầu giường sẽ giúp đuổi đi tà khí và các loại côn trùng gây ảnh hưởng đến giấc ngủ của bé. Đây là một mẹo dân gian rất phổ biến giúp bé ngủ ngon hơn.

Người xưa cho rằng khi treo một chùm tỏi ở đầu giường, bé sẽ ngủ ngoan hơn, ít quấy khóc và không bị giật mình. Bố mẹ có thể áp dụng mẹo này bằng cách treo tỏi trên giường của bé hoặc thậm chí bỏ một vài tép tỏi vào túi khi ra ngoài, giúp giảm thiểu tình trạng giật mình khi ngủ của trẻ.

Khi đón trẻ sơ sinh từ bệnh viện về nhà, mẹ cần chuẩn bị những vật dụng quan trọng để bảo vệ bé khỏi tà khí và giữ ấm cho cơ thể như tỏi, dao nhỏ, đũa, bùa bình an (nếu có), vòng dâu tằm... Trong đó, tỏi và dao được cho là có khả năng xua đuổi tà ma, giúp bé không bị ảnh hưởng bởi những điều xấu.

Trước khi đưa bé về nhà, mẹ cũng thường sẽ tô một chút son hoặc nhọ nồi lên trán bé nhằm bảo vệ bé khỏi tà ma và vía xấu. Điều này đặc biệt quan trọng vì khi mới sinh, vía của trẻ còn yếu, dễ bị ảnh hưởng bởi người lạ hoặc những người có vía xấu.

Ngoài các vật dụng cần chuẩn bị để thực hiện phong tục “làm phép” theo dân gian, mẹ cũng cần che chắn bé cẩn thận bằng khăn choàng, khăn voan để bảo vệ bé khỏi gió, nắng và bụi bẩn khi ra ngoài. Bên cạnh đó, gia đình cũng chú trọng việc chọn giờ lành tháng tốt để đón bé về nhà, vì theo dân gian, có những giờ xấu mà ma quái có thể xuất hiện, kể cả vào ban ngày. Cuối cùng, gia đình cũng cần chuẩn bị một bài khấn ông bà phù hộ trước khi đón bé về nhà.

Phong tục dân gian thường khuyên chọn những người có “tay mát” để bế bé khi đưa về nhà, vì theo quan niệm, điều này sẽ giúp bé khỏe mạnh, ít quấy khóc và mau lớn. Sau 72 giờ, người thân sẽ nhờ đến những bà phụ nữ có uy tín trong gia đình, hợp tuổi, nhanh nhẹn và có kinh nghiệm bế trẻ sơ sinh để đưa bé về nhà. Ý nghĩa của việc này là để trẻ lớn lên khỏe mạnh, dễ nuôi và ít khóc lóc.

Người xưa tin rằng, trẻ sơ sinh sẽ nhận vía từ người đón mình về nhà, và nếu người đó có vía lành, bé cũng sẽ nhận được những điều tốt đẹp đó, tính nết sẽ giống người đón bé. Chính vì vậy, theo kinh nghiệm dân gian, ba mẹ thường chọn những người khỏe mạnh, vui vẻ, tính tình tốt và có cuộc sống sung túc để bế bé về nhà, nhằm mong muốn bé sẽ có một cuộc sống hạnh phúc và dễ dàng.

Trong văn hóa truyền thống của người Việt, lửa được coi là công cụ có khả năng xua đuổi tà ma và thanh tẩy. Vì vậy, phong tục đốt lửa và cho mẹ bế bé bước qua lửa trước khi vào nhà nhằm giúp bé thoát khỏi sự bám theo của ma quái. Thông thường, gia đình sẽ chuẩn bị một cái chổi mới, đốt cháy kèm với vàng mã và rắc thêm một ít muối. Khi ngọn lửa đã hạ bớt, mẹ sẽ bế bé bước qua rồi mới vào nhà.

Đối với người xưa, lửa có tác dụng thanh tẩy, làm sạch những năng lượng xấu, giúp cắt đứt sự đeo bám của ma quái, vía xấu. Tuy nhiên, khi thực hiện phong tục này, gia đình cần phải cẩn trọng để tránh gây nguy hiểm hoặc bỏng cho mẹ và bé.