1. Nước chấm cho thịt xá xíu (khoảng 500g thịt)

2. Nước sốt chấm cho nem cuốn (gỏi cuốn)

3. Nước chấm cho thịt vịt

4. Nước chấm cho các món luộc

5. Nước chấm cho bánh cuốn (1 gói bột bánh cuốn)
300ml nước lọc + 25g đường + 15ml nước mắm + ớt băm nhỏ + một chút dấm, nêm gia vị sao cho vừa độ chua. Nếu bạn thích nước mắm ngọt kiểu Nam thì có thể dùng 50g đường và 50ml nước mắm trong công thức, bỏ qua dấm. Nước chấm bánh cuốn ngoài quán thường có màu nhạt vì ít nước mắm. Nếu muốn nước chấm đậm đà hơn, bạn có thể tăng lượng nước mắm lên 30ml.

6. Nước chấm cho bún chả
Cách 1: Dùng nước chấm chua ngọt vừa đủ cho vào bát + nước mắm + nước sôi để nguội, sau đó nêm gia vị cho vừa miệng + tỏi băm nhuyễn + hạt tiêu rang xay vỡ + ớt băm bỏ hạt.
Cách 2 (công thức cầu kỳ hơn, nhưng vị ngon hơn): Nước dùng gà 250ml + nước dừa tươi 150ml + đường 150g + nước hàng tạo màu 60g + muối 10g, đun sôi và hớt bọt.
Tiếp theo cho vào nước mắm 60ml + tỏi băm nhỏ 25g + ớt tươi băm nhỏ 25g + nước cốt chanh 100ml + dấm gạo 50ml + hạt tiêu rang thơm xay vỡ 10g
Cách 3: Dấm + 3/4 - 1 đường + 1/2 mắm + 2 nước lọc (nước đun sôi để nguội), có thể giảm dấm và vắt thêm chút chanh/quất cho thơm. Khi gần ăn, đập tỏi, ớt băm nhỏ và thêm chút hạt tiêu. Hoặc bạn có thể ngâm tỏi ớt trong nước dấm trước một lúc rồi mới pha chế các gia vị khác.
Ở các quán bún, người ta thường thay nước mắm bằng nước hàng để tạo màu. Nếu ăn bún chả theo kiểu Bắc, bạn có thể thêm đu đủ xanh vào nước chấm. Đu đủ cắt vuông hoặc tỉa hoa cho đẹp, bóp muối sơ, sau đó dội nước sôi qua, vắt khô rồi cho vào bát nước chấm. Nếu không vội, bạn có thể ngâm với dấm trước 10 - 15 phút để đu đủ giòn hơn.

7. Nước chấm cho bánh bột lọc
Ép nhuyễn quả ớt trong chén nước mắm và pha thêm một ít nước chanh vắt vào. Nếu thấy nước mắm quá gắt, bạn có thể thêm một chút nước lọc và đường cho vừa miệng.

8. Nước chấm cho bánh bèo
Sử dụng nước từ vỏ tôm để chế biến. Ví dụ: Vỏ tôm 200g (thịt tôm có thể làm ruốc tôm) + 2 bát nước, đun sôi ở lửa nhỏ 5-7 phút, lọc qua rây lấy phần nước trong. Sau đó thêm 1 thìa nước mắm, để nước lắng đọng, rồi gạn lấy nước trong lần hai, cho khoảng 1/3 thìa cà phê muối, nêm thêm đường, nước chanh vắt cho vừa vị chua ngọt nhẹ, cuối cùng cho ít nước tỏi ép và ớt băm nhỏ vào. Nếu không muốn làm cầu kỳ, bạn có thể sử dụng công thức đơn giản với 1 phần nước mắm, 1 phần đường, 1 1/2 phần nước và 2/5 dấm gạo.

9. Nước chấm bò bía

10. Nước chấm ốc

11. Nước chấm sò huyết

12. Nước chấm ngao
Cách 1: Hòa nước mắm ngon với nước sôi vừa đủ, nếm vừa miệng, sau đó cho đường và tương ớt vào, khuấy cho đều. Tiếp theo, thêm quất thái lát và nếu thích cay, có thể cho thêm ớt tươi vào.
Cách 2: Trộn đường, gia vị bột canh, ớt thái lát hoặc băm nhỏ, sau đó vắt quất vào trộn đều. Bạn cũng có thể thêm tỏi băm, sả băm và mù tạt nếu thích để tạo thêm hương vị cho nước chấm.

