Top 8 bài học giúp trẻ tiêu tiền thông minh ngay từ khi còn nhỏ

Dù việc đi mua sắm một mình thường nhanh gọn hơn, nhưng đưa bé đi cùng là cơ hội tuyệt vời để dạy bé về sự tiết kiệm. Trong lúc cùng con chọn mua đồ, bạn có thể chia sẻ lý do vì sao cần trả giá, tại sao mua hàng khuyến mãi lại tốt hơn và cách so sánh giữa các sản phẩm yêu thích để lựa chọn hợp lý.

Hãy biến chuyến đi chợ thành bài học thực tế thú vị: khuyến khích bé tìm sản phẩm cần thiết với mức giá thấp nhất. Bé sẽ rất hứng thú khi tự tay đối chiếu giá cả tại các quầy hàng hoặc dùng máy tính tiền tại siêu thị. Sau khi mua sắm xong, bạn có thể lập bảng so sánh tổng chi phí và khoản tiết kiệm để bé nhìn thấy hiệu quả rõ ràng. Qua đó, bé sẽ hiểu tầm quan trọng của việc biết trả giá khi mua hàng.

Thay vì chỉ đơn giản đưa tiền cho con rồi để con tự sử dụng, cha mẹ nên đồng hành cùng con trong việc học cách kiểm soát chi tiêu. Dù là tiền ăn vặt, mua quần áo hay dành cho các chuyến đi chơi, con đều có thể học được cách sử dụng tiền hợp lý nếu được hướng dẫn đúng cách. Trẻ em thường học qua hành động, vì thế những thói quen tài chính của cha mẹ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến con. Ví dụ, nếu bố mẹ lựa chọn tiết kiệm thay vì tiêu xài để dành tiền cho chuyến đi hoặc làm từ thiện, con sẽ dễ dàng học theo.

Bên cạnh đó, khi con bắt đầu quan tâm đến thẻ tín dụng – một công cụ phổ biến với giới trẻ – bố mẹ nên chia sẻ trước với con về cả lợi ích lẫn rủi ro. Một cách an toàn là cho con dùng thẻ liên kết với tài khoản ngân hàng của cha mẹ, để vừa tạo cơ hội học hỏi vừa có thể kiểm soát mức độ chi tiêu khi con còn nhỏ.

Trẻ em thường nhìn vào hành động của cha mẹ để học hỏi, vì vậy, muốn con tiêu tiền thông minh, cha mẹ trước hết cần làm gương trong chính cách chi tiêu hằng ngày. Khi trẻ thấy cha mẹ mình chi tiêu hợp lý và cẩn trọng, chúng sẽ dễ dàng tiếp thu và làm theo một cách tự nhiên.

Hãy thể hiện rõ việc quản lý tài chính trong gia đình như viết chi phiếu, thanh toán hóa đơn online, trả nợ đúng hạn, săn ưu đãi, sử dụng mã giảm giá. Bên cạnh đó, bạn cũng nên cùng con khám phá cách so sánh giá cả và chất lượng sản phẩm trên internet trước khi đưa ra quyết định mua sắm. Khi con muốn mua món đồ đắt tiền, hãy khuyến khích con khảo giá trước trên mạng rồi mới chọn nơi mua – kể cả online hay cửa hàng thực tế. Đừng quên phân tích thêm cho con về chi phí vận chuyển hoặc đi lại để có cái nhìn tổng thể hơn về giá trị món hàng.

Thay vì tranh cãi từng món đồ, bố mẹ nên xác định một khoản ngân sách cụ thể và giao nhiệm vụ cho con lựa chọn quần áo trong giới hạn đó. Có thể con sẽ muốn mua một chiếc quần jean hàng hiệu, nhưng nếu vậy, con sẽ phải từ bỏ những món khác. Hãy hướng dẫn con lập danh sách các món cần thiết trước khi đến cửa hàng, điều này giúp trẻ học cách ưu tiên đúng nhu cầu.

Mặc dù chưa phổ biến ở Việt Nam, nhưng việc tạo ngân sách riêng cho các khoản như đi lại, quần áo, giải trí hay ăn uống sẽ giúp con hình thành ý thức tài chính. Cha mẹ có thể chuyển tiền vào một tài khoản ngân hàng để con tự quản lý. Nếu tiêu hết, con sẽ phải tự kiếm thêm tiền qua các công việc phù hợp với lứa tuổi.