13. Nước chấm cua, ghẹ
Hòa đường với một ít nước mắm, vắt nước từ quả quất vào và cho vỏ quất thái nhỏ vào luôn. Khi ăn, nhớ ăn cả vỏ quất để không bị tanh.

14. Mắm tôm – chanh - ớt chấm chả cá, thịt chó, đậu phụ rán

15. Nước chấm các món chả nướng, bánh tôm, bún bò khô…

16. Nước sốt chấm các món tẩm bột rán

17. Nước sốt bơ lạc chấm thịt bò satay

18. Nước chấm các món lẩu
Nước chấm lẩu thường được làm từ các nguyên liệu chính như mắm, tỏi, ớt… Một loại phù hợp để ăn với hải sản gồm: nửa thìa gia vị, 1/4 thìa mì chính, 1/4 thìa muối trắng, mù tạt xanh, một chút hạt tiêu bột, chanh tươi và ớt tươi.
Loại thứ hai sử dụng nước mắm làm chính, với công thức: 2 thìa nước mắm, nửa thìa đường, 1/4 thìa sa tế, ớt tươi, tỏi thái lát và 1/2 quả chanh vắt lấy nước.

19. Nước chấm cho món bánh tráng cuốn thịt heo
Cách 1: 1 chai mắm nêm nguyên chất + 2 nhánh tỏi (bằm nhỏ) + 1 quả ớt tươi (bằm nhỏ) + 1 củ hành khô (bằm nhỏ) + 1/2 quả dứa bằm nhỏ + một chút đường (tuỳ khẩu vị). Cách làm: Cho hành, tỏi, ớt vào xào cho vàng, sau đó cho mắm nêm vào đảo cho thơm, thêm một chút nước vào và đun cho sôi.
Cách 2: 1 chai mắm nêm nguyên chất, 2 nhánh tỏi (bằm nhỏ), 1 quả ớt tươi (bằm nhỏ), 1/2 quả dứa bằm nhỏ, một chút đường (tuỳ khẩu vị), 2 nhánh sả bằm, 1 quả chanh vắt lấy nước cốt, một ít nước sôi. Cho dứa, sả, tỏi, ớt bằm, nước cốt chanh và nước sôi vào tô rồi trộn đều. Tiếp theo cho mắm nêm vào và nếm lại, nếu quá mặn thì thêm nước sôi.

20. Mắm me chua ngọt
1 vắt me chín 50 g + 50 g đường cát + 1 trái ớt chín đỏ + 1/2 chén nước mắm ngon. Cho nước sôi vào dầm lấy khoảng 8 muỗng súp nước me đặc, bỏ hạt. Ớt rửa sạch, băm nhuyễn, bỏ hạt. Thêm 8 muỗng súp đường vào nước me quậy đều cho tan. Cuối cùng cho nước mắm vào và nêm nếm cho vừa khẩu vị.

21. Sốt cà

22. Nước chấm chua ngọt
Đun sôi 250g đường (có thể điều chỉnh nếu muốn ngọt hơn) cùng 0,5l dấm gạo trên lửa nhỏ trong khoảng 15 phút, nhớ hớt bọt nếu có. Dung dịch dấm đường này có thể đổ vào chai và sử dụng nhiều lần cho các món ăn như sườn xào chua ngọt, cá sốt chua ngọt, hoặc dùng để pha nước chấm cho bún chả, bún nem... Lưu ý là nước chấm bún nên được làm nóng trước khi dùng để đạt được hương vị ngon nhất, vì bún nguội sẽ không ngon như khi ăn nóng!

23. Nước chấm nem rán
200ml nước lọc + 2,5 thìa súp đường + 3,5 thìa súp nước mắm + 3 thìa súp dấm + 2 quả ớt cay, bỏ hạt, băm nhỏ + 1 nhánh tỏi băm + 1/4 thìa súp hạt tiêu xay. Bạn cũng có thể pha theo cách khác: 1 phần nước mắm + 3 đến 4 phần nước lọc + 1/4 phần đường + tỏi ớt băm nhỏ. Thích hợp ăn kèm với các món chua.

24. Nước mắm tỏi ớt