Bên cạnh những bài học căn bản, việc chia sẻ với trẻ về đầu tư và tiết kiệm dài hạn cũng là một cách thú vị để giúp trẻ phát triển tư duy tài chính. Vì trẻ nhỏ thường chỉ nghĩ đến hiện tại, nên bố mẹ cần hướng dẫn con hình dung đến tương lai, đặc biệt khi liên quan đến tài chính. Hãy sử dụng những ví dụ đơn giản như mua bảo hiểm nhân thọ hay mở sổ tiết kiệm cho việc học hành sau này để giúp trẻ hiểu được khái niệm đầu tư.

Cha mẹ đừng ngại ngần khi đề cập đến tiền bạc. Việc học cách quản lý tài chính là một hành trình kéo dài cả đời, ngay cả với người lớn. Những kỹ năng và thói quen tài chính mà trẻ học được từ nhỏ sẽ trở thành hành trang quý báu theo suốt cuộc đời con.

Trong mỗi gia đình, các khoản chi cố định như tiền điện, nước, internet và dịch vụ thường chiếm phần lớn ngân sách hàng tháng. Nếu không biết cách kiểm soát, những chi phí này có thể trở thành gánh nặng bất cứ lúc nào.

Hãy tập cho trẻ thói quen kiểm tra và tắt các thiết bị điện không cần dùng vào buổi tối, rút phích cắm khi không sử dụng và thường xuyên xem xét các vòi nước để kịp thời sửa chữa nếu có rò rỉ. Những việc nhỏ nhưng thiết thực này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí sinh hoạt mà còn góp phần nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho trẻ ngay từ sớm thông qua việc tiết kiệm năng lượng và tài nguyên thiên nhiên.

Nhiều người thường nghĩ rằng gắn kết gia đình phải bằng cách đi mua sắm, xem phim hay ăn uống ngoài hàng, nhưng những hoạt động này lại tiêu tốn khá nhiều tiền. Đừng để mình bị áp lực phải luôn đáp ứng những điều đó vào cuối tuần. Để hướng dẫn các bé cách chi tiêu hợp lý ngay từ nhỏ, phụ huynh có thể sáng tạo và tổ chức những trò chơi đơn giản tại nhà mà không mất chi phí.

Việc cùng chơi với con tại nhà không chỉ giúp bé nhận ra rằng không cần tiêu tiền vẫn có thể tận hưởng những giây phút vui vẻ mà còn làm tăng sự gắn bó trong gia đình. Cha mẹ có thể lên kế hoạch các hoạt động tiết kiệm như cùng nhau nấu ăn hoặc tổ chức cắm trại ngay trên sân vườn. Điều này giúp bé hình thành tư duy sáng tạo và thói quen tiết kiệm ngay từ bé.

Bước vào năm học mới, nhiều cửa hàng bán cặp sách, văn phòng phẩm sẽ tràn ngập những món đồ học tập bắt mắt khiến bé thích mê. Tuy nhiên, dù trẻ có hứng thú với các vật dụng lấp lánh và màu sắc đa dạng, nhiều món lại không thực sự cần thiết và nếu mua về sẽ gây lãng phí. Bạn nên khuyên con ưu tiên chọn những đồ dùng thực sự cần thiết như sách vở và dụng cụ học tập.

Trong trường hợp con kiên quyết không nghe, mà bạn không muốn cứng rắn, hãy áp dụng chiến thuật “tương kế tựu kế”. Bạn có thể đề nghị bé mặc lại quần áo từ năm ngoái nếu còn vừa, và lấy số tiền dự định mua quần áo mới để mua món đồ con yêu thích. Một cách khác hiệu quả là dạy con biết sáng tạo hoặc tái chế đồ cũ, tránh lãng phí khi cùng lúc sở hữu hai món tương tự. Đối với đồ không dùng đến, bạn có thể khuyến khích bé quyên góp cho quỹ từ thiện hoặc các em nhỏ khó khăn quanh mình. Cách này giúp bé nhận thức rằng tài nguyên có hạn và còn nhiều người kém may mắn hơn mình.